【天下】


天下皆知美之為美，斯惡已；皆知善之為善，斯不善已。故有無相生，難易相成，長短相形，高下相傾，音聲相和，前後相隨。是以聖人處無為之事，行不言之教，萬物作焉而不辭，生而不有，為而不恃，功成而弗居。夫唯弗居，是以不去。

Thiên hạ
Thiên hạ giai tri mỹ chi vi mỹ ,tư ác dĩ ；giai tri thiện chi vi thiện ,tư bất thiện dĩ . Cố hữu vô tương sinh ,nan dị tương thành ,trường đoản tương hình,cao hạ tương khuynh ,âm thanh tương hoà ,tiền hậu tương tuỳ . Thị dĩ thánh nhân xử vô vi chi sự ,hành bất ngôn chi giáo ,vạn vật tác yên nhi bất từ ,sinh nhi bất hữu ,vi nhi bất thị ,công thành nhi phất cư . Phù duy phất cư ,thị dĩ bất khứ .

NGỮ PHÁP
Tư: thì (liên từ), dùng như (tắc)
Dĩ: rồi, vậy (trợ từ cuối câu, biểu thị khẳng định
Yên: trợ từ làm ngữ vĩ cho động từ: (tác yên …)
Phù duy…thị dĩ…: chính vì…cho nên… (phù duy phất cư, thị dĩ bất khứ)

DỊCH NGHĨA
Thiên hạ

Khi thiên hạ đều biết cái tốt là tốt thì đó đã là cái xấu rồi. Khi thiên hạ đều biết cái thiện là thiện thì đó đã là cái bất thiện rồi. Cho nên cái Hữu và cái Vô sinh ra nhau, cái khó và cái dễ nghiêng vào nhau, cái dài và cái ngắn giao tiếp nhau, âm và thanh chuyển hóa cho nhau, cái đi trước và cái đi sau đi theo nhau. Chính vì vậy bậc thánh nhân thi hành cái việc Vô vi, thực hiện việc dạy không dùng lời. Muôn vật xuất hiện mà mình không nói, chúng sinh ra mà mình không chiếm lấy, mình làm mà không cậy công, công lao hoàn thành mà mình không kể công. Chính vì mình không kể công, cho nên (công) mới không mất đi.

Phan Ngọc dịch

Xem toàn chương bắt đầu bằng

THIÊN THƯỢNG 1


Tags: Bách Gia Chư Tử, chiến quốc, dài ngắn, hữu vô, lão tử, lục đức minh, phan ngọc, thiện ác, thiên hạ, tiền hậu, tốt xấu, trước sau, trường đoạn, đạo gia, Đạo Đức Kinh