Công án Chăn trâu cuả Thiền tông được lưu hành rộng rãi,từ đó đã đề xướng ra nhiều thứ tán tụng,,,đến Thiền Sư Phổ Minh được vẽ thành tranh,chia thành 10 giai đoạn điều phục,từ bức "tìm trâu" đến bức "thõng tay vào chợ",mỗi bức đều được Thiền Sư Nhất Sơn dùng Thơ tụng để giải thích ý cảnh của mỗi giai đoạn :
 
*1- TẦM NGƯU
Bản vô hình tích khả cầu tầm
Vân thọ thương thương yên thảo thâm
Cước hạ tuy nhiên kỳ lộ biệt
Nham tiền khô mộc tự long ngâm
 
(-TÌM TRÂU
Vốn không dấu vết để kiếm tìm
Mây xây xanh ngắt cỏ thêm xanh
Dưới chân dẫu có nhiều lối tẻ
Cây khô trước núi tiếng Rồng gầm)
 
*2-KIẾN TÍCH
Thảo khòa lý tẩu lộ hà đa ?
Chỉ thử đề sầm mạc thị ma ?
Cước lực cùng biên trùng tiến bộ
Ngang ngang đầu giác yếu phùng ngà.
 
(- THẤY DẤU
Trong lối cỏ mòn lắm nẻo rong ?
Chỉ dấu chân đây có phải là ?
Sức mỏi đường cùng thêm bước nữa
Nghênh ngang sừng mũi đã hiện ra )
 
*3-KIẾN NGƯU
Phong noãn u cầm chi thựong thinh
Vũ dư nguyên thảo sắc vưu thanh
Giả hồi di đổ cừ đầu giác
Đới thị hào đoan tả bất thành
 
(THẤY TRÂU
Gió ấm chim kêu rộn rã cành
Thảo nguyên mưa lắm cỏ càng xanh
Lần này bất gặp đầu sừng nó
Họ Đới mày lông vẽ chẳng thành)
 
*4-ĐẮC NGƯU
Tỵ khổng liêu thiên duệ chuyển cừ
Tùng kim cuồng dật tánh tu trừ
Tuyết sơn hương thảo hòa yên tế
Thả yếu khu lai hướng thủ cư.
 
(-ĐƯỢC TRÂU
Mũi đựng mây xanh kéo được va
Từ nay bướng bỉnh phải nên trừ
Cỏ thơm núi tuyết hòa sương khói
Chỉ cốt lùa va đến ở đây )
 
*5-MỤC NGƯU
Tùy thời thủy thảo hoạt cừ thân
thuần tịnh hà tằng nhiễm nhất trần
Miêu giá tự nhiên hồn bất phạm
Thu lai phóng khứ khước tự do
 
(-CHĂN TRÂU
Tùy thời nước cỏ để nuôi thân
Thật sạch đâu từng nhiễm mảy trần
Lúa mạ tự nhiên đều chẳng phạm
Thả ra bắt lại cứ mặc tình)
 
*6-KỴ NGƯU HỒI GIA
Luy ngưu dĩ thuần khước hồi gia
Thọ hạ sài môn khải nộ hà
phóng giáo câu câu lan lý ngọa
Tĩnh khan tân nguyệt quải thiềm nha
 
(-CƯỠI TRÂU VỀ NHÀ
Về nhà trâu ốm bước nhẹ tênh
Dưới cây cửa mở Ráng chiều lên
Trong chuồng nằm nghỉ phì phò thở
Lặng xem trăng mới mọc bên hiên )
 
*7-VONG NGƯU TỒN NHÂN
Thoa lạp tùng thử bất nhập sơn
Tiên thằng phao khước nhất thân nhàn
Cánh vô hộc tốc lao khiên duệ
Doanh đắc âu ca thúy ái gian
 
(-QUÊN TRÂU CÒN NGƯỜI
Nón áo bây chừ chẳng vào non
Dây roi ném quách một thân nhàn
Không còn run sợ lo lôi kéo
Mặc tình ca hát chốn mây xanh )
 
*8-NHÂN NGƯU CỘNG VONG
Nhất niệm không thời vạn cánh không
Trùng trùng quan cách khoát nhiên thông
Đông tây nam bắc liễu vô tích
Chi thử hư huyền hợp chánh tông
 
(NGƯỜI TRÂU ĐỀU QUÊN
Một niệm không thời muôn cánh không
Muôn trùng quan ải tự nhiên thông
Bốn phương thảy bặt không dấu vết
Chỉ hư huyễn này hợp chánh tông )
 
*9-PHẢN BỔN HOÀN NGUYÊN
Ký nhiên vô tác hữu hà công ?
Nhân kiến như manh thính tợ lung
Giản thủy trạm như lam sắc bích
Sơn hoa khai tợ cẩm cơ hồng
 
(-TRỞ VỀ CỘI NGUỒN
Đã là vô tác có gì công ?
Thấy nghe như kẻ điếc đui luôn
Nước khe trong vắt màu xanh biếc
Hoa ngàn nở tựa gấm pha  hồng )
 
*10-NHẬP TRIỀN THÙY THỦ
Hoán khước bì mao chuyển bộ lai
Y hy điểu chủy dữ ngư tai
Thông thân cố thị hồn nê thủy
ngã thử tông môn yếu đại khai
 
(-VÀO CHỢ DUỖI TAY
Thay da đổi thịt bước vào đời
Mỏ chim mang cá thảy mơ hồ
Cả thân vốn lẫn cùng bùn nước
Cốt để cửa Thiền mở rộng thôi .

   Nhất Sơn Hòa Thượng

(Nguyễn Khôi-Sưu tầm )