Uẩn thường hay ngồi một mình ở vườn sau ngắm chim chóc về tổ mỗi buổi chiều.

Một chiều, Uẩn nhìn thấy một con sóc đang đào đất chôn hạt Óc Chó (Pecan) để dành ăn mùa đông.  Chàng bước lại gần xem, con sóc vội đứng dậy xoa hai tay như phủi, như muốn phân bua:

- Tôi không có hái cái gì hết ! Tôi không có giấu cái gì hết!

Lại một chiều khác, Uẩn rải bánh mì khô trên sân cỏ.  Một con quạ sà xuống ngay, ngậm mẩu bánh mì, cà nghễnh cả ngang đi lại ngâm trong khay nước lót chậu sả khổng lồ của chàng. Nó niểng cổ ngó chàng như có ý bảo:

- Cái ông hà tiện kia, cho bánh mì khô cứng như thế, ai mà ăn cho nổi...

Uẩn thầm phục loài vật từ đó và vẫn ước ao hiểu được chúng nói gì với nhau.

Chiều hôm đó như mọi chiều, sau khi đãi mấy cây bị khát nước vì nóng sa mạc, chàng ngồi trầm ngâm thưởng thức cây cảnh.  Chàng thích nhất giàn đậu ván tím đang trổ bông bên cạnh giàn mồng tơi xanh tươi mang đầy trái màu tím lịm.

Nhà bên cạnh có mấy lùm cây rậm rạp nên chim chóc trú ngụ thật nhiều, nghe chúng ríu rít kêu chim chíp, chàng nghĩ là chúng đang hạnh phúc vì có chỗ ẩn thân.

Bỗng chàng thấy gần cây xá lị có mọc một cây lạ hoắc vì chàng không hề trồng. Tò mò chàng ngắt một lá đưa lên mũi ngửi, lá thơm mùi khuynh diệp, chàng bèn ngậm thử.

Lạ thay, như một phép lạ, chàng không nghe tiếng chim nữa mà là tiếng người trong tàng cây.  Bọn chim nhao nhao nói:

- Tiếc quá, hai ngày nữa chủ nhà sẽ đốn cây này để xây hồ tắm.  Không biết có chỗ nào sầm uất như cây này để làm tổ không?

Chàng tò mò theo dõi. Đúng hai ngày, cái cây bị đốn xuống, thợ hồ chở dụng cụ đến đào đất để xây hồ tắm đúng như bọn chim báo động.

Ước mơ được nghe tiếng loài vật thành sự thực. Chàng bèn hái một nắm lá đem đến Sở Thú để thử nghiệm xem, lá đó còn phép lạ không?

Vừa ngậm lá vào, bỗng chàng nghe lao xao tiếng ngưòi từ miệng các loài thú lẫn người. Chàng cẩn thận không để ai nghi ngờ để nghe ngóng lời đối thoại của bọn chúng.

Chàng chọn chuồng khỉ kế bên chuồng két trước tiên vì chúng đông đảo hơn.  Bọn khỉ và đười ươi kháo nhau:

-Cái bọn đứng bên kia rào coi chúng ta như là lạ lắm. Chúng đâu biết chúng cũng chỉ là tổng hợp tế bào hữu cơ có tài tổ chức hơn ta nhờ kỹ thuật thôi.  Chứ nhìn xem, mười hai con giáp chả giống con nào.  Mở miệng thì rủa: "Đồ khí!", còn chúng làm trò gì mà ăn mặc lố lăng lòi cả rốn, tóc thì nhuộm xanh, nhuộm đỏ, tím , vàng.  Mấy cái thằng già không nên nết, bắt chước gái tơ xỏ lỗ tai, lỗ mũi, lỗ rốn và cả chỗ kín để đeo khuyên.  Đúng là "Đồ Người!"

Bầy két gần đó xỏ xiêng:

- Vậy mà chúng coi các anh là thủy tổ của chúng đấy!

Con khỉ đầu đàn gãi háng khề khà:

- Các chị có biết cái đám nhân loại đó gọi các chị là gì không? Nói như vẹt là các chị đó.  Nói đi nói lại như két mà không biết nói gì !

Con khỉ cái vừa bắt chí cho con vừa thêm:

- Chúng thường gọi tất cả chúng ta là đồ súc sinh là tự chửi mình đấy. Hễ làm điều gì bậy bạ như cưỡng dâm chẳng hạn thì chúng đổ thừa là "thú tính". Chúng ta có làm điều gì bất hợp pháp để bảo vệ nòi giống đâu.

Mấy con chim cánh cụt (penguin, manchot) đứng gần đó cà riềng cà tỏi:

- Mấy anh khỉ nói đúng. Như bọn ta đây, chỉ biết một vợ  một chồng, chứ đâu có lang chạ như loài người.  Cái bọn xưng là "người" đó còn rất nhiều tật khác kể không xiết như tham danh, tham lợi, nói láo, phản phúc, thích bạo lực, trộm cướp, gạt gẫm, hoang dâm, lừa thầy, phản bạn, thích gây chiến, vô ơn bội nghĩa, bất hiếu, hận thù, kỳ thị...  Trung nghĩa chỉ là chữ ngoài môi, có được mấy người trọng nhân nghĩa lễ trí tín ! Miệng lưỡi thì bô bô nhân chi sơ tính bổn thiện nhưng chỉ làm toàn tội ác với đồng loại.  Nhan nhản bọn thợ nổ, bọn buôn thần bán thánh. Miệng nói kháng chiến, cách ... miệng để quyên đô-la, ít có mấy người thực sự là trung quân ái quốc.  Thôi, còn biết bao nhiêu tệ đoan không đủ bút mực để tả hết.

Uẩn nghe mấy con thú nầy nói về loài người, oải quá nên dời chân đến chuồng cọp, sư tử và voi với hy vọng có được khá hơn không?

Vừa thấy Uẩn, con sư tử không muốn nhìn, lim dim ngáp dài khoe với cọp:

- Chỉ có tiếng rống của ta mà bọn này khiếp sợ tôn ta la Chúa Sơn Lâm!

Con cọp cũng không vừa:

-Khi ta chết, xương ta đâu có tàn.  Bọn người đem nấu thành cao hổ cốt rất quý.  Vậy mà chúng gọi ta là thú dữ. Chúng ta chỉ săn mồi vì sự sinh tồn, mưu sinh. Chúng ta đâu có giết hại bừa bải như bọn đồ tể, giết hàng triệu còn được vinh danh "quốc tổ, cha già dân tộc, vĩ nhân..."

Con voi dậm chân thình thịch xen vô:

- Cặp gia bảo của ta được chúng trân quý như ngọc . Tình yêu thì chúng ví như ngọc ngà. Không hiểu tình yêu của họ có bền như của ta chăng?

Vừa lúc đó, con tê giác cà dịt cà dạt đủng đỉnh đi tới, hắn than thở:

- Sừng của ta là chất kératine, bọn chúng đồn là chất cường dương, báo hại dòng giống ta gần tuyệt chủng!!

Lũ nai tơ và hươu sao ngơ ngác, nháo nhác chỉ gặm cỏ lại bị loài khác kể cả loài người săn đuổi vì thơm thịt, vểnh tai nghe xong phát biểu:

- Ông Trời thật bất công! Hiền lành như tụi tôi mà chỉ cho hai cặp chân để có nguy hiểm thì .. nhảy nai ...

Con Gấu Trúc (panda) cũng góp ý kiến:

- Bọn người phá hoại môi sinh, phá rừng giết loài vật chúng ta để nhậu gọi là đặc sản, bây giờ lại lấy cớ bảo vệ môi sinh, thật ra là bảo vệ chúng ta khỏi tuyệt chủng để chúng nhốt ta vào sỏ thú đặng bán vé cho cái đám nhân loại hỗn mang đến chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên nhiên của chúng ta chứ không có tử tế gì đâu.

Nhà hiền triết Cù Lần chậm rãi leo lên nhánh cây cao cà khịa:

- Ta nhờ cù lần mà chúng để ta yên thân, chứ bọn đạo đức giả còn dám mượn cả lớp áo thầy tu ...quốc doanh đâu có tha ai.  Chúng khai thác các loài gấu, nhím, cóc, cá voi, hải cẩu ..để làm thực phẩm, dược phẩm và mỹ phẩm.

Mấy con chó gâu gâu:

- Đúng! Đúng đó! Mấy quán "đúng rồi tại đây" đâu vắng bóng giặc thầy chùa và linh mục .  Bọn đó ngoài mặt thì gọi ta là "man’s best friend" nhưng ta chưa kịp lớn thì chúng sẵn sàng "hạ cờ tây" để thành món rựa mận, chả chìa cho chúng chén mặc dù ta đã trung thành gìúp việc giu nha  và làm..vệ sinh cho chúng cả đời. Câu "nhân chi sơ tánh bổn thiện" là láo khoét!

Bầy ong, cái bướm bay lượn cũng vo ve xáp trận từ không trung:

- Tụi tui siêng năng, mẫn cán, cần cù làm ăn, giúp đơm hoa kết trái chứ đâu có la lết ngồi quán bia ôm, cà-phê ôm mà chúng gọi tụi tui là "loài ong bướm lả lơi"! Tụi tui chế mật ong, sửa ong chúa để dành ăn mùa đông và nuôi Nữ Chúa duy trì nòi giống, chúng nó cũng ăn cắp để chế thuốc chống lão hoá và làm đẹp làn da.

Con nhện đang giăng tơ cười sằng sặc:

- Còn ta, ta nào phải là đàn bà goá mà chúng tặng ta cái hỗn danh "widow spider".  Goá là cái anh chàng nhím kìa, mình mẫy gai lởm chởm có ai mà dám đến gần.

Đàn gà, vịt và bò đấu tố thêm:

- Tụi tui thì cho họ trứng, sửa và thịt nhưng vì quá "trọng nữ khinh nam" chúng đành đoạn giết bớt giống đực lúc mới sinh ra chỉ chừa lại mấy cái "máy đẻ" thôi, biến bọn chúng ta thành đàn bà goá một lũ.

Con cá heo gục gặc đầu tiếp:

- Chúng ta thông minh vậy mà bọn loài người đem so sánh với gống ăn tạp, nung núc mỡ là loài heo.

Lũ heo tức giận thiếu điều trào máu họng như bị chọc tiết, ủn ỉn:

- Ê! Đừng có đụng chạm nha! Ta được cái đám đạo Hồi đông nhất thế giới... chiêm bái và không dám ăn thịt ta đó.

Tới đây nhà hiền triết Cù Lần muốn can gián, nhíu mày ngôn rằng:

- Kẻ thù chung của chúng ta mỗi lần tức giận hay khinh khi ai, cái đám nhân loại ấy thường nhục mạ nhau là Đồ Thú Vật. Bây giờ các bạn hiền ơi, các bạn có thể trả đũa : Đồ Con Người!

Rồi cụ Cù Lần từ tốn phán:

- Các bạn có biết là trong quyển Animal Farm, nhà văn George Orwell có tả một chú heo đảo chánh lên nắm chính quyền trong một trang trại đã tuyên bố:"Loài vật chúng ta BÌNH ĐẲNG HƠN các loài khác".

Câu nói đó đã ám ảnh ý thức và lương tri của thế giới suốt mấy thế hệ qua.

Thật sự chúng ta có bình đẳng như lời cam kết trong hiến pháp của các nước tự xưng là dân chủ hay không? Cái đó cần phải xét lại.

Uẩn đã nghe đầy tai, từ đó không dám coi thường loài thú nữa. Chàng nghĩ miên man "Sau nầy ở mặt trong chuồng nên ghi "Sở Thú", còn ở bên này chuồng nên treo bảng "SỞ NGƯỜI" cho công bằng.

TTV
Arizona, hè 2009