Giao Châu Sứ Hoàn Cảm Sự
Thiếu niên ngẫu thử thỉnh trường anh
Mệnh lạc Nam châu nhất vũ khinh
Vạn lý Thượng Lâm vô nhạn đáo
Tam canh Hàm Cốc hữu kê minh
Kim qua ảnh lý đan tâm khổ
Đồng cổ thanh trung bạch phát sinh
Dĩ hạnh qui lai thân kiện ( phúc ) tại
Mộng hồi do giác chướng hồn kinh
Trần Phu
Giải Nghĩa:
Lúc còn trai trẻ chợt xin được giải mũ dài (trường anh),tức được ra làm quan
Phải đi Sứ phuơng Nam,như lông chim bị gió đẩy đến nơi mà lòng không muốn
Xa Thượng Lâm (Thượng uyển),kinh đô,không nhạn (ko tin nhà):Tô Vũ đi sứ Hung Nô
Ải Hàm Cốc đêm gà gáy:Mạnh Thường Quân sứ sangTần,đêm lẻn về qua Hàm Cốc
Ngày thấy lập lòe giáo sắt, lòng son cay đắng, sợ chiến tranh lại xãy ra giữa 2 nước
Đêm nghe vang vọng trống đồng lo lắng không ngủ mà bạc tóc,lúc đó TP mới 35 tuổi
Mừng, may mắn được trở về thân vẫn khỏe mạnh
Trong mơ hãy còn sợ chướng khí phương Nam
Đại ý: chuyến đi Sứ của TP nguy hiểm gian nan giống như Tô Vũ và Mạnh T.Quân
Dịch Thơ:
Đi Sứ Giao Châu Về, Cảm Tác
Tình cờ trẻ tuổi thọ quan phong
Giạt xuống Nam Châu tựa chiếc lông
Hàm Cốc ba canh gà rộ gáy
Thượng Lâm vạn dặm nhạn ngùi trông
Lập lòe giáo sắt tâm rầu việc
Vang vọng trống đồng tóc trổ bông
Mừng được trở về còn khỏe mạnh
Trong mơ âm chướng vẫn ghê lòng ..!!
Nguyễn Minh Thanh dịch
Lời bàn:Trần Phu ( Phù ): Trần Cương Trung, đi sứ sang VN đời vua Trần Nhân Tôn ( 1278 - 1293 ) sau khi dứt chiến tranh giữa Nhà Trần với Nhà Nguyên.Đi sứ về,ông hồi tưởng viết bài GCSHCS ( nhị thủ ). Trên đây là bài 1,qua lời thơ, ta thấy,dù đã hết việc can qua,nhưng Đại Việt vẫn sẵn sàng động binh khi cần,giống như câu nói :" Muốn hòa bình phải chuẩn bị chiến tranh "
Ngoài ra, sau 3 lần đại bại:( 1257 - 1258 ) - ( 1285 ) - ( 1287 - 1288 ) , Sứ thần Trung quốc bấy giờ rất kiêng dè triều đình Nhà Trần, không giống như Sài Thung lúc trước, rất hống hách nghênh ngang !
Tiện đây, cũng xin trân trọng nhắc lại lời của vua Trần Nhân Tôn:" Một tấc đất của tiền nhân để lại cũng không được để lọt vào tay kẻ khác". Thế nhưng, hiện nay với đường lối đối ngoại: Hèn Giặc ,đối nội:Hiếp Dân của nhà nước đương quyền VC, nước ta mất quá nhiều lãnh thổ, lãnh hải: Nam Quan, Bản Giốc, Vịnh Bắc, Hoàng Sa, Trường Sa chưa kể những vùng đất cái gọi là cho Trung Cộng "Thuê mướn dài hạn"..!!