Tào Tùng ( 830- ? ),tự Mộng Trưng, quê Thư Châu ( An Huy ),lúc trẻ ở Tây Sơn-Hồng Châu... nương nhờ Thứ Sử Kiến Châu Lý Tần. Lý chết, Tào lưu lạc giang hồ. Năm Quang Hòa thứ 4 đời vua Đường Chiêu Tông,Tào đỗ Tiến sĩ. Vua Chiêu Tông lúc ấy vừa bình xong nội loạn, hứng khởi mở khoa thi lấy 1 loạt Tân Tiến Sĩ,đặc cách cho Tào Tùng làm Hiệu Thư Lang trong Bí thư sảnh,cấp bậc Lang Trung ( cỡ Vụ Trưởng)-làm công việc trứ thuật  soạn văn bản cho nhà Vua.
 Thơ Tào Tùng là lối thơ " Lữ du ",phong cách học thơ Giả Đảo ý cảnh thâm u,HAY ở chỗ "thôi xao " luyện câu , chọn chữ."Tào Tùng thi tập" gồm 3 quyển.
 Tào Tùng cũng giống như Thôi Hiệu ( nhưng ở dưới một tầm ) thuộc diện : viết không ít nhưng chỉ có một bài "tuyệt tác " để Đời , đó là bài :

己亥歲（僖宗廣明元年）其一

澤國江山入戰圖，
生民何計樂樵蘇。
憑君莫話封侯事，
一將功成萬骨枯。

KỶ HỢI TUẾ-HY TÔNG QUẢNG MINH NIÊN- KỲ 1
 
      Trạch Quốc giang sơn nhập chiến đồ,
      Sinh nhân hà kế lạc tiều tô;
      Bằng quân mạc thoại phong hầu sự,
      Nhất tướng công thành vạn cốt khô.
 
Chú thích :
- Kỷ hợi tuế (năm 879) ,năm thứ 6 niên hiệu Càn Phù.đời Đường Hy Tông. Năm đó Trấn hải Tiết độ sứ là Cao Biền ( đã từng sang Giao Chỉ- An Nam xây Thành Đại La, diệt quân Nam Chiếu ) thống lĩnh một dải Chiết Giang - Giang Nam ( xưa là Trạch Quốc )đã giết hại tàn khốc quân khởi nghiã Hoàng Sào...bài thơ của Tào Tùng là vịnh sự kiện này.
-Tiều tô :tiều phu,người kiếm cỏ chỉ nơi yên hàn
-Bằng quân...xin anh chớ nói chuyện "Phong Hầu " vì đó là " Giãi thây trăm họ nên công một người "-đó là câu thơ cảnh báo lên án tội ác của chiến tranh.Về nghệ thuật thơ ca thì chữ " cốt " là chữ Mắt ( nhỡn tự ) đọc nghe thật rợn người !
 
 dịch : NĂM KỶ HỢI
 
Giang Nam cuộc chiến đã bùng,
Dân đen nào biết đến vùng nào yên ?
"Phong hầu " thôi, chớ rùm beng,
Một anh nên Tướng, vạn tên rơi đầu .
 
         Nguyễn Khôi ( dịch )
 
Xin mời các Thi hữu thử bút dịch tiếp để có một bản dịch toàn bích ?
Ngày 30-4-2000,nhân vào Nghĩa trang Đường 9- nam Lào.tìm mộ người thân...NK có cảm khái :
 
"Những bia mộ không tên "- Chiến sĩ vô danh
"Người" đã thăng quân hàm cho các "Tướng"
Máu đã đổ :-(1)"không có bao giờ uổng" ?
Ơi đất trời Quảng Trị nhuốm...màu xanh.
 
(1) chỗ này có thể thêm 2 chữ "ai bảo ?" thì thật là đau đớn quá chừng !
 
  Hà Nội 30-4-2009
     Nguyễn Khôi