Tự là Tiết Phu, người tỉnh Hải Dương, giòng dõi Mạc Hiển Tích đời Nhà Lý, mồ côi cha từ nhỏ, nhân dạng tuy xấu ,nhưng cực kỳ thông minh,đỗ Tiến sĩ năm 1304 đời vua Trần Anh Tông,đầu khoa: Trạng Nguyên. Nhưng nhà vua không trọng dụng vì ngoại hình .Biết bụng vua, Ô. làm bài phú "Ngọc Tỉnh Liên" dâng lên vua.Nhà vua xem xong, cả đẹp, phong chức dần lên tớiTả Bộc Xạ (Thượng Thư ).Ô. đã hai lần đi sứ sang Nhà Nguyên,và ứng đối rất tài tình,được vua Nguyên chính tay chấp bút phong tặng"Lưỡng quốc Trạng Nguyên".Ô. người cương trực, thanh liêm, hết lòng vì dân vì nước.Đời vua Trần Minh Tông được phong Hành Khiển Nhập Nội (Thủ tướng)

    Những giai thoại ứng đối của Ô. rất nhiều... Đơn cử; Khi vào bệ kiến vua Nguyên,nhà vua có câu đối:NHẬT HỎA VÂN YÊN BẠCH ĐÁN THIÊU TÀN NGỌC THỐ ( Mặt trời là lửa mây là khói ban ngày đốt cháy vầng trăng )

    MĐC hiểu ý kiêu ngạo trịch thượng của vua Nguyên,ung dung tỏ rõ khí phách của dân Việt    : NGUYỆT CUNG TINH ĐẠN HOÀNG HÔN XẠ LẠC KIM Ô   ( Trăng là cung sao là tên chiều tối bắn rơi mặt trời )

    Rất là đớp chát, nói theo Kim Dung rất là độc chiêu, ăn miếng trả miếng hơn, vua Nguyên nghe qua hậm hực nhưng cũng rất kiêng dè..!!  Cũng qua câu đối của Ô. người Tàu " Mao Tôn Cương" rằng: theo ý câu đối, về sau cháu Ô. ắt có người làm việc thoán đoạt.Và đã ứng vào Mạc đăng Dung cháu 7 đời, đã soán ngôi nhà Hậu Lê (Lê Lợi....) đồng thời truy tôn Ô. MĐC là KIẾN THUỶ KHÂM NINH VĂN HOÀNG ĐẾ. Hiện nay nơi quê hương Lũng Động, Chí Linh, Hải Dương có đền thờ Ô. MĐC rất trọng thể..!!

    Sau đây là 2 bài thơ nói về MĐC.Bài ( 1 ) người soạn được học từ còn để chỏm,không nhớ tên t/g:

ÔNG MẠC ĐỈNH CHI ( 1 )

Đời Trần có Mạc Đỉnh Chi
Vóc người nhỏ bé dị kỳ hơn ai
Xấu tướng mà có biệt tài
Nói năng hoạt bát biện bài càng hay
Mấy phen đi sứ cõi ngoài
Lưỡng Trạng nổi tiếng danh bay nước Tàu
Ngài còn liêm khiết thanh cao
Của tiền phi nghĩa khôn xao lòng vàng
Gương trong ngọc trắng huy hòng
Làu làu kinh sử vẻ vang giống nòi...

                            ( KHUYẾT DANH ) 

ÔNG MẠC - ĐỈNH - CHI
     ( 1280 - 1346 )

Biện thuyết tài tình Mạc Đỉnh Chi
Dáng người nhỏ bé thật là kỳ
Tay buông lỏng thỏng trông như vượn
Lưng uốn lum khum ngó tợ qui
Đi sứ bao phen tiền hậu khoáng
Làm quan hai nước cổ lai hi
Văn chương uyên bác thông kim cổ
Liêm khiết trăng cao mấy kẻ bì..!!

                 NGUYỄN MINH THANH

*Rất tiếc đã tìm nhiều nơi,nhưng không thấy tên cha, mẹ của quan Trạng MĐC !! GA,7 - 7 - 2010, NMT