LỤC ĐỊA ĐEN
( Bút ký thơ, trích )
MÂY, LẠI MÂY
Đến Lục địa Đen qua vạn trùng mây trắng
Những con tàu cũng trắng trước em đen
Thoáng lấp ló những bình nguyên khô cạn
Mây làm gì để nắng cứ chang chang.
17-1-2008
TRƯA XÍCH ĐẠO
Trưa xích đạo trẻ già không nón mũ
Nắng nghe mềm trước muôn tượng đồng hun
Những mảng sáng trên trán ngời trực xạ
Bước bộ hành cát xóa dấu chân son.
Kouilou, 17-2-2008
ĐÀN CON CỦA ANGE
Ange có ba người vợ
Sinh hạ mười bốn con
Người hiện thời-bà nhỏ
Giờ trông giữ cả đàn
Thằng lớn to ngờ nghệch
Đứa gái nhỏ mau mồm
Áo quần đều lếch thếch
Dăm sáu đứa còm nhom
Một chiều nhân có việc
Phải ghé qua nhà Ange
Vô tình thành đáng tiếc
Gặp bữa nhà đang ăn
Vợ chồng Ange ngồi đó
Chỉ thấy nửa số con
Nửa ngoài hiên ngấp ngó
Thìa dĩa liếc thòm thèm
Thì ra Ange chia kíp
Nửa kia đã ăn trưa
Nghỉ chiều nay. Mai tiếp.
Nửa này đã nhịn trưa
Ngó bữa người đạm bạc
Chạnh nhớ mâm cơm nhà
Từng miếng đây chia chác
Ép nhau ăn quê ta
Chuyện Ange hình như nhỏ
Cứ gợi điều lớn lao
Giữa đất đai rộng thế
...Vì sao ?
Camp 31 Juillet, 5-2-2008
GỐC GÁC
( Ai thương chiếc nấm bên đường
Tôi thương cái nấm ly hương đoạn trường )
Một cái sắc nhỏ
Đủ xệ trĩu vai
Theo ông khách lạ
Đường mấy ngày dài
Bóng ai cái nấm
Bé bỏng lạc loài
Bìa rừng cát lấm
Vướng gì mắt ai
Hôm nay cha gửi
Đi cùng ông đây
Nấm đen cùi cũi
Nhớ gì đông tây
Bứt đi cái nấm
Khỏi góc rừng này
Nhoáng thôi đủ lẫn
Nói chi bấy ngày
Rồi cái nấm lớn
Theo tháng theo năm
Từ ngày cha bán
Thành người biệt tăm
Góc lều mẹ khóc
Giọt máu dạt trôi
Không còn gốc gác
Con tôi ! Con ơi !
Bao nhiêu chiếc nấm
Như cánh nấm này
Bấy nhiêu thân phận
Bấy nhiêu đời nay.
Tchimbamba, 6-1-2009
MỒ HÔI
Chỉ đứng ngồi thôi mà ta toát.
Ròng ròng túa đẫm tượng đồng đen
Anh vắt kiệt mình ra gom nhặt
Từng đồng franc vụn rỉ còn hoen.
20-3-2008
ĐỘI NGŨ
Tặng Paul
Chàng trai từ Zai-ir
Nhập đội quân bốc vác
Thiếu việc ngả đầu hè
Càng trưa càng hốc hác
Chiếc bánh mì bẻ đôi
Nhường anh đỡ một nửa
Mà trắng lóa miệng cười
Rôm chuyện nhà chuyện cửa
Vốn dòng Générale
Cha lương ‘đô’ bạc vạn
Con nắng lửa cơ hàn
Đứa Mỹ, Âu... li tán
Đường đời tưởng giản đơn
Những chàng trai con tướng
Binh nghiệp thuận nào hơn
Cớ sao còn ương bướng
Vai sẽ chói lọi lon
Sẽ ngồi trên xe đẹp
Đẹp nhà cửa vợ con
Chỉ chịu quàng súng thép
Sùng này bắn vào ai ?
Những người phe đối lập
Không khuất phục độc tài,
Dân thuồng đẳng cấp thấp
Với anh thật giản đơn
Không thể cầm súng thế
Nên lập tức ăn đòn
Tìm đường rời xứ sở
Đây cũng một đội quân
Tụ bạ dân cùng khổ
Anh chấp nhận gian truân
Chỉ để đừng máu đổ.
Av. A.Pemosso, 9-5-2008
BỜ TÂY THÁNG NĂM
Đại Tây Dương sớm nay sương khói
Sóng bạc đầu cời cợi xô bờ
Nhóm da trắng quần đùi rắn rỏi
Luyện đôi chân trụ bám Congo
Thép lạnh những dàn khoan, ống dẫn
Chứng nhân năm tháng thịnh cường
Thềm lục địa chơ vơ đứng tấn
Sắt phế hà đeo bám tầng tầng
Xộc xệch hàng cây thành Palm Beach
Mấy thân bàng tán rậm lẻ loi
Một cụm đa già rễ thân chằng chịt
Sẽ đi vào hoài niệm phía chân trời.
Palm Beach-PNR, 26-5-2008
ĐI NGANG RỪNG MAYOMBE
Ngoài bìa đại ngàn một caay baobab
Khắp thân mình nét trổ khắc li ti
Những tên tuổi khách lữ hành từ Pháp
Tới tìm vệt mòn bước chân Brazza
Đất này đã dành cách riêng tưởng niệm
Thành phố Brazza - đặt tên thủ đô
Ba thế kỷ vắt qua nguyên vẹn
Hành tinh này khó thấy nơi so
Giữa ruột đại ngàn một dàn máy xúc
Đỏ chói màu cờ Phương Đông
Con đường sẽ in dấu người đại lục
Mở kỷ nguyên chặt hạ Mayombe.
Rồi ai sẽ đến tìm chân cầu cống
Nơi bất ngờ một kho báu kim cương
Trường thành ấy xưa vùi bao mạng sống
Đài vinh quang muôn thuở bệ bi thương.
15-7-2008
DƯỚI BÓNG CÂY BAOBAB
Dưới bóng baobab này
Anh đợi tôi trò truyện
Từng chiếc lá mỗi ngày
Mà chất chồng dữ kiện
Nói bạc biển tiền rừng
Hẳn nói nơi này vậy ?
Lửa khí đỏ mọi vùng
Dầu khắp thềm lục địa
Xếp sau Amazone
Những cánh rừng thượng hạng
( Phi cơ đã có lần
Biệt tăm khi lâm nạn )
Của lả dưới lòng sâu
Đủ vàng, đồng, sắt, thiếc
Đất mênh mông mỡ màu
Cỏ cây ngăn ngắt biếc
Biển để tàu nước ngoài
Nghiễm nhiên vào buông lưới
Cua cá bán trêu ngươi
Trước không tiền bụng đói
Dân anh bấy nhiêu người
Làm chủ từng ấy của
Đáng triệu phú cả rồi
Cớ chi còn nghèo khổ
Tôi vẫn lặng nghe đây
Thì anh tường tận cả
Trên vạn túp lều này
Xếp hàng trăm tỷ phú
Trước câu hỏi vì sao
Anh đặt tay ngang cổ
Không câu trả lời nào
Mà trong ta đủ rõ.
Camp 31 Juillet, 5-8-2008
LỜI MỘT NGƯỜI QUEN
Đứng ngoài tập tục cộng đồng
chỉ có hai chỗ đứng
trên Trời hoặc dưới Đất
Dẫu có cảm nhịp sống này trì trệ
Dẫu có biết đất này giàu vô kể
Nhưng vẫn bụng không
trên mặt cát, tôi đến đây mỗi tối
Dưới mái tôn đóng vai tranh biện
rất hùng hồn
theo tích Thánh ngàn năm
trong tiếng nhạc rung bốn mặt tường gạch nện
Máu bắt đầu sôi
trong hơi thở tín đồ quần tụ
chặn đứng những đợt gió biển quấy nhiễu
Ta bắt đầu quên đang tồn tại trên đời
những nhọc nhằn
chỉ với gừng và sắn
Để lại đấy
và trở về
sau tắm gội khô.
Tôi lại đứng
ngày mai
trên cát
mài mòn
từ đá triệu năm.
Tchimbamba,14-9-2009
LỤC ĐỊA HÌNH TRÁI TIM
Tạo hóa ngâm Trái Tim này trong biển mặn
Mẩu cuống nối cuối cùng Con Người tự tay cắt nốt
Suez
Máu rỉ Biển Đỏ đến muôn sau
Trái tim bất diệt cứ đập mãi
Muối và Thời gian
hợp luyện sắc Đen kiêu hãnh
Trái tim cô đơn
trong biển mặn
tràn trề máu nóng
thúc cập mông bập bùng uốn không mỏi
khắc đậm nét kiên nghị trên mặt
và kìm đôi tay thúc thủ những tượng đồng
Cơn giận nguyên sinh nén lại
thành dầu phun ngầu ngã đại dương
thành gỗ kết bè lênh đênh mặt biển
thành kim cương, ngà voi, sừng tê vung vãi mấy châu lục
thành tiếng súng chát tai nội chiến
Được trả lại những núi hàng thùng
được đánh dấu trên bản đồ tiềm năng hành tinh
Bình thản những nếp nhăn sa mạc
Để sóng cồn cuồng nộ tại Côte Sauvage.
26-7-2008