Trang Thơ Trần Vấn Lệ II - Tháng 12 2023
                          🌹 🌹 🌹

💜

LỜI QUÊ GÓP NHẶT

 

Còn ba ngày nữa là Năm Mới. Dương Lịch.

Còn ba ngày nữa là hết Năm Cũ.  Dương Lịch.

Năm không phải Chiếc Áo,

Năm là Thời Gian!

 

Chiếc Áo mình thấy và hiểu rõ ràng.

Thời Gian mình biết và hiểu không rõ ràng.

Chiếc lá xanh rồi vàng, rồi rụng...tự nhiên.

Năm Cũ qua, Năm Mới tới... có thể ba ngày nữa, có thể không chỉ ba ngày nữa... tùy năm.

 

Ngày, Đêm mình phân biệt được vì nó tự nhiên.

Năm Cũ, Năm Mới, mình làm thơ, viết bài Diễu Văn hay Nói với nhau.

 

Trước năm 1975, Tàu Lục Điạ, không có Tết Nguyên Đán. 

Tàu Đài Loan, Hong Kong, Hoa Kiều ở đâu đâu cũng có tết Nguyên Đán.

Việt Nam, tên nước do Tàu đặt (1804), từ năm 1955 nửa nước phía Bắc chỉ biết Tết Tây giống như Tàu.

Việt Nam, tên nước hỗn tạp Cộng Sản - Cộng Hòa, từ 1976, đều chỉ biết Tết Tây.

 

Việt Nam, tả pín lù, được cỡi trói, 1989, vì "Đổi Mới Hay Là Chết" lập lại Tết TA...sau Tết Tây, như Việt Nam Cộng Hòa từ 1975 về trước...

 

Tung Cẩu tức Trung Quốc, bắt chước Việt Nam.  

Thế giới rất Vui!  

Đâu có người Việt Nam, người Tàu, đều có Tết Nguyên Đán.

Nhật Bản, Triều Tiên chỉ biết Tết Tây, không có trò Vui trong ngày đầu Âm Lịch.

 

Lịch hiện hành, lâu nay, cả thế giới, đúng ra là Lịch Âm Dương.

Ba ngày nữa, mình treo Lịch Mới, lịch cả thế giới dùng. 

Là Công Lịch.  

Là Lịch nước nào cũng Công Nhận.  

Không phải là Lịch Công Giáo.

 

Bốn mươi tám ngày nữa, Liên Hiệp Quốc xác nhận Có Tết Nguyên Đán, nhân viên tất cả quốc tịch được nghỉ công việc để Mừng. 

 

Đồng Bào Mạn Ngược ở miền Bắc, đồng bào Thượng ở miền Trung và đồng bào Chăm hay Thủy Chân Lạp có Tết riêng của họ theo kết quả thu hoạch sau vụ mùa lớn nhất bảo đảm dự trữ luơng thực lâu dài.

 

Đâu ra đó.

 

Tôi đang nhìn Công Lịch.  Nghĩ, thấy và viết... cho Vui!

 

Coi như " lời quê góp nhặt" (Nguyễn Du).

Coi như "lời quê dù vụng hay hèn cũng xin lượng biển uy đèn thứ cho" (Nguyễn Đình Chiểu).

Trần Vấn Lệ

SAU LỄ MỪNG CHÚA GIÁNG SINH

Hết Lễ nghỉ đầu tuần, đường sá đều thức dậy.  Xa lộ toàn xe chạy.  Phố xa đầy người đi... Tôi nghĩ bài Đường Thi muốn mơ màng một chút...ca ngợi cái "tỉnh thức" của không gian thời gian...Nhưng, tôi chỉ đi ngang... cõi-đời-này-quán-trọ!  Có nghe ai nói nhỏ:  "Cõi Tạm Dung Thôi Mà!". (1)

Một nửa Thế Kỷ qua, suýt soát sáu trăm tháng...không ai còn lãng mạn; tôi làm thơ khô ran!  Đường Thi ngàn ngàn năm còn chăng là bóng hạc, thấy chăng chỉ phù vân! Thơ văn toàn Tân Thanh!  Mà... Tân Thanh Đứt Ruột! (2)

Nguyễn Du đã trớt quớt, hậu sinh có ai hiền? (3)  "Hoa trôi nước lặng đã yên, hay đâu địa ngục giữa miền trần gian!" (4).  Nguyễn Du nói như than...đồng bào ông câm lặng...thế là "ổn" như nắng!  Nắng không cực thì vui!  Dĩ nhiên mưa ngậm ngùi.  Dĩ nhiên bão hung tợn.  Dĩ nhiên đường đi xuống... tìm lông hạc... biết đâu!

*
Tôi nhớ ông Nguyễn Du, thời Sứ Tàu, ông viết:  "Nghêu ngao vui thú yên hà, mai là bạn cũ, hạc là người xưa!" (5).  Ông để hai câu thơ, sứ Giang Tây lồng lộng.  Cái thời Nguyễn Du sống... là cái thời bâng khuâng?  Cái thời đó, Nước Nam, Tàu đặt tên xỏ lá...(6)  Chữ Nguyễn Du:  Chữ Nôm!  Tình Nguyễn Du: Cố Lý!

Ba mươi lăm năm, tôi, Mỹ, tôi cũng là phù vân!
Ba mươi lăm năm!  Ba mươi lăm năm!  Bạch vân thiên tải không du du!  Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản!(7)! Nước mắt tôi loáng thoáng chuếnh choáng đường bụi sương... (8)

Trần Vấn Lệ

(1) Nhan đề một thi phẩm của Ngọc Hoài Phương, Cõi Tạm.
(2) Nguyễn Du là tác giả Đoạn Trường Tân Thanh không phải Truyện Kiều.
(3) Hiền:  Hiền nhân quân tử, người có lương tri, bậc sĩ phu, không phải Kẻ Sĩ.  Người xưa coi người có học là Bậc Sĩ Phu, Đấng Sĩ Phu.  Chữ Kẻ dành cho lũ ăn cướp, ăn cắp, ăn trộm thí dụ:  kẻ cướp, kẻ cắp, kẻ trộm, kẻ lang thang...
(4) Hai câu này trích từ Đoạn Trường Tân Thanh của Nguyễn Du.
(5) Nguyễn Du khi Bắc Hành sang Tàu, có tới "tham quan" lò sứ Giang Tây, tại đây người chủ lò sứ xin Nguyễn Du bút tích, Ông ghi ngay hai câu lục bát bằng chữ Nôm... viết y chang như chữ Tàu mà Tàu không đọc được.
(6) Chúa Nguyễn Ánh thống nhất sơn hà, lên ngôi Vua mở ra triều đại Nhà Nguyễn năm 1802, lấy Niên Hiệu Gia Long (giàu và phát triển), Quốc Hiệu Nam Việt (nước Việt phía Nam Bắc Quốc), chữ Việt viết bộ Mễ (mễ cốc), cử sứ giả sang Tàu cầu phong làm An Nam Quốc Vương cho ổn.  Vua Tàu là Càn Long bực bội, không nói gì, tức tối mà lâm bệnh và chết.  Năm 1804, Vua Tàu kế tiếp mới cử sứ giả sang Thăng Long gặp Vua Gia Long và cho biết Quốc Hiệu Việt Nam, chữ Việt viết bộ Tẩu, chạy trốn về phương Nam!  Bọn Tàu Thanh không công nhận Huế là Kinh Đô nước Ta, chỉ công nhận Thăng Long thôi.  Các Vua Gia Long, Minh Mạng, Tự Đức đều phải ra Thăng Long gặp Sứ Tàu.  Năm 1820, Minh Mạng lên ngôi, xác định nước Ta là Đại Nam, Thăng Long là Hà Nội. Đại Nam tồn tại tới năm 1945 còn Hà Nội chính thức đi vào Đại Nam Nhất Thống Chí từ năm 1838, năm cuối cùng Bác Hành của Vua Tự Đức...
(7) Nguyên bản:  Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản, Bạch vân thiên tải không du du (Thôi Hiệu).  
(8) Tôi, TVL, nhập cư Mỹ tối 17 tháng 11 năm 1989.
*
Bạn có thể thấy những chi tiết trên trong tất cả các cuốn Việt Sử nhưng tại vì người mình không trọng môn Lịch Sử... thì thôi!  Cái thời thế thế thời phải thế thế thời thôi!

💚

THƠ TÔI AI ĐAU XÓT KHÓC ĐI TÌNH BÂNG QUƠ

Bạn biết mình rồi mà, mình là người không Đạo... Mình chì là đi dạo ngang Nhà Chùa, Nhà Thờ.  Có khi, một buổi trưa, mình đi ngang Thánh Thất. (ở đây không thờ Phật mà thờ những ông Tiên).  Mình thấy mỗi nơi riêng thờ ai người ta quý.  Có lẽ mình là quỷ, là... con ma-cà-bông?  Mình nghĩ cái chung chung, ai có lòng của họ... còn mình chỉ là gió, gió bay qua tóc thề... gió bay về miệt quê có con đò không khách nằm yên nơi tịch mịch chờ một tiếng người kêu...

Ôi chao ôi mái chèo, nằm im...sao động đậy?  Chắc tại vì nước chảy chở cái bóng lau theo?  Có tiếng vịt gọi chiều.  Chiều ơi trào nước mắt!

*
Tôi, từ xa Tổ Quốc thấy lòng sao cứ buồn.  Vài câu thơ mới tuôn chép vội vàng lên giấy, lát nữa mình đốt cháy, Tổ Quốc mình ra sao?

Hình như tôi nghẹn ngào?  Làm sao lau ngày tháng?  Lau luôn hồn lãng mạn...mái tóc thề ai bay!  Có thể có một ngày tôi ngồi im, bất động.  Chung quanh tôi, cuộc sống đồng vọng tiếng hò lơ... Ngày xưa, những ngày xưa, ruộng, rừng, chân lính giẫm.  Có những giọt máu thắm thấm đẫm cỏ bên đường.  Chiếc trực thăng cứu thương quạt lách lau ngả rạp...

Bây giờ, cuối tháng Chạp,
tối nay Lễ Noel,
tôi ngồi, mặt, ngước lên,
nước mắt tôi chảy xuống...

Chưa về, tôi đã muộn:  Cha Mẹ tôi không còn!  Ai ngậm trái bồ hòn ai ơi tình vẫn ngọt... Thơ tôi ai đau xót khóc thương tình bâng quơ?

Trần Vấn Lệ
    
💖

ÁO QUẦN CHE TẤM THÂN KHÔNG GÌ CHE CON MẮT

Sau Noel, đúng vậy, lạnh!  Trời lạnh nhiều hơn...Còn tháng rưỡi nữa hơn, Tết mình mới bớt lạnh...

Lúc đó thì Xuân đến và ấm áp lắm rồi!  Nhưng ai cấm được Trời nếu...Trời còn lạnh tiếp?

Theo thời gian không kịp...thì đứng lại để run!  Ba lớp áo che thân, không có gì che mắt!

Tha hồ mưa đếm giọt xuống lòng người tha hương!  Hãy đưa mặt anh hôn hỡi người tình băng giá...

Hỡi người tình xa lạ... trên đường khuya rất dài!  Nghĩa là đâu có ai... chỉ bài thơ thấp thoáng!

*
Thế giới đang có loạn.  Nhiều nước có chiến tranh.  Trung Đông không Noel, hang Bethlehem lạnh ngắt!

Ucraine mất đất, Nga thêm đạn, thêm quân.  Con đường tuyết đóng băng, giày đế đinh vẫn trượt!

Sau Noel, tôi lướt qua bài thơ; thở dài.  Tưởng tượng tóc em bay giữa Sài Gòn mưa gió...

Những hồi chuông vừa đổ,  Sài Gòn ràn rụa khuya.  Chúa chắc chắn có về, người đi thì vĩnh viễn?

Đời người giấc mộng huyễn, lấp lánh sao bay bay...

Trần Vấn Lệ
    
💚

EM ƠI KHI MÌNH NHỚ CHUYỆN GÌ CŨNG THÀNH THƠ

Ngay ngày đầu Năm Mới em có mặt Sài Gòn!  Em đặt xuống nụ hôn trên mặt thành phố cũ!

Tất cả hoa đều nở, đều nhất Hoa Hướng Dương! Tổ Quốc em cái vườn Hoa Đầu Năm Rực Rỡ!

Em vuốt tà áo nhớ.  Em vuốt mái tóc yêu.  Tất cả chim đều kêu mừng em chào buổi sáng!

Thành Phố cũ đang rạng Rạng Đông lên từ từ.  Xung quanh em đều thơ quanh co Kênh Nhiêu Lộc...

Em nhớ ngày em khóc nước mắt đầy con kênh rồi em đi lênh đênh... bây giờ Thánh Phố Cũ!

*
Những hàng me đã nhớ em mà lá rụng nhiều nay chẳng còn bao nhiêu... còn bao nhiêu vẫn đẹp.

Khi hai mắt em khép, em biết chuyện gì không?  Dưới chân em tấm lòng anh trải mừng em đó...

Bài thơ này là gió anh thổi tóc em xưa.  Coi như Thơ Tự Do dù mỗi câu năm chữ...

Em ơi khi mình nhớ chuyện gì cũng là Thơ!

Trần Vấn Lệ
    
💚

NĂM NAY CŨNG NHƯ NĂM NGOÁI

Không bão không bùng gì cả...
Mưa không thấm đất, khô thôi!
Noel rất ít nụ cười
Nỗi lo to bằng trái đất?

Họ nói gì mà cười ngất?
Hai người thể dục buổi mai...
Hôm nay hăm mốt, còn hai
Đêm Thánh nằm ngoài tưởng tượng!

Hình như chỉ còn người lớn
trông chờ đêm Chúa Giáng Sinh?
Tin Khí Tượng cứ rập rình
Rồi tin tai nạn lấn lướt...

Không mưa không nắng, cũng được
Một ngày qua thêm một ngày
Chắc chắn người ta chắp tay
Nguyện cầu giống như năm ngoái...

Năm đi rồi năm trở lại
Nhìn hoài chẳng thấy hai chân...
Chim bay bỏ phố về rừng
Người ta nói chim có cánh!

Nhân tình vẫn là ấm lạnh
Vòng tay không để ôm nhau...
Đọc báo cầm sẵn khăn lau
Nhiều bản tin đầy nước mắt!

Trần Vấn Lệ



ĐÊM HÔM QUA CÓ MƯA

Đêm. hôm qua có mưa, chắc là mưa-bão-rớt, chắc là mưa phơn phớt, sân đọng nước không nhiều!

Tôi chắp tay:  "Con yêu, yêu Ông Trời lắm nhé!". Chắc là tôi ứa lệ...Có chi cũng còn Trời!

Mỗi ngày một Niềm Vui dẫu là buồn chất đống!  Ba mươi lăm năm tôi sống... trên quê người, vẫn mơ...

Và tôi đã làm Thơ... vì Tình Yêu Tuyệt Vọng!  Quê Hương, nơi tôi ngóng...chiều chiều đã chín chiều!

Ca dao...bờ tre xiêu!  Ca dao...đồng bát ngát!  Ca dao...lời Mẹ hát thổi lớn cho đời con!

Nay, quả thật mỏi mòn... không có ai Phù Đỗng!  Lý Thường Kiệt khuất bóng, Nguyễn Huệ mờ trong sương!

Đọc báo cũ thấy thương:  700 người chết biển chỉ một tuần tan biến trong nghĩa địa Malaysia...

Một tuần...dài mười năm...Dài thêm thêm chút xíu... Tôi ra tù tiu nghỉu...Làm mướn rồi cũng... xong!

Nắng mưa luôn ngược đòng!  Tôi đến nơi ngược cảnh...Đêm hôm qua có lạnh... ba mươi lăm năm tôi!

*
Tôi chắp tay lậy Trời, sáng hôm nay, mở cửa!  Tôi nhìn hoa, nhìn cỏ.  Cảm ơn Trời vô cùng!

Nước tôi núi hóa đồng và rừng luôn chảy máu!  Nước tôi luôn rào rạo gió mưa, lũ lụt hoài!

Không ai gánh đời ai... ngoài ông Trời, ông Phật...  Mẹ Cha tôi đều mất.  Bà con tôi lang thang...

Mưa dù mưa vội vàng...
Nước mắt tôi không vậy!
Những câu thơ tôi chảy... trân sân nhà tôi thôi?

Trần Vấn Lệ  

🏵️

TỰ SỰ

Người Việt mình tới Mỹ đều cô đơn
nhưng tập trung ở những thành phố buồn
ở phía Đông tuyết bay như sương
ở phíaTây nắng cồn cào ruột...

Gần nhà họ, nhiều người Mỹ trắng muốt
gần nhà họ, nhiều người Mỹ đen như than
Họ chọn những nơi có nhiều người da vàng
và họ làm thuê giống như nhiều người Mễ...

Người Việt mình thường ra Bưu Điện
gửi thư về Việt Nam cho người thân
hay gửi hàng ở những nơi chuyển phát
thường gặp nhau ở những chợ người Tàu...

Ít thấy người Lào hay người Căm Bốt
(chắc không nhiều vì ở vùng rất xa)
Thích thú nhất gặp người Việt gốc Hoa
nhắc chuyện Chợ Lớn, chợ Bình Đông, chợ Bình Tây...

Người Việt mình ở Mỹ đến nay
hai triệu người, hơn triệu người đã chết
gần triệu người là thế hệ thứ ba
lứa người già tàn như lá rụng...

Bốn chín năm cỡi bao nhiều đầu sóng
Bốn chín năm bao nhiêu cảnh tạ từ
Một chút gió cũng làm cho sầu mơ
giữa những thành phố ảo mờ không chen không lấn...

Nhiều nghĩa trang không còn nơi cho người yên phận
nhiều bình tro gửi Chùa lăn lóc thấy mà đau!
Ở Houston có nơi để bình tro rất đẹp
người Việt để vào đây không có bao nhiêu!

Tôi lang thang trên nước Mỹ không nhiều
những nơi tôi ở thường không tên để nhớ
người Việt ít, có gặp nhau vài chỗ
chào hỏi thôi không ai mặn mà ai...

Đang là cuối năm ba mươi bốn năm tôi lưu lạc
tôi đang đứng nhìn đường sá lá bay...
Tôi không thường lên China Town vì bây giờ đẹp lắm
Tôi ít xuống Orange County vì tôi không còn bạn...

Một ngày tôi không ai gọi phone
Một ngày tôi không email nào gửi
Bạn bè tôi trang lứa chẳng còn ai
Còn chăng tiếng thở dài và lá bay trên thành phố!

Thành phố tôi là Temple City
Không có Chùa của người Việt
Người Chệt, cũng không...
Mênh mông, sân của vài Nhà Thờ parking trống vắng...

Mùa nào cũng mùa Thu...
Chiều nào cũng thấy lá bay không nhiều thì ít!

Trần Vấn Lệ

                 

NẮNG XUỐNG CHIỀU LÊN

Tin thời tiết sai nữa!
Báo mưa mà không mưa,
ngày Chúa Nhật, quá trưa
trời vẫn là trời nắng,
hoa vẫn đang nở thắm
và bươm bướm đang bay...
Thánh Giá, Chúa dang tay
bình yên!  Noel sắp.

Mấy đứa nhỏ cười ngất:
"Tin thời tiết đừng tin!"
Tuổi của chúng bình minh
luôn luôn lòng thanh thản,
hồn nhiên từ buổi sáng,
hồn nhiên tới hoàng hôn!
Tôi lớn tuổi chạnh buồn:
đời mình nhiều mưa nắng...

Những cơn mưa đã lặng,
những ngày nắng đã qua!
Tại sao chưa thái hòa
hỡi quê nhà yêu dấu?
Tôi nghĩ mình thật xấu
khi nhớ thơ Nguyễn Du:
"Hoa trôi nước lặng đã yên,
Hay đâu địa ngục giữa miền trần gian!" (*).

Tôi nghĩ tới Việt Nam,
Bốn chín năm ngừng bắn
Bão bùng bùng căm hận
Mưa giập giập nỗi buồn.
Ai bày cảnh tha hương?
Ai bày thêm mưa nắng?
Trẻ con không hiểu đặng
Sao Ông, Cha, trầm ngâm...

Tin thời tiết oang oang
hôm qua, chừ ai nhớ?
Vẫn nắng như thường bữa
California...ơi!
Nóng gần cả năm trời
chỉ mong mưa vài trộ...
để xem người lỡ bộ
đụt mưa như thế nào...

"Nắng xuống chiều lên buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song!" (**)
Thơ Huy Cận lạnh lùng
trôi đi theo ngày tháng...

Trần Vấn Lệ
(*) Thơ Nguyễn Du trong Đoạn Trường Tân Thanh.
(**) Thơ Huy Cận bài Tràng Giang.

        

CÙNG CAO LÊN CAO LÊN MÙA ĐÔNG BAY ĐI


Còn hơn tuần nữa mới Noël, lạnh khiếp đi thôi, muốn bắt đền Cha Mẹ sinh con chi lạnh quá, tuổi tàn chưa thấy một ngày vui!

Tin thời tiết báo cuối tuần mưa...Mấy cuối tuần rồi, chỉ nắng trưa!  Nắng xế, nửa chiều không nắng nữa,  hoàng hôn hoa xác cỏ còn xơ...

Cali vậy đó!  Cali nóng.  Nóng phủ trùm hơn một nửa năm.  Thu đến, lá vàng cho chút đẹp, mùa Đông lạnh buốt hẹn mùa Xuân.

Sau Noël lạnh, lạnh vô cùng. Thương những miệng cười thưa thớt răng. Thương những cặp đôi đi rất sát, đi hoài cho đến chỗ trăm năm!

Thương những bầy chim rồi sẽ hót, chờ ba tháng nghĩ có lâu không?  Mưa vài hôm nữa trời trôi nắng...Vài bữa, xin đừng trôi mất Xuân!

Từng đôi bàn tay từng chắp nguyện
từng mong cầu thế giới an yên
từng não nùng chuông rơi xuống cỏ
từng giọt lệ của bé bán diêm!

Cùng cao lên cao lên mùa Đông ơi bay đi!

Trần Vấn Lệ