4/249. TỰ THÁN II Tam thập hành canh lục xích thân Thông minh xuyên tạc tổn thiên chân Bản nô văn tự năng tăng mệnh Hà sự kiền khôn thác đố nhân? Thư kiếm vô thành sinh kế xúc Xuân thu đại tự bạch đầu tân Hà năng lạc phát quy lâm khứ, Ngọa thính tùng phong hưởng bán vân!

4/249. THAN THÂN II Thân thì sáu thước tuổi ba mươi Bởi thông minh nên hại tính trời. Chữ nghĩa nào có ghen với mệnh, Mà sao trời lại ghen nhầm người? Bại văn cùng võ thêm nghèo khó Xuân thu lần lữa tóc bạc đầy Ước gì xuống tóc vào rừng ở Nằm nghe tùng reo giữa từng mây

5/249. VỊ HOÀNG DOANH Vị Hoàng giang thượng, Vị Hoàng doanh (1) Lâu lỗ sâm si tiếp thái thanh (2) Cổ độ tà dương khan ẩm mã Hoang giao tĩnh dạ loạn phi huỳnh Cổ kim vị kiến thiên niên quốc Hình thế không lưu bách chiến danh Mạc hướng Thanh Hoa thôn khẩu vọng (3) Điệp Sơn bất cải cựu thời thanh (4)

5/249. DOANH TRẠI VỊ HOÀNG Doanh Vị Hoàng cạnh sông Vị Hoàng Chòi gác vươn cao giáp trời xanh Bến cũ chiều tà ngựa uống nước Đêm vắng đóm bay loạn đồng hoang Xưa nay triều nào vững ngàn năm Chiến trường trăm trận cũng không lưu Thôi xóm Thanh Hoa không nhìn nữa Điệp Sơn mãi mãi vẫn xanh tươi

6/249. BẤT MỊ Bất mị thính hàn canh Hàn canh bất khẳng tận Quan sơn dẫn mộng trường Châm chử thôi hàn cận Phế táo tụ hà ma Thâm đường xuất khâu dận Ám tụng Vấn thiên chương (1) Thiên cao hà xứ vấn?

6./249. KHÔNG NGỦ Không ngủ tiếng trống trong đêm lạnh Trống đêm lạnh rộn mãi không ngưng Đường dài làm mộng càng thêm dài Tiếng chày dã giục mau hơi lạnh Bếp hoang vắng ếch nhái họp bạn Trong góc nhà giun dế bò ra Nhẩm đọc thầm bài ca Thiên vấn Trời cao sao mà hỏi được kìa ?

7/249. SƠN CƯ MẠN HỨNG Nam khứ Trường An thiên lý dư Quần phong thâm xứ dã nhân cư Sài môn trú tĩnh sơn vân bế Dược phố xuân hàn lũng trúc sơ (1) Nhất phiến hương tâm thiềm ảnh hạ (2) Kinh niên biệt lệ nhạn thanh sơ Cố hương đệ muội âm hao tuyệt (3) Bất kiến bình an nhất chỉ thư

7/249. Ở NÚI CẢM HỨNG Phía nam Trường An ngoài ngàn dặm Có người thôn dã ngụ rừng xa Cửa sài tịch mịch mây che kín Vườn thuốc xuân lạnh trúc lơ thơ Nhớ quê thơ thẩn dưới bóng trăng Cách năm nhỏ lệ tiếng nhạn than Quê cũ hai em tin vẫn bặt Không thư chẳng biết có bình an

8/249. U Cư I Đào hoa đào diệp lạc phân phân Môn yểm tà phi nhất viện bần Trú cửu đốn vong thân thị khách Niên thâm cảnh giác lão tùy thân Dị hương dưỡnng chuyết sơ phòng tục Loạn thế toàn sinh cửu úy nhân Lưu lạc bạch đầu thành để sự Tây phong suy đảo tiểu ô cân

8/249. Ở NƠI U TỊCH I Hoa lá đào rải rác rụng rơi, Cửa nghiêng xiêu vẹo căn nhà nghèo. Ở nhờ lâu quá hết là khách, Thân mình già thấm theo tháng năm. Xa quê, vờ dại phòng thói tục, Giả e giả sợ giữ thân yên. Sự nghiệp phiêu dạt chẳng có gì, Gió tây thổi dạt chiếc khăn con.

9/249. U Cư II Thập tải phong trần khứ quốc xa, Tiêu tiêu bạch phátký nhân gia. Trường đồnhật mộ tân du thiểu, Nhất thất xuânhàn cựu bệnh đa. Hoại bích nguyệt minh bàn tích dịch, Hoang trì thủy hạc xuất hà ma Hành nhân mạc tụng Đăng Lâu phú Cường bán xuân quang tại hải nha (nhai)

9/249. Ở NƠI U TỊCH II Mười năm gió bụi xa lìa quê Khách trọ nhà người đến bạc tóc Đường dài ngày xuống thưa bạn mới Một nhà xuân lạnh bệnh cũ nhiều Tường nát, trăng sáng mối leo quanh Ao hoang, nước cạn ếch nhái nhẩy Người phương xa đừng đọc phú Đăng lâu nữa Quá nửa tuổi xuân còn lưu lạc nơi góc biển

10/249. MẠN HỨNG I Bách niên thân thế ủy phong trần Lữ thực giang tân hựu hải tân, Cao hứng tửu vô hoàng các mộng Hư danh vị phóng bạc đầu nhân Tam xuân tích bệnh bần vô dược Táp tải phù sinh hoạn hữu thân Dao ức tha hương thiên lý ngoại Trạch xa đoạn mã quý đông lân

10/249. MẠN HỨNG I Trăm năm thân thế phó mặc gió bụi trần Lang thang ăn nhờ miền sông lại miền biển Cái hứng mộng lầu vàng không còn nữa Danh hão vẫn chưa tha kẻ bạc đầu Ba tháng xuân nghèo không thuốc ốm liên miên Ba mươi năm sống lênh đênh cứ lo cái thân Nhớ quê hương đã xa ngoài ngàn dậm Thẹn mình với hàng xóm ngồi xe ngựa thung dung

11/249. MẠN HỨNG II Hành cước vô căn nhiệm chuyển bồng Giang nam giang bắc nhất nang không Bách niên cùng tử văn chương lý Lục xích phù sinh thiên địa trung Vạn lý hoàng quan tương mộ cảnh (1) Nhất đầu bạch phát tản tây phong Vô cùng kim cổ thương tâm xứ Y cựu thanh sơn tịch chiếu hồng

11/249. Mạn Hứng II Bước chân không bén rễ di chuyển như cỏ bồng Sông Nam sông Bắc một hầu bao rỗng Trăm năm chết xác vì văn chương Thân sáu thước sống lênh đênh trong trời đất Vạn dặm mũ vàng cảnh đã xế chiều Một mài đầu bạc tung bay theo gió tây Chuyện mới cũ gây thương cảm vô cùng Núi xanh vẫn mãi nhuộm ánh chiều hồng

12/249. XUÂN DẠ Hắc dạ thiều quang hà xứ tầm? Tiểu song khai xứ liễu âm âm Giang hồ bệnh đáo kinh thời cửu Phong vũ xuân tùy nhất dạ thâm Ky lữ đa niên đăng hạ lệ Gia hương thiên lý nguyệt trung tâm. Nam đài thôn ngoại Long Giang thủy (1) Nhất phiến hàn thanh tống cổ câm (kim)

12/249. ĐÊM XUÂN Đêm tối thì cảnh sáng tìm đâu ra? Ngoài song cửa chỉ thấy liễu âm u Sông nước đi mãi nên mang bệnh Áng xuân về mưa gió suốt trong đêm Đất khách nhiều năm giọt lệ rơi trong đènđêm Quê nhà xa nghìn dặm nhìn trăng mà động lòng Bên giòng sông Long, ngoài thôn Nam Đài Một dòng sông lạnh tiễn đưa mới cũ

13/249. LƯU BIỆT NGUYỄN ĐẠI LANG Tây phong tiêu táp phất cao lâm Khuyn tận ly bôi thoại dạ thâm Loạn thế nam nhi tu đối kiếm (1) Tha hương bằng hữu trong phân khâm Cao sơn lưu thủy vô nhân thức (2) Hải giác thiên thai hà xứ tầm? Lưu thủ Giang-nam nhất phiến nguyệt Dạ lai thường chiếu lưỡng nhân tâm

13/249. LƯU BIỆT CÙNG ANH NGUYỄN Gió tây hiu hắt tạt rừng cao Cạn chén rượu khua vẫn chuyện rào Thân trai thời loạn thẹn nhìn kiếm Đất khách chia tay luống nghẹn ngào Non cao nước chảy nào ai rõ Góc biển chân trời biết tìm đâu? Còn lại mảnh trăng sông nam đó Đêm khuya soi sáng lòng hai ta

19/249. TẠP NGÂM Đạp biến thiên nha hựu hải nha (1) Càn khôn tùy tại tức vi gia Bình sinh bất khởi thương dăng niệm (2) Kim cổ thùy đồng bạch nghị oa? Liêu lạc tráng tâm hư đoản kiếm Tiêu điều lữ muộn đối thời ca Bế môn bất ký xuân thâm thiển Đản kiến đường lê lạc tận hoa

19/249. TẠP NGÂM Góc biển chân mây đều đi qua Trời đất ở đâu cũng là nhà Ruồi nhặng bình sinh chẳng hề nghĩ Xưa nay ai chịu chung tổ oa Bằng lặng làm hư thanh kiếm ngắn Buồn thiu lữ thứ lắng khúc ca Đóng cửa nào hay xuân sớm muộn Chỉ thấy cây lê rụng hết hoa

20/249. BÁT MUỘN Thập tải trần ai ám ngọc trừ (1) Bách niên thành phủ bán hoang khư Yêu ma trùng điểu cao phi tận (2) Trỉ uế càn khôn huyết chiến dư Tang tử binh tiền thiên lý lệ (3) Thân bằng đăng hạ sổ hàng thư Ngư long lãnh lạc nhàn thu dạ Bách chủng u hoài vị nhất sư

20/249. XUA NỖI BUỒN Mười năm thềm ngọc cát bụi mờ Trăm năm thành nhuộm nửa tiêu sơ Chim sâu nhỏ bé bay tan tác Máu chiến qua rồi đất nước dơ Giặc quê nhà nghìn dặm sa lệ Mấy hàng thư thân thích dưới đèn Đêm thu vắng cá rồng lặng lẽ Trăm mối buồn làm sao dẹp được

21/249. TRỆ KHÁCH Trệ khách yêm lưu Nam Hải trung (1) Tịch liêu lương dạ dữ thùy đồng Qui hồng bi động thiên hà thủy Thú cổ hàn xâm hạ dạ phong Nhân đáo cung đồ vô hảo mộng Thiên hồi khổ hải xúc phù tung (2) Phong trần đội lý lưu bì cốt Khách chẩm tiêu tiêu lưỡng mấn bồng

21/249. NGƯỜI KHÁCH BÊ TRỆ Khách suy kiệt mãi vùng biển nam Đêm khua vắng lặng chỉ một thân Chim hồng bi oán nước sông động Trống thú nơi biên lạnh gió hè Cùng đường cách chi có gấm mộng Trời hồi biển khổ giục gót chân Xương da một kẻ nhuốm gió trần Gối khách bơ phờ hai mái tóc

22/249. ĐẠI NHÂN HÝ BÚT (1) Thác lạc nhân gia Nhị thủy tân Cư nhiên biệt chiếm nhất thành xuân Đông tây kiểu các kiêm thiên khởi Hồ Hán y quan đặc địa phân Mục túc thu kiêu kim lặc mã (2) Bồ đào xuân túy ngọc lâu nhân Niên niên tự đắc phồn hoa thắng Bất quản nam minh kỷ độ trần

22/249. THAY NGƯỜI VIẾT ĐÙA CHƠI Bãi sông Nhị, nhà nhà hàng lớp Chiếm cảnh xuân nổi bật cả thành Cầu gác đông tây nhà cao ngất Xiêm y Hồ Hán thật rõ ràng Ngựa mang giàm vàng ăn mục túc Lầu ngọc thưởng xuân uống bồ đào Năm tháng nhởn nhơ vui hưởng thú Chẳng màng đao binh nơi bể nam

23/249. HOÀNG MAI KIỀU VÃN DIỂU Hoàng Mai kiều thượng tịch dương hồng Hoàng Mai kiều hạ thủy lưu đông Nguyên khí phù trầm thương hải ngoại Tình lam thôn thổ loạn lưu trung Đoản soa như chẩm cô chu nguyệt Trường dịch đồng xuy cổ kính phong Đại địa văn chương tuỳ xứ kiến Quân tâm hà sự thái thông thông

23/249. NGẮM CẢNH CHIỀU TRÊN CẦU HOÀNG MAI Hoàng Mai nhuộm đỏ ánh tà dương Dước cầu nước chảy hướng về đông Khí trời chìm nổi vùng biển ngoại Khí lam tỏa rộng giữa giòng sông Dưới trăng ngư phủ một thuyền lẻ Lốicũ gió bay tiếng sáo đồng Cảnh đẹp đất rộng đâu cũng có Việc chi mà phải vội vội vàng

24/249. DAO VỌNG CÀN HẢI TỬ Mang mang hải thuỷ tiếp thiên xu (1) Ẩn ước cô từ xuất tiểu chung Cổ mộ hàn liên phù chử mộ Tình yên thanh dẫn hải môn thu Hào thiên tướng tướng đan tâm tận (2) Phủ địa Quỳnh nhai khối nhục vô (3) Tiếu nhĩ Minh phi trường xuất tái (4) Tì bà bôi tửu khuyến Thiền Vu

24/249. TỪ XA NHÌN ĐỀN CỜN Mênh mông nước biển cận bên trời Xa trông đền lẻ chốn ngoài khơi Cây già lạnh lẽo đầy chim đậu Cửa bể mùa thu khói chơi vơi Tướng tài dốc võ hết một lòng Quỳnh nhai vùi xương thịt giòng vương Nực cười Chiêu phi ra ngoài ải Đàn ca chuốc rượu nịnh chúa Mường

25/249. TÁI DU TAM ĐIỆP SƠN Vân tế sơn Tam Điệp Thiên nhai khách tái du Nhãn trung thu đại địa Hải ngoại kiến ngư chu Chướng tĩnh phong loan sấu Thiên hàn thảo mộc thu Hành nhân hồi thủ xứ Vô ná cố hương sầu

25/249. THĂM LẠI ĐÈO BA DỘI Đèo Ba Dội cao ngất Khách xa lại tới thăm Cái nhìn gom trời đất Thuyền cá biển xa xăm Sương tan núi trơ trọi Trời lạnh cây cỏ dàu Người khách ngoái nhìn lại Nhớ nhà càng thêm sầu

26/249. ĐỘ PHÚ NÔNG GIANG CẢM TÁC Nông thủy đông lưu khứ Thao thao cánh bất hồi Thanh sơn thương vãng sự Bạch phát phục trùng lai Xuân nhật thương thuyền hợp Tây phong cổ lũy khai Du nhân vô hạn cảm Phương thảo biến thiên nhai

26/249. QUA SÔNG PHÚ NÔNG CẢM TÁC Sông Phú Đông nước chảy về đông Cuồn cuộn nước trôi không ngược giòng Non xanh thương cảm chuyện xưa cũ Nay ta trở về tóc điểm sương Ngày xuân tấp nập khách thuyền buôn Trống trải thành hoang ngập gió tây Khách xa chan chứa niềm thương cảm Cỏ cây xanh miết cuối chân mây

27/249. HỌA HẢI ÔNG ĐOÀN NGUYỄN TUẤN “GIÁP DÂN PHỤNG MỆNH NHẬP PHÚ XUÂN KINH ĐĂNG TRÌNH LƯU BIỆT ĐẮC THÀNH CHƯ HỮU” CHI TÁC Hoành sơn sơn ngoại lĩnh nam trình Cầm kiếm tương tùy thướng ngọc kinh Thỏ tủy vị hoàn tân đại dược Bài bì nhưng lụy cựu phù danh Thương minh thủy dẫn bôi trung lục Cố quốc thiềm tùy mã hậu minh Thử khứ gia huynh như kiến văn Cùng đồ bạch phát chính tinh tinh

27/249. HỌA VẦN BÀI THƠ “NĂM GIÁP DẦN (1794) VÂNG MỆNH VÀO KINH PHÚ XUÂN, LÚC LÊN ĐƯỜNG LƯU BIỆT CÁC BẠN Ở BẮC THÀNH” CỦA HẢI ÔNG ĐOÀN NGUYỄN TUẤN Núi Hoành từ giã ông hướng nam Vừa đàn vừa kiếm tiến vào thành Thuốc chế tủy thỏ chưa thành đạt Vì da beo tốt nên lụy danh Nước biếc ngoài khơi sáng rượu bình Quê cũ trăng soi vó ngựa đêm Nếu gặp anh tôi có nhắn hỏi Thưa tôi tóc bạc kiếp lênh đênh

28/249. GIANG ĐÌNH HỮU CẢM Ức tích ngô ông tạ lão thì Phiêu phiêu bồ tứ thử giang mi Tiên chu kích thủy thần long đấu Bảo cái phù không thụy hạc phi Nhất tự y thường vô mịch xứ Lưỡng đê yên thảo bất thăng bi Bách niên đa thiểu thương tâm sự Cận nhật Trường An đại dĩ phi

28/249. GIANG ÐÌNH CẢM XÚC CẦU HOÀNG MAI Nhớ xưa khi già cha về đây Ngựa xe giong ruỗi ven sông này Thuyền tiên rẽ nước như rồng đấu Tàn quý trong mây như hạc bay Từ khi áo đẹp không còn nữa Hai bờ sầu thảm phủ cỏ cây Trăm năm bao chuyện đời khổ não Trường An nay cũng lắm đổi thay

29/249. ỨC GIA HUYNH Lục tháp thành nam hệ nhất quan (1) Hải vân dạ độ thạch toàn ngoan (2) Cùng xu lam chướng tam niên thú Cố quốc yên hoa nhị nguyệt hàn Nhất biệt bất tri hà xứ trú Trùng phùng tương tác tái sinh khan Hải thiên mang diểu thiên dư lý Thần phách tương cầu mộng diệc nan

29/249. NHỚ ANH Tháp sáu thành nam nơi anh sống Đêm vượt đèo Hải đá cả đống Ba năm đồn xa vùng lam chướng Tháng hai quê cũ lạnh khói hương Một phen từ biệt nay ở đâu Gặp nhau lại được chắc kiếp sau Trời biển mênh mông đường ngàn dặm Khó cả thấy nhau trong mộng sâu

30/249. KÝ MỘNG Thệ thủy nhật dạ lưu Du tử hành vị quy Kinh niên bất tương kiến Hà dĩ úy tương ti (tư) Mộng trung phân minh kiến Tầm ngã giang chi mi Nhan sắc thị trù tích Ý sức đa sâm si Thỉ ngôn khổ bệnh hoạn Kế ngôn cửu biệt ly Đái khấp bất chung ngữ Phảng phất như cách duy (1) Bình sinh bất thức lộ Mộng hồn hoàn thị phi ? Điệp sơn đa hổ trĩ Lam thủy đa giao ly Đạo lộ hiểm thả ác Nhược chất tương hà y (2) Mộng lai cô đăng thanh Mộng khứ hàn phong xuy Mỹ nhân bất tương kiến Nhu tình loạn như ti (3) Không ốc lậu tà nguyệt Chiếu ngã đan thường y

30/249. GHI LẠI GIẤC MỘNG Ngày đêm nước chảy rề rề Người đi xa mãi ngày về biết đâu Bao năm chưa gặp lại nhau Lấy gì an ủi nỗi sầu nhớ thương Mộng nay thấy được người mong Gặp ta ngay ở ven sông bến bờ Mặt trông vẫn vẻ như xưa Nhưng xiêm luộm thuộm bao giờ thấy đâu Trước thì kể chuyện ốm đau Sau thì than thở nỗi sầu cách xa Nghẹn ngào lời nói chẳng ra Tuồng như màn trướng chia lìa hai phương Bình thường ta chẳng rành đường Trong cơn mộng mị không lường thực hư Núi Tam Điệp hổ báo dư Nước sông Lam có kình ngư vẫy vùng Đường đi hiểm trở vô cùng Một thân yếu đuối biết nương nơi nào? Mộng đến bên ngọn đèn hao Mộng đi gió lạnh lao xao thổi cùng Giai nhân chẳng được tương phùng Tấm lòng rối loạn lùng bùng ngẩn ngơ Ánh trăng nhà trống thẩn thơ Chiếu trên manh áo đơn sơ thân buồn

31/249. MY TRUNG MẠN HỨNG Chung Tử viên cầm tháo nam âm (1)(2) Trang Tích bệnh chung do Việt ngâm (3) Tứ hải phong trần gia quốc lệ Thập tuần lao ngục tử sinh tâm Bình Chương di hận hà thời liễu (4) Cô Trúc cao phong bất khả tầm (5) Ngã hữu thốn tâm vô dữ ngữ Hồng Xơn xơn hạ Quế Giang thâm

31/249. CẢM HỨNG TRONG TÙ Khúc Nam Chung Tử gảy đàn vang Ốm đau ngâm lời Việt họ Trang Bốn bể phong trần rơi nước mắt Mười tuần lao ngục sống chết cam Bình Chương không tan một mối hận Cô Trúc gương cao khó mà tầm Tấm lòng bứt rứt làm sao tỏ Chân núi Hồng, sông Quế tình thâm

32/249. THÔN DẠ Thanh thảo thôn tiền ngọa lão ông Giang nam dạ sắc thướng liêm lung Mãn thiên minh nguyệt nhất trì thủy Bán bích hàn đăng vạn thụ phong Lão khứ vị tri sinh kế chuyết Chướng tiêu thời giác túc tâm không Niên niên kết đắc ngư tiều lữ (1) Tiếu ngạo hồ yên dã thảo trung

32/249. THÔN VỀ ĐÊM Lão ông nằm trước xóm cỏ Thanh Sông nam sắc tối phủ lên mành Trăng sáng đầy trời soi ao nước Đèn cheo leo lét gió lạnh tanh Già đến chưa hay mưu sinh vụng Chướng tan mới biết nhẹ tênh lòng Năm ròng kết bạn người đốn củi Cười vang giữa hồ khói cỏ đồng

33/249. KÝ HỮU Mạc mạc trần ai mãn thái thông Bế môn cao chẩm ngọa kỳ trung Nhất thiên minh nguyệt giao tình tại Bách lý Hồng sơn chính khí đồng Nhãn đề phù vân khan thế sự Yêu gian trường kiếm quải thu phong Vô ngôn độc đối đình tiền trúc Sương tuyết tiêu thời hợp hóa long.

33/249. GỬI BẠN Cát bụi mịt mù chốn trần gian Đóng cửa nằm khàn gối tựa cao Một trời trăng sáng lưu tình bạn Trăm dặm Hồng sơn chính khí hào Việc đời trước mặt nhẹ như mây Kiếm dài bên cạnh gió lung lay Trúcngoài sân trước ta lặng ngắm Ngày tuyết tan đi hóa rồng bay

34/249. KÝ HUYỀN HƯ TỬ (1) Thiên Thai sơn tiền độc bế môn (2) Tây phong trần cấu mãn trung nguyên Điền gia bất trị Nam Sơn đậu (3) Bần hộ thường không Bắc Hải tôn (4) Dã hạc phù vân thời nhất kiến Thanh phong minh nghuyệt dạ vô ngôn Viễn lai chí thủ tương tầm lộ Gia tại Hồng Sơn đệ nhất thôn (5)

34/249. GỬI ANH HUYỀN HƯ Nhà núi Thiên Thai cửa then cài Cát bụi Trung nguyên lộng gió bay Nam Sơn ta chẳng ưng trồng đậu Nghèo xơ, rượu Bắc Hải có đâu Hạc cùng mây sao mà khó gặp Gió với trăng chẳng ngỏ một lời Đường xa tìm đến nhớ lời dặn Đầu xóm núi Hồng nhà của tôi

35/249. KÝ GIANG BẮC HUYỀN HƯ TỬ Trường An khí bất tức: Hương tứ tại thiên nha (nhai): Thiên nha bất khả kiến Đã kiến trần dữ sa Tây phong thoát mộc diệp Bạch lộ tổn hoàng hoa Trân trọng hảo tự ái Thu ca sương lộ đa

35/249. GỬI ANH HUYỀN HƯ Ở PHÍA BẮC SÔNG Trường An bặt tin rồi: Nhớ nhà tận chân trời Chân trời nào thấy được: Chỉ thấy bụi tơi bời: Gió tây thổi lá rơi Sương rũ tàn cúc vàng Anh nhớ hãy giữ thân Vào thu sương càng nặng

36/249. ĐỘ LONG VĨ GIANG Cố quốc hồi đầu lệ Tây phong nhất lộ trần Tài qua Long Vĩ thủy Tiện thị dị hương nhân Bạch phát sa trung hiện Ly hồng hải thượng văn Thân bằng tân khẩu vọng Vị ngã nhất triêm cân

36/249. QUA SÔNG LONG VĨ Nhìn lại quê hương giọt lệ tràn Gió tây thổi bụi đường gian nan Long Vĩ giòng sông ngang qua đó Đất người ngơ ngác khách lạ thân Một bãi cát kia rõ đầu bạc Trên cao chim biển kêu lìa đàn Bạn bè trên bến nhìn nhau mãi Chiếc khăn đẫm lệ cũng vì ta

37/249. BIỆT NGUYỄN ĐẠI LANG TAM THỦ I Ngã thả phù giang khứ Tống quân qui cố khâu Càn khôn dư thảo ốc Phong vũ túc cô chu Thu dạ ngư long trập Thâm sơn mi lộc du Hưu kỳ bất thậm viễn Tương kiến tại Trung Châu (1)

37/249. TIỄN ĐƯA ANH NGUYỄN I Giòng sông tôi đi qua Đưa anh về quê nhà Trời đất một mái tranh Mưa gió một thuyền xa Đêm thu rồng cá ẩn Núi sâu nai rừng ra Ngày vui gần đến nơi Gặp nhau tại Bắc Hà

38/249. BIỆT NGUYỄN ĐẠI LANG TAM THỦ II Tống quân quy cố khâu Ngã diệc phù giang hán Thiên lý bất tương văn Nhất tâm vị thường gián Dạ hắc sài hổ kiêu Nguyệt minh hồng nhạn tán Lưỡng điạ các tương vương Phù vân ưng bất đoạn

38/249. TIỄN ÐƯA ANH NGUYỄN II Tiễn anh về chốn xưa Rồi tôi cũng qua sông Ngàn dặm sẽ bặt tin Một lòng chẳng gián đoạn Đêm báo hùm hung hãn Trăng hồng nhạn bay cùng Hai ngả đều trông mong Mây trời trôi không ngừng

39/249. BIỆT NGUYỄN ĐẠI LANG TAM THỦ III Quân quy ngã diệc khứ Các tại loạn ly trung Sinh tử giao tình tại Tồn vong khổ tiết đồng Sài môn khai dạ nguyệt Tàn lạp tẩu thu phong Thiên lý bất tương kiến Phù vân mê thái không

39/249. TIỄN ĐƯA ANH NGUYỄN III Anh về thì tôi cũng rời Hai ta cùng cảnh trong thời loạn ly Thân tình sống chết bất di Mất còn khí tiết vẫn y tâm nguyền Cửa tre mở dưới trăng đêm Dãi dầu nón rách trong thềm gió thu Xa nhau nghìn dặm ngậm ngùi Mây trôi mờ mịt ngẩn ngơ trên trời

40/249. NÓI Ý MÌNH Minh nguyệt chiếu cổ tỉnh Tỉnh thủy vô ba đào Bất bị nhân khiên xả Thử tâm chung bất dao Túng bị nhân khiên xả Nhất dao hoàn phục chỉ Trạm trạm nhất phiến tâm Minh nguyệt cổ tỉnh thủy

40/249. NÓI Ý MÌNH Trăng sáng soi giếng cũ Nước giếng phẳng lặng tanh Nếu người không động đến Thì lòng chẳng lao xao Ví dù có khoắng lên Lao xao rồi lại lặng Vằng vặc một tấm lòng Như trăng soi giếng cũ

41/249. HÀNH LẠC TỪ Nhị Thủ I Tuấn khuyển hoàng bạch mao Kim linh hệ tú cảnh Khinh sam thiếu niên lang Khiên hướng nam sơn lĩnh Nam sơn đa hương mi Huyết nhục cam thả phì Kim đao thiết ngọc soạn Mỹ tửu lũy bách chi Nhân sinh vô bách tải Hành lạc đương cập kỳ Vô vi thủ bần tiện Cùng niên bất khai mi Di Tề vô đại danh (1) Chích Cược vô đại lợi (2) Trung thọ chỉ bát thập (3) Hà sự thiên nhiên kế Hữu khuyển thả tu sát Hữu tửu thả tu khuynh Nhãn tiễn đắc táng dĩ nan nhận Hà sự mang mang thân hậu danh?

41/249. BÀI TỪ VUI CHƠI I Chó đẹp vàng đốm trắng Cổ xinh mang chuông vàng Có chàng trẻ áo ngắn Dắt về hướng núi nam Núi nam nhiều hương nai Máu thịt đầy thơm ngon Dao vàng soạn món quý Rượu ngon có cả trăm Người khó sống trăm năm Vui chơi được lúc nào Cần chi mà tằn tiện Quanh năm chẳng nở mày Danh Di Tề chẳng lớn Chích Cược chẳng giàu to Tuổi thọ chỉ tám mươi Lo chi chuyện ngàn năm Có chó cứ việc sát Có rượu cứ uống tràn Trước mặt được mất khó mà biết Mịt mùng danh hậu lo làm chi!

42/249. HÀNH LẠC TỪ II Nhị Thủ II Sơn thượng hữu đào hoa Xước ước như hồng ỷ Thanh thần lộng xuân nghiên Nhật mộ trước nê trỉ Hảo hoa vô bách nhật Nhân thọ vô bách tuế Thế sự đa suy di Phù sinh hành lạc sự Tịch thượng hữu kỹ kiều như hoa Hồ trung hữu tửu như kim ba Thúy quản ngọc tiêu hoãn cánh cấp Đác cao ca xứ thả cao ca Vương Nhung nha trù thủ tự tróc (1) Nhật nhật cối kê thường bất túc Tam công đài khuynh hảo lý tử Kim tiền tán tác tha nhân phúc Hựu bất kiến Phùng Đạo vãn niên xưng cực quý (2) Lịch chiếu bất ly khanh tướng vị Chung minh đỉnh thực cánh hoàn không Thiên tải đồ lưu “Trường lạc tự” (3) Nhãn tiền phú quý như phù vân Lãng đắc kim nhân tiếu cổ nhân Cổ nhân phần dinh dĩ luy luy Kim nhân bôn tẩu hà phân phân Cổ kim hiền ngu nhất khâu thổ Sinh tử quan đầu mạc nagn độ Khuyến quânẩm tửu thả vi hoan Tây song nhật lạc thiên tương mộ

42/249. BÀI TỪ VUI CHƠI II II Núi cao hoa đào thắm Đẹp tươi như lụa hồng Sáng sớm giỡn cùng xuân Chiếu tối thành bùn cặn Hoakhó đẹptrăm ngày Người mấy ai tuổi trăm Việc đời nhiều đổi thay Yêu sống cứ vui vầy Bên tiệc có gái đẹp như hoa Trong vò có rượu quý vàng ánh Sáo xanh tiêu ngọc hồi khoan nhặt Được ca vang, hãy cứ ca vang Có thấy không Vương Nhung tay gảy toán ngà Ngày nào cũng tính mà lòng không ưng Đài tam công nghiêng, mận quý tàn Bạc tiền tán cho người ta hưởng Lại thấy kìa Phùng Đạo lão giầu sang là thế Trải bao triều khanh tướng vững vàng Chuông rung bạc quý còn đâu nữa Ngàn năm Trường Lạc lưu một chương Phú quí trước mắt tựa mây trôi Người nay cười mũi kẻ xa xưa Người xưa mồ mả đầy cả đống Người nay vẫn mải miết ngược xuôi Hiền hay ngu cũng trơ nấm đất Sống rồi chết ai tránh được đây Lời rằng cứ uống rồi chơi Kìa bên song cửa trời đà xế tây

43/249. LAM GIANG Thanh thần vọng Lam Giang Lam Giang trướng thu thủy Ngư miết du khâu lăng Ngưu mã mê nhai sĩ Dĩ ngạn băng bạo lôi Hồng đào kiến kỳ quỷ Nguy hiểm thắng nhân tâm Khuynh phúc diệc thiên ý Ngã vọng Lam Giang đầu Thốn tâm thường chủy chủy Thường khủng nhất thất túc Cốt một vô để chỉ Như hà thế gian nhân Thừa hiểm bất tri úy Khứ giả hà thao thao Lai giả thượng vị dĩ Đế đức bản hiếu sinh Ná đắc trường như thị Nghĩ khu Thiên Nhận sơn (1) Điền bình ngũ bách lý

43/249. SÔNG LAM Sớm ra nhìn sông Lam Mùa thu nước lên đầy Cá bơi trên gò bãi Trâu ngựa lạc bến bờ Bờ lở ầm như sấm Sóng dâng như thủy quái Nguy hiểm vượt lòng người Sụt lở do ý trời Ta nhìn đầu sông Lam Lòng dạ sao áy náy Nhỡ không may sảy chân Chìm xuống tận đáy sâu Người thế gian hay nhỉ Chẳng nề hà hiểm nguy Kẻ đi qua ào ào Người trở về cũng nhiều Trời vốn đức thương người Cớ sao để như vầy Cầu đẩy núi Thiên Nhận Lấp trăm dặm dòng sông

44/249. NINH CÔNG THÀNH (1) Độc thướng cao sơn nhãn giới tân Anh hùng vãng sự quải giang tân Nhất thành thượng hạ tận kiều mộc Thập lý uy phong kiến cổ nhân Thử địa bắc nam quy nhất trục Đương thì tỉnh táo trú tam quân Thập niên vị tiết nam nhi hận Đàn kiếm trường ca đối bạch vân

44/249. THÀNH ÔNG NINH Một mình lên núi cảnh ta trông Chuyện cũ anh hùng nơi bến sông Cây cao trên dưới đầy thành cổ Người xưa mười dặm còn oai phong Ngày nay nam bắc chung một gộp Thời xưa giếng bếp chốn ba quan Hận làm trai mười năm còn mắc Đối mây trắng gõ kiếm ca vang

45/249. KHAI SONG Môn tiền yên cảnh cận như hà? Nhàn nhật khai song sinh ý đa Lục nguyệt bồi phong bằng tỉ địa (1) Nhất đình tích vũ nghĩ di oa Thanh chiên cựu vật khổ trân tích (2) Bạch phát hùng tâm không đốt ta (3) Tái bệnh thượng tu điều nhiếp lực Bất tri thu tứ đáo thùy gia?

45/249. MỞ CỬA SỔ Cảnh vật ra sao ở trước nhà? Ngày nhàn mở cửa xem cảnh xa Sáu tháng chim bay nương theo gió Một sân nước đọng kiến rời xa Khư khư lo giữ nệm xanh mãi Tóc bạc khí hùng nhuốm phôi phai Còn bệnh phải lo tu bổ sức Chẳng biết ý thu tạt nhà ai?

46/249. ĐỐI TỬU Phu tọa nhàn song túy nhỡn khai Lạc hoa vô số há thương đài Sinh tiền bất tận tôn trung tửu Tử hậu thùy kiêu mộ thượng bôi? Xuân sắc tiệm thiên hoàng điểu khứ Niên quang ám trục bạch đầu lai Bách ky đản dắt chung triêu túy Thế sự phù vân chân khả ai

46/249. NGỒI UỐNG RƯỢU Nhàn ngồi bên cửa mắt nửa say Trên thảm rêu xanh hoa rụng đầy Lúc sống rượu chén không uống cạn Chết đi ai tưới ruợu mộ đây? Sắc xuân đổi chim vàng xa lánh Tháng ngày ám tóc bạc càng dồn Ước cả năm cứ say sưa miết Việc đời mây nổi thật đáng buồn

47/249. SƠN THÔN Vạn sơn thâm xứ tuyệt phong trần Thác lạc sài môn bế mộ vân Trưởng giả y quan do thị Hán (1) Sơn trung giáp tý quýnh phi Tần (2) Mục nhi giác chủy hoang giao mộ Cấp nữ đồng liên ngọc tỉnh xuân Ná đắc khiêu ly phù thế ngoại Trường tùng thụ hạ tối nghi nhân

47/249. XÓM NÚI Sâu giữa muôn núi khuất gió trần Cổng tre rải rác lẩn trong mây Người sang còn mặc y kiểu Hán Tháng năm trong núi khác đời Tần Chiều về mục đồng gõ sừng trâu Giếng ngọc gái quê kéo nước gàu Ước gì thoát được cõi trần tục Ngồi dưới cây tùng thú biết bao.

48/249. ĐIẾU LA THÀNH CA GIẢ (1) Nhất chi nùng diễm há bồng doanh Xuân sắc yên nhiên động lục thành Thiên hạ hà nhân liên bạc mệnh Trủng trung ưng tự hối phù sinh Yên chi bất tẩy sinh tiền chướng Phong nguyệt không lưu tử hậu danh Tưởng thị nhân gian vô thức thú Cửu tuyền khứ bạn Liễu Kỳ Khanh (2)

48/249. VIẾNG CA NỮ ĐẤT LA THÀNH Một cành hoa đẹp rời cõi tiên Dung nhan diễm lệ sáu thành nghiêng Đời ai thương cho kẻ bạc mệnh Hối kiếp phù sinh dưới mồ riêng Lúc sống nghiệp phấn không rửa hết Chết đi còn lại tiếng phong lưu Nghĩ rằng thế gian chẳng ai biết Suối vàng làm bạn cùng Liễu Khanh

49/249. TẠP THI I Nhị thủ Tráng sĩ bạch đầu bi hướng thiên Hùng tâm sinh kế lưỡng mang nhiên Xuân lan thu cúc thành hư sự Hạ thử đông hàn đoạt thiếu niên Hoàng khuyển truy hoan Hồng Lĩnh hạ Bạch vân ngọa bệnh Quế Giang biên Thôn cư bất yếm tần cô tửu Thượng hữu nang trung tam thập tiền

49/249. THƠ TẠP I Kẻ tài đầu bạc hướng trời than Lòng hùng sinh kế cùng gian nan Xuân lan thu cúc không được việc Hè nồng đông lạnh cướp tuổi xuân Chó vàng vui mãi dưới Hồng Lĩnh Mây trắng bệnh hoài cạnh Quế Giang Ở thôn thỏa thích được mua rượu Tiền ba mươi đồng túi rỉnh rang

50/249. Tạp Thi II Hồng Sơn nhất sắc lâm bình cừ Thanh tịch khả vi hàn sĩ cư Thiên lý bạch vân sinh kỷ tịch Nhất song minh nguyệt thướng cầm thư Tiểu đề tuẫn tục can qua tế Giam mặc tàng sinh lão bệnh dư (1) Diệp lạc hoa khai nhãn tiền sự Tứ thời tâm kính tự như như

50/249. THƠ TẠP II Sắc núi Hồng soi làn nước phẳng Một nhà nho ngụ chốn lặng tanh Mây trắng ngàn dậm quanh giường phủ Trăng kia một mảnh giọi sách đàn Loạn ly theo thói đời cười khóc Lão bệnh nín thinh dưỡng thân tàn Lá rơi hoa nở việc trước mắt Bốn mùa tâm trạng vẫn nhẹ nhàng

51/249. MẠN HỨNG Long Vĩ châu biên đa bạch âu (1) Lam Giang đường thượng hữu hàn nho (2) Nhất sinh từ phú tri vô ích Mãn giá cầm thư đồ tự ngu Bách tuế vi nhân bi thuấn tức Mộâ niên hành lạc tích tu du (3) Ninh tri dị nhật tây lăng hạ Năng ẩm trùng dương nhất tích vô (4)

51/249. MẠN HỨNG Âu trắng đầy cả bãi sông Long Có một hàn nho ngụ sông Lam Một đời thi phú chẳng có lợi Sách đàn đầy kệ càng dại thêm Trăm năm sống đó thoảng một chốc Tuổi nhiều vui thú ngắn một lát Không biết gò tây khi nằm xuống Giọt rượu Trùng Dương uống được chăng?

52/249. NGỌA BỆNH I Nhị Thủ Đa bệnh đa sầu khí bất thư Thập tuần khốn ngọa Quế Giang cư (1) Lệ thần nhập thất thôn nhân phách (2) Cơ thử duyên sàng khiết ngã thư Vị hữu văn chương sinh nghiệt chướng (3) Bất dung trần cấu tạp thanh hư (4) Tam lan song hạ ngâm thanh tuyệt (5) Điểm điển tinh thần du thái sợ (6)

52/249. Nằm Bệnh I Bệnh nhiều sầu thảm cứ triền miên Quế Giang ngả bệnh mười tuần liền Thần ôn vào nhà muốn bắt viá Chuột dạn leo giường gậm sách yên Đã có văn chương gây nghiệt đâu Chẳng để bụi trần lẫn sách trong Giò lan bên cửatiếng ngâm vắng Chới vơi tinh thần cõi hư không

53/249. Ngoạ bệnh II Xuân hàn hạ thử cố tương xâm Nhất ngoạ Hồng Sơn tuế nguyệt thâm Minh kính hiểu hàn khai lão sấu Sài phi dạ tĩnh bế thân ngâm Thập niên túc tật vô nhân vấn (1) Cửu chuyển hoàn đan hà xứ tầm (2) An đắc huyền quan minh nguyệt hiện (3) Dương quang hạ chiếu phá quần âm

53/249. Nằm Bệnh II Xuân rét hạ nóng thêm quấy rầy Nhiều năm Hồng Lĩnh nằm dất dây Sáng lạnh kính soi già gầy cọm Đêm vắng than vãn cửa tre cài Mười năm bệnh cũ nào ai hỏi Thuốc tiên chín luyện tìm đâu ra Ước mong cửa chính vầng trăng tỏ Giọi ánh sángdương đuổi u tà

54/249. DẠ HÀNH Lão nạp an miên Hồng Lĩnh vân Phù âu tĩnh túc noãn sa tân Nam minh tàn nguyệt phù thiên lý Cổ mạch hàn phong cộng nhất nhân Hắc dạ hà kỳ mê thất hiểu Bạch đầu vô lại chuyết tàng thân Bất sầu cửu lộ chiêm y duệ Thả hỷ tu mi bất nhiễm trần

54/249. ĐI ĐÊM Sư già ngủ trong Hồng Lĩnh mây Chim âu yên ấm bãi cát dầy Trăng tàn biển nam xa ngàn dặm Lối cũ gió lạnh tụ thân đầy Tối đêm mịt mờ sao chưa sáng Đầu bạc không nhà vụng ẩn thân Chẳng ngại đi lâu sương ướt áo Còn mừng râu mày khỏi bụi trần

55/249. TẠP NGÂM I Thu thanh nhất dạ độ Lam hà (1) Vô ảnh vô hình nhập ngã gia Vạn lý tây phong lai bạch phát Nhất song thu sắc tại hoàng hoa Bách niên ai lạc hà thời liễu Tứ bích đồ thư bất yếm đa Đình thực cô tùng cao bách xích Bất tri Thanh đế nại nhân hà (2)

55/249. TẠP NGÂM I Tiếng thu vượt sông Lam đêm qua Không hình không ảnh chợt lọt nhà Muôn dặm gió tây bạc thêm tóc Bên cửa sắc thu vàng thêm hoa Trăm năm vui khổ bao giờ cạn Bốn vách sách thơ chang ngại đầy Trước sân cây tùng cao trăm thước Chúa xuân khó xử người trồng cây?

56/249. TẠP NGÂM II Long Vĩ gia đầu ốc nhất gian U cư sầu cực hốt tri hoan Đạt nhân tâm cảnh quang như nguyệt Xử sĩ môn tiền thanh giả san Chẩm bạn thúc thư phù bệnh cốt Đăng tiền đẩu tửu khởi suy nhan Tào đầu trung nhật vô yên hỏa Song ngoại hoàng hoa tú khả san

56/249. TẠP NGÂM II Đầu sông Long Vĩ có một nhà Ẩn nhân buồn quá phát vui ra Tâm đạt lòng quang như trăng tỏ Trước nhà toàn núi xanh ngát xa Chồng sách nương gối đỡ thân bệnh Bên đèn nhấp rượu giúp sắc da Sau bếp suốt ngày chẳng nhóm lửa Ngoài cửa no ngắm đóa hoàng hoa

57/249. TẠP NGÂM III Mạc mạc thu quang bát nguyệt thâm Mang mang thiên khí bán tình âm Thụ phong cao trúc minh thiên lại Linh vũ hoàng hoa bố địa câm (kim) Viễn tụ hàn xâm du tử mộng Trừng đàm thanh cộng chủ nhân tâm Xuất môn từ bộ khan thu sắc Bán tại giang đầu phong thụ lâm

57/249. TẠP NGÂM III Man mác cảnh thu tháng tám trầm Mênh mông trời nửa nắng nửa râm Hưởng gió trúc cao vang tiếng sáo Hứng mưa hoa cúc vàng đầy sân Hơi núi lạnh len thân kẻ mộng Nước đầm trong bồi lòng chủ nhân Nhàn nhã ra cửa sắc thu ngắm Đầu sông thấy nửa rừng phong gần.

58/249. TẶNG THỰC ĐÌNH Thiên hạc đàm ngư hà xứ tầm La thành nhất biệt thập niên thâm (1) Đồng niên đối diện cách thiên nhưỡng (2) Vãng sự hồi đầu thành cổ câm (kim) Bạch phát tiên ma bần sĩ khí Đề bào trân trọng cố nhân tâm (3) Mạc sầu tịch địa vô giai khách Lam thủ Hồng sơn túc vịnh ngâm (4)

58/249. TẶNG ANH THỰC ĐÌNH Chim trời cá nước tìm đâu ra Chục năm ròng rã biệt thành La Cùng năm đối mặt trời chia cách Chuyện xưa nghĩ lại như cũ xa Bạc đầu sờn chí khí kẽ sĩ Áo thô trân quý tâm người xưa Chớ lo hẻo lánh không bạn đến Núi Lĩnh sông Lam ca càng ưa

59/249. PHÚC THỰC ĐÌNH Đông hàn hạ thử cố xâm tầm Lão đại đầu lô tuế nguyệt thâm Kinh quốc oanh hoa thiên lý ngoại Giang hồ soa lập thập niên câm Tụ đầu nan đắc thường thanh mục (1) Lý phát đương tri vị bạch tâm Lam thủ Hồng sơn vô hạn thắng Bằng quân thu thập trợ thanh ngâm

59/249. TRẢ LỜI ANH THỰC ĐÌNH Đông rét hạ nóng trôi lần qua Đầu bạc tháng ngày chồng chất pha Hoa, chim kinh quốc xa ngàn dặm Phiêu lưu áo nón đã mười năm Chốn hội hè khó gặp kẻ mắt xanh Chải tóc chợt thấy lòng còn vướng Núi Hồng nước Lam cảnh đẹp thanh Tha hồ anh cảm thơ đề xướng

60/249. LIỆP Y quan đạt giả chí thanh vân (1) Ngô diệc lạc ngô mi lộc quần Giả thích nhàn tình an tại hoạch (2) Bỉnh trừ dị loại bất phương nhân Xạ miên thiển thảo hương do thấp Khuyển độ trùng sơn phê bất văn Phù thế vi hoan các hữu đạo Khu xa ủng cái thị hà nhân (3)

60.249. ĐI SĂN Mặc người vinh hiển rộng đường mây Riêng ta vui thú cùng bầy nai Cho tâm thư thái, đâu cần bắt Ví dù hại thú chẳng hại ai Chồn ngủ bãi cỏ mùi còn đấy Chó sủa băng núi tiếng thoảng tai Đời người tìm vui có nhiều lối Kẻ xe lọng rước biết là ai

61/249. KÝ HỮU Hồng Sơn sơn nguyệt nhất luân minh Thiên Lý Trường An thử dạ tình (1) Thái phác bất toàn chân diện mục (2) Nhất châu hà sự tiểu công danh (3) Hữu sinh bất đái công hầu cốt Vô tử chung tầm thỉ lộc minh Tiễn sát bắc song cao ngọa giả (4) Bình cư vô sự đáo hư linh

61/249. GỬI BẠN Núi Hồng đêm sáng ánh trăng rơi Trường An ngàn dăm dạ rối bời Ngọc sâu trong đá khó giữ mặt Sá gì danh mọn chốn xa xôi Sanh ra công hầu đâu được rắc Sống dai có ngày bạn cùng nai Ước gì nằm khểnh bên cửa bắc An nhàn chẳng bận rộn tâm ai