Nov 26, 2024

Viết về tác giả & tác phẩm

Lý Thương Ẩn Với Mạc Sầu
Nguyễn Khôi * đăng lúc 08:05:22 PM, Jul 01, 2010 * Số lần xem: 1661
Hình ảnh
Lý Thương Ẩn
#1

( Viết tặng : Huệ Thu )

Lý Thương Ẩn ( 813-853 ),tự Nghĩa Sơn,quê Hoài Châu ( Hà Nam ) ; 25 tuổi đỗ Tiến sĩ.Do hôn nhân, Ông bị kẹt giữa 2 làn đạn của các phe phái chấp chính nên suốt đời lận đận long đong...Thi sĩ lấy "vịnh Sử" và " Vô đề" ( tình yêu) làm cảm hứng sáng tác để khuây khỏa nỗi lòng.Ông mất năm 40 tuổi, thật đúng như thơ Leiba đã viết :

Người đẹp vẫn thường hay chết yểu
Thi nhân đầu bạc sớm hơn ai.

Thực vậy ,cái bất hạnh nhất của con người ta là tài hoa,là hồng nhan,là sinh ra ở các nhà Quyền quí ? Từ tứ đại mỹ nhân như Tây Thi, Chiêu Quân, Điêu Thuyền, Dương Quí Phi...bên Tàu ; Rồi đến Đặng Thị Huệ, Ngọc Hân Công chúa, Nam Phương Hoàng Hậu, Đệ nhất phu nhân Trần Lệ Xuân...bên ta đếu có một kết cục bi thảm, không ai có được một cuộc đời bình thường như Nàng Mạc Sầu ? Vậy, Mạc Sầu là ai ?
Đó là 1 cô thôn nữ ở thành Lạc Dương thời Nam Bắc Triều bên Tàu ngày xưa vào loại xinh đẹp,giỏi việc nông tang,rồi lấy chồng Người họ Lư, hạnh phúc trọn vẹn...đương thời Mac Sầu đã được Vua Lương Vũ Đế (502-550) có " bài ca " về Nàng :

Hà trung chi thủy hướng đông lưu
Lạc Dương nữ nhi danh Mạc Sầu
thập nhất thập nhị năng chức ỷ
thập tam thái tang Nam mạch đầu
thập ngũ giá vị Lư gia phụ
thập lục sinh nhi tự a hầu .

Tạm dịch :

Hoàng Hà nước chảy về đông
Lạc Dương thành có gái ngoan Mạc Sầu
Lên 10 dệt vải đêm thâu
tuổi 13 việc hái dâu đã cừ
15 duyên đẹp họ Lư
Trăng tròn sinh bé hiền từ giống cha.

Lý Thương Ẩn có 2 chỗ nói về Mạc Sầu : trong bài vịnh Sử " Mã ngôi " nói về Dương Quí Phi bị chính Lang quân ( Ông Vua yêu ) của mình ra lệnh thắt cổ chết, kết bằng 2 câu :

Hỡi ôi, bốn chục năm ngôi báu
Chẳng sánh chàng Lư có Mạc Sầu.

Rôi Thi sĩ làm riêng một bài tuyệt cú về cô thôn nữ ấy :

MẠC SẦU

Tuyết trung mai hạ dữ thùy kỳ
mai tuyết tương kiêm nhất vạn chi
Nhược thị Thạch Thành vô đĩnh tử
Mạc Sầu hoàn tự hữu sầu thì (thời).

tạm dịch :

Dưới mai trong tuyết hẹn hò
Tuyết mai vạn nhánh trắng phô một màu
Thạch Thành, thuyền chẳng thấy đâu
Mạc Sầu e cũng đeo sầu mà thôi !

Chao ôi,giai nhân tài tử khi vận hạn chỉ mong được làm người bình thường sao mà khó vậy ?( tài tình chi lắm cho trời đất ghen,bắt phong trần là thế !).
Ôn như hầu Nguyễn Gia Thiều là cháu ngoại Chúa Trịnh,văn võ kiêm toàn, tài hoa tột bậc mà cuối đời phải giả điên để yên thân...chả thế mà Ông đã hạ bút :

Thà rằng cục kịch Nhà Quê
Giầu lòng nũng nịu nguyệt kia hoa này.
( Cung oán ngâm khúc )

Thi sĩ Huệ Thu ơi, ta vướng vào cái duyên hàn mặc ( bút mục ) lấy văn thơ để giãi bầy bầu tân sự,kết giao bè bạn 5 châu 4 biển...có khác nào như Lý thương Ẩn gửi tâm sự vào Nàng Mạc Sầu mà nên Thơ như Lý Bạch mong giết cái SẦU NGHÌN THU đó chẳng phải ư, Ơi người Bạn Gái đáng kính của Sài Môn Thi Đàn ? !

Góc thanh Nam- Hà Nôi 2-7-2010
Nguyễn Khôi- cẩn bút

Ý kiến bạn đọc

Vui lòng login để gởi ý kiến. Nếu chưa có account, xin ghi danh.