Thần Khúc Dante Bài 32 * Sai Mon Thi Dan

Thơ dịch

Thần Khúc Dante Bài 32

Nhất Uyên Phạm Trọng Chánh * đăng lúc 12:17:58 PM, Jun 03, 2021 * Số lần xem: 706

Hình ảnh

THẦN KHÚC DANTE BÀI 32 THIÊN ĐƯỜNG THI CA KHÚC XXII,XXIII,XXIV

NHỮNG KHÚC CA THẦN DIỆU

DANTE ALIGHIERI

(1265-1321)

NHẤT UYÊN PHẠM TRỌNG CHÁNH

chuyển ngữ thơ lục bát

THIÊN ĐƯỜNG

THI CA KHÚC XXII

Vùng trời thứ bảy. Vùng trời Thổ tinh. Đăng Tử lo lắng, Bích Chi trấn an. Thánh Benoît nói về mình và sự hủ bại các tu viện. Lên vùng trời thứ tám, vùng trời các Định tinh. Chúa vinh quang. Chòm sao Song tinh. Sao sinh của Đăng Tử, nhìn về các hành tinh và trái đất.

Sửng sốt nhìn nàng dẫn đường,

Tôi quay về, tựa trẻ con đi tìm.

Nơi luôn tin cậy yêu thương,

Và nàng như tựa mẹ hiền yêu con.

Tái mét, đứt hơi kinh hoàng,

Dịu dàng nàng nói trấn an tâm hồn.

“Nhớ chăng, chàng ở cõi thiên ?

Và chàng hãy nhớ đây toàn thánh nhân.

Mọi người tốt đẹp từ tâm.

Cất cao tiếng hát phúc hằng hồn linh. 10

Nụ cười em chàng biết rằng,

Tiếng kêu kia lại làm chàng thất kinh.

Nếu chàng nghe lời cầu kinh,

Thì chàng sẽ biết có chăng trả thù,

Chàng thấy trước khi lìa đời.*

Thanh gươm cao chẳng chém nơi vội vàng.

Không quá muộn trừ khi mình,

Đang chờ đợi, hoặc muốn mong kinh hoàng.

Giờ hãy nhìn các linh hồn,

Nhiều hồn rất nổi tiếng trong cõi đời. 20

Chàng hãy quay hướng, nghe lời.”

Theo nàng tôi lại quay nơi, mắt nhìn.

Một trăm quả cầu tụ quanh,

Thảy đều đẹp đẽ trong vầng sáng chung.

Tôi đang kiềm chế chính mình,

Tuy đang ở điểm tột cùng ước mong,

Không hỏi, sợ quá lố chăng.

Một vị lớn nhất vẻ trông huy hoàng,

Trong những viên ngọc tiến gần,

Bằng một cử chỉ muốn thân thiện cùng. 30

Tôi nghe từ nơi linh hồn,

“Người nhìn ta tấm lòng trong nhân từ,

Ý người bộc lộ suy tư,

Không để chậm trể, người chờ đợi mong.

Đích cao cả, ta đáp rằng :

Ý nghĩ người vẫn giữ trong tâm hồn,

Núi này Cassino bên sườn,*

Xưa kia sống ở đỉnh non ấy là,

Những kẻ nham hiểm, bê tha,

Đầu tiên đưa đến là ta nơi này. 40

Tên Đấng mang chân lý cho đời,

Cho thế gian được nâng người lên cao.

Bao ân huệ ngời sáng nào,

Khiến ta lôi cuốn được bao phố thành.

Thoát tà đạo quyến thế gian,

Những ngọn lửa khác đều mang linh hồn,

Trầm tư bừng cháy nhiệt tình,

Làm nở hoa trái thánh thần, tranh đua.

Đây Maccario, đây Romoaldo,*

Anh em tu viện tông đồ sống chung. 50

Dừng chân giữ vững niềm tin.”

Tôi rằng :- “Biểu lộ yêu thương nơi Ngài,

Nói với con lời nhân từ,

Con thấy tất cả các nơi lửa hồn,

Làm nẩy nở mạnh lòng tin,

Như ánh dương chiếu bông hồng nở hoa.

Nở to sức mạnh chan hòa,

Hãy cho con biết, thể nào thưa Cha,

Cho con được ân huệ là,

Nhìn thấy khuôn mặt của Cha rõ ràng.” 60

-“Con ơi, ước muốn cao thanh,

Sẽ được thực hiện trên vùng trời cao,

Thực hiện ý cả mọi người,

Ước muốn hoàn hảo, chín muồi, toàn nguyên,

Thực hiện duy nhất cõi thiên,

Xưa nay vẫn thế ở trên Thiên Đình,

Không có cực, chốn nơi không,

Chiếc thang ta sẽ bước lên cõi trời.

Nó vượt khỏi tầm mắt người,

Tổ tiên Jacob sống nơi cõi này.* 70

Phần trên thang đến cõi mây,

Hiện ra trước mắt tung bay thiên thần.

Nay chẳng ai muốn leo thang,

Rời bỏ mặt đất thế nên còn là,

Chỉ trên giấy, luật lệ ta,

Tường nhà đổ đó, ngày xưa viện dòng,

Biến thành hang động. Áo choàng,

Tu sĩ là những túi toàn bột hư.

Tồi tệ sa sút do từ,

Chống lại Chúa, món thu nhập tiền. 80

Làm tim thầy tu đảo điên,

Những gì sở hữu, Giáo đường giữ riêng.

Những gì từ Chúa nhân danh,

Chẳng liên hệ, chỉ là dân tệ tồi.

Thịt da yếu đuối trần đời,

Khởi đầu tốt, cũng chẳng thời dài lâu.

Từ cây sồi trồng đến quả đầu,

Thánh Pietro chẳng có đâu bạc vàng.

Ta cầu nguyện và nhịn ăn.

Thánh François sống tu trong kiêm nhường. 90

Nhìn mỗi dòng khởi đầu bằng,

Từ màu trắng đã đổi thành màu đen.*

Điểm đến của nó trở nên.

Nếu đúng đã lội ngược dòng Jordan.*

Cá trốn Biển Chết, chẳng ngạc nhiên.

Nếu Chúa Trời muốn có lòng cứu nguy.”

Ngài nói với tôi, đến đây,

Nhập vào trong nhóm sát ngay, nhóm mình.

Như cơn lốc cuốn bay lên,

Người yêu hiền dịu đến bên, tay cầm, 100

Đẩy tôi sau họ lên thang,

Bản năng nàng đã ân cần giúp tôi.

Chưa bao giờ dưới trần đời,

Tự nhiên lên xuống, thấy trời chuyển nhanh.

Đôi cánh tôi cũng ngang bằng.

Hỡi bạn đọc, trở lại chăng bao giờ ?

Vinh dự thiêng liêng, khóc đầm đìa,

Ăn năn tội lỗi đấm vào ngực xin.

Nếu bạn thò vào lửa rồi rút nhanh,

Tôi thấy dấu hiệu còn nhanh hơn nhiều. 110

Mình ở sau sao Kim Ngưu.*

Ôi vì tinh tú bao điều vinh quang.

Đạo đức vô song thánh nhân.

Tôi đã nhận thức tài năng phận mình.

Điều nẩy sinh chưa tỏ lòng,

Bậc Cha cuộc sống trên vùng trần gian.*

Trước hiểu khí trời Toscan,

Sau tôi tới cõi phúc ân ban đầy.

Bay vào vùng trời cao nhất này,

Vùng trời ân huệ các Ngài trú đây. 120

Hướng về người linh hồn tôi,

Cầu mong sức mạnh được lời vững tin.

Vượt qua khốn khó nhọc nhằn.

“Chàng gần giải thoát cuối cùng đến đây.”

Bích Chi : “Chàng cần từ nay:

“Cái nhìn sáng suốt và đầy sâu xa,

Trước khi vào cõi đây, ta

Nhìn lại phía dưới, chốn qua thiên đường.

Mà em đã dẫn đưa chàng,

Cho lòng vui vẻ, tâm can như là, 130

Trước đám đông vinh quang ta,

Sung sướng đến cõi bao la trong lành.”

Tôi quay mắt lại ngắm nhìn.

Bảy vòng trời với trần gian đất tròn.

Mĩm cười bề ngoài tồi tàn,*

Nghĩ rằng chớ có quan tâm điều này.

Hướng tư tưởng việc khác thay,

Có thể sự thực tỏ bày khôn ngoan.

Thấy bốc lửa “con gái Latone”*

Chẳng còn bóng tối, hẵn còn lý do. 140

Lỏng hay đặc tôi từng so,

Ánh sáng rực rỡ nơi “nhà Hypéron”.*

Tôi chịu được và hiểu rằng :

Maïa. Dioné vận động quanh nơi chàng.*

Hiểu Chúa điều hòa thế gian,

Giữa cha con việc đó càng sáng trong.*

Sự thay đổi vị trí chung,

Bảy tinh tú trước mắt nhìn tôi nao.*

To lớn vận động nhanh sao,

Mỗi vì sao khoảng xa nào cách ngăn.

Mặt đất chật sinh bạo hành,

Tôi quay sang với Song Tinh vĩnh hằng,* 150

Hiện ra đồi núi biển xanh,

Rồi quay nhìn lại mắt nàng đẹp xinh. 152

CHÚ THÍCH:

15. Lời báo trước này không được xác định rõ. Là cái chết của Bonifazio VIII hay Clément V.

37. Cassinno: ngọn đồi cao 500m, sau núi Cairo (Montecassino) đoạn này là lời thánh Benoît (Benedetto, Bênêđéttô).

49. Maccario và Romoaldo. Thời kỳ này có nhiều người mang tên Maccario. Đây chỉ Thánh Macairo (Macaire) người Ai Cập sinh tại Ai Cập khoảng năm 1300, hay Thánh Macaire du l ́ Alexandrin cùng đồng thời. Cả hai cùng là môn đệ Thánh Antoine.

Thánh Romuald degli Onesti, de Ravenne sinh năm 956 mất năm 1027 lập dòng Camaldules ở Canaldoli ở Toscane. Saint Pierre Damien viết tiểu sử.

92. Trắng thành đen. Hủ hóa.

94. Sông Jordan là nơi Jésus được Jean Baptiste rửa tội. Nước sông chảy ra Biển Chết. Nhiều nhà nghiên cứu và dịch giả cảm thấy khó hiểu đoạn này và họ giải thích khác nhau. Biển Chết: lượng muối gấp 80 lần nước biển, không có sinh vật nào có thể sống được. Cá trên sông Jordan khi lội đến gần cửa sông, chúng hoảng hốt lội ngược trở lại. Tôi (dịch giả) có đến thăm nơi này, trên bờ sông gần Biển Chết, có vẽ cảnh và chú thích việc cá trốn chạy ngược dòng, như ý Chúa Trời muốn cứu chúng.

111. Theo tử vi Tây phương sau Kim Ngưu (Taureau) là Song Tinh (Gémaux).

116. Người cha cuộc sống trần gian: tức Mặt Trời. Dante sinh tháng 5-1265 những ngày đầu Song Tinh, và từ đây cảm được khí trời Toscane,

135. Vẻ tồi tàn của Trái Đất nhìn từ Mặt Trăng. (Cicéron, Somnium Scipionis 3-16).

139. Con gái Latone (La Tôn) và Thần Vương Zeus. Tức Mặt Trăng, Diane, Thần Săn bắn theo huyền thoại Hy Lạp . Các vết trên Mặt Trăng đã từng làm Dante hiểu lầm không biết là do chất đặc hay chất lỏng. ( TĐ II.60).

142. Iperione (Hypéron). Theo thần thoại Hy Lạp là con trai Uranus và Géa, Cha Hélios (Thần Mặt Trời). (Ovide Met IV 192-241) Nơi đây Dante thấy cái nhìn được tăng lên được hổ trợ bởi ánh sáng mặt trời.

144. Maïa và Dioné tức sao Mercure và Vénus.

146. Zeus (Giove) Chúa điều hòa cái lạnh của sao Saturne (cha) và cái nóng sao Mars (con)

148. Thời Dante, Thái Dương Hệ chỉ có bảy vì sao. Chưa tìm ra Hải Vương Tinh và Tử Vương Tinh.

THIÊN ĐƯỜNG

THI CA KHÚC XXIII

Vùng trời thứ tám. Vùng trời các Định Tinh. Chúa Jésus và Maria xuất hiện giữa các người hằng phúc. Vinh danh Maria hình ảnh thăng thiên. Thánh ca các chân phúc. Xuất hiện Thánh Pietro. Thứ năm lễ Phục Sinh 14-3 lúc 13 giờ trưa.

Như chim dưới lá yêu thương,

Tổ ấm ấp ủ chim non dịu dàng.

Đêm tối vạn vật phủ buông,

Che khuất cảnh sắc yêu thương trong trời.

Ước mơ tìm kiếm được mồi,

Yêu việc vất vả để rồi nuôi con.

Trên cao chờ mặt trời lên,

Tình thương yêu muốn vượt cùng thời gian,

Chăm chăm chờ đón rạng đông,

Người yêu tôi thế đứng lên đợi chờ. 10

Mắt nhìn vào cõi xa mờ.

Nơi mặt trời chẳng vội giờ đi lên.

Tôi thấy nàng mãi đợi trông,

Như nàng đang chợt ước mong những gì.

Xoa dịu niềm khoắc khoải chi,

Thời gian phút chốc qua đi, đến rồi.

Giữa chờ đợi tôi thấy thôi,

Dần dần mỗi lúc bầu trời sáng hơn.

Bích Chi rằng : “Đây đội quân,

Vinh quang của Chúa, mùa màng chiến công. 20

Làm các tinh cầu xoay vòng.”

Mặt nàng như sáng bừng lên nỗi niềm,

Đôi mắt hạnh phúc ngập tràn,

Tôi chẳng thể tả dung nhan bằng lời.

Giống Trivia, trăng sáng ngời,*

Giữa các tiên nữ cười vui vĩnh hằng.

Hoa nở các vịnh cõi thiên,

Tôi thấy trên đó hàng nghìn đuốc hoa.

Mặt trời thắp sáng chan hòa,

Cả ngàn tinh tú xa xa cao vời. 30

Trong ánh sáng rực rỡ trôi,

Xuyên qua chất liệu chói ngời sáng qua.

Mắt tôi chẳng chịu nỗi, mà

Bích Chi chỉ dẫn, thiết tha dịu hiền:

“Cái đang làm chóa mắt chàng,

Sức mạnh chẳng cưỡng, chi mà cản ngăn.

Sự khôn ngoan và quyền năng,

Đã khai mở cõi trời cùng trần gian.

Từ xưa thế giới ước mong.”

Giống như lửa thoát qua ngàn đám mây. 40

Nở bung chẳng cản ngăn chi,

Và rơi xuống đất ngược vì tính năng.

Trí óc tôi sau tiệc trần,

Cũng trở thành lớn thoát tung ra ngoài.

Không biết điều gì qua rồi.

“Chàng hãy mở mắt nghe lời em đây,

Chàng đã thấy phước ân này,

Sức mạnh chịu được nụ cười của em.”

Tôi thấy như mình gồng lên,

Những điều trông thấy, nhưng quên mất rồi. 50

Vô vọng gợi trí nhớ tôi,

Khi nghe lời gọi mời rồi lại nghe.

Xứng đáng cảm tạ chẳng nề,

Như xóa khỏi sách chép về việc qua.

Giờ vang vang tiếng nói ra,

Như Polymnie với cả nhà chị em.*

Cùng dòng sữa mẹ dịu hiền,

Nụ cười thánh thiện của nàng, giúp tôi.

Thánh ánh sáng làm tinh khôi,

Phần nghìn sự thật nói lời tả nên. 60

Cũng thế để tả Thiên Đường,

Thơ thiêng liêng phải nhảy lên cao vời.

Như người thấy đường đứt rời,

Ai nghĩ sức nặng đề tài của tôi.

Người trần thế gánh đôi vai,

Chắc không nỡ trách vai người rẫy run.

Đây không phải chiếc thuyền con,

Lái thuyền ng̣ại khó con lưng chống chèo.

Mà tàu dũng cảm sóng cao.

“Sao chàng say đắm nhìn vào mặt em ? 70

Chẳng ngắm vẻ đẹp khu vườn,

Trăm hoa nở dưới hào quang Chúa Trời.

Nơi Bông Hồng sinh Ngôi Lời,*

Trở thành xương thịt đó thời Huệ hoa.*

Hương thơm hướng thiện lòng ta.”

Bích Chi nói vậy trông ra sẵn sàng,

Theo lời khuyên tôi thêm hăng,

Đi vào trận tuyến, chau lông mi nhìn.

Ánh dương soi sáng xuyên ngang,

Thủng mây khiến mắt tôi nhìn được qua. 80

Trước mắt một cánh đồng hoa.

Cùng thấy những đám sáng loà nơi đây.

Sáng hơn, tia sáng nồng này,

Nhưng tôi không thấy được ngay gốc nguồn.

Ôi Đấng Tối cao ghi dấu ấn mình,

Ngài lên cao cứu vớt con mắt người.

Không đủ chịu sức sáng Ngài,

Tên bông hoa đẹp, sáng ngời không nguôi.

Không ngừng cầu nguyện trí tôi,

Hướng về ánh sáng tinh khôi vô cùng. 90

Phản chiếu hai mắt tôi nhìn,

Vĩ đại, đẹp đẽ hành tinh sáng ngời.

Đã chiến thắng cả đất trời,

Một đuốc lửa xuống từ nơi Thiên Đình.

Thành vòng như vương miện tròn,

Bay bên Ngài quất quít chung quanh vòng,

Vang lên giai điệu dịu dàng,

Quyến rũ thu hút hồn lên phía Ngài.

Như mây xé tiếng sấm trời,

So âm thanh với chơi vơi Lia cầm. 100

Quấn quanh lam ngọc đẹp xinh,

Lung linh sáng đẹp trong xanh sắc trời.

“Tình yêu thần thánh là tôi,

Đã làm chuyển động niềm vui đáy lòng.

Nơi trú ngụ niềm ước mong,

Tôi chuyển động, hỡi Phu nhân c̃oi Trời.*

Ngài sẽ theo con trai Ngài,

Làm cho vùng tối cao vời thần tiên.”

Giai điệu ngân nga lặng im,

Những nguồn sáng khác tiếp liền tung hô. 110

Vang dội tên Maria,

Áo choàng vương giả phủ xa mọi vùng.*

Soi sáng làm cháy rực lên,

Cảm hứng của Chúa và cùng hành vi.

Trên chúng tôi phía bên trời,

Vẫn còn xa bóng dáng Ngài bước đi.

Nơi tôi đứng chẳng thấy ngay,

Mắt tôi chẳng đủ tầm bay xa nhìn.

Theo ngọn lửa vương miện mang,

Đang bay lên phía sau con của mình. 120

Giống như trẻ con đòi bồng,

Chìa tay mẹ bế khi lòng no say.

Niềm vui tràn bên ngoài,

Bao quanh ngọn lửa vươn vời lên cao.

Tận đỉnh tôi trông rõ sao,

Tình yêu tôn kính dạt dào Maria.

Họ dừng trong tầm nhìn tôi,

Dịu dàng “Vương Nữ của Trời” ca thanh.*

Niềm vui thấu mãi tâm can,

Tiếng ca phong phú, cung đàn xuyến xao. 130

Trong kho trời cực sang giàu,

Dưới trần gieo hạt đất màu phì nhiêu.

Nơi sống hưởng thụ niềm vui,

Kho báu giành được khác thời lưu vong.

Nơi Babylone, vàng bỏ không,*

Vinh quang cao cả người con Chúa Trời.

Và Maria chiến thắng nơi,

Giáo Hội cũ mới đồng thời nơi đây,

Người giữ chìa khoá vinh quang này.* 139

CHÚ THÍCH:

25 Travia : Trivia, Diana, Mặt Trăng.

56. Polimnia. Polynmie. Thần nữ truyền thi hứng thi ca trữ tình một trong chín thần nữ núi Thi Sơn

73. Bông Hồng chỉ Đức Mẹ Đồng Trinh.

74. Hoa huệ : 12 Thánh Tông Đồ, môn đệ Chúa Ki Tô.

106. Thánh ca ca ngợi Maria.

112. Áo choàng của Chúa che phủ cả tám vùng trời. được trực tiếp mang dấu ấn tinh thần, và chuyển vần theo luật lệ của Chúa.

128. Vương Nữ của Trời Nguyên tác tiếng Ý Regina celi.

135. Babylone: theo Thánh Kinh dân Do Thái bị bắt lưu đày sang Babylone, trong văn học Tây Phương còn dùng để chỉ sự lưu đày trên trần thế của loài người.

139. Người giữ chìa khoá Thiên Đường: Thánh Pierre.

THIÊN ĐƯỜNG

THI CA KHÚC XXIV

Vùng trời thứ tám. Vùng trời các Định Tinh. Bích Chi cầu các đấng hằng phúc cho Đăng Tử. Hoan lạc trong bầu trời. Thánh Pi-e-te-rô kiểm tra Đăng Tử về Đức Tin. Thánh Pi-e-te-ro hài lòng về những câu trả lời của Đăng Tử.

“Đại tiệc cho kẻ vinh quang,

Con chiên ân phúc hưởng phần thức ngon.

Qua đói khát no nê lòng,

Người này ân Chúa hưởng phần trước tiên,

Những gì rơi vãi tiệc bàn,

Trước khi cái chết thời gian định phần.

Hãy quan tâm khát vọng chàng,

Rót cho anh uống vì dòng suối trong,

Xóa anh nghi ngại trong lòng.”

Bích Chi nói các đuốc hồn phúc ân. 10

Tạo những vòng tròn đ̣inh tâm,

Phóng ra ánh lửa sao băng sáng ngời.

Nhịp nhàng bánh xe đồng hồ,

Chuyển đi ăn khớp, quay đều vào nhau.

Vòng đầu như đứng im nào,

Vòng cuối quay tít, khác nhau lửa vòng.

Chổ thì nhanh, chổ chậm chân.

Cảm đức độ họ, tôi lòng kính yêu.

Từ vòng quý báu bấy nhiêu,

Bay ra đuốc lửa mang nhiều hân hoan. 20

Không có lửa sáng nào hơn,

Ba lần ngọn lửa quanh nàng Bích Chi.

Khúc hát thần thánh lưu ly,

Bút tôi chẳng thể tả gì thánh ca.

Tôi chẳng có thể nói ra,

Ngôn từ, tưởng tượng không qua thành lời.

Sắc thái nổi bậc đó thôi.

“Hỡi chị thánh thiện ngỏ lời cầu xin,

Bao nhiệt tâm, tình nồng nàn,

Khiến tôi dời bước ra vòng hân hoan.” 30

Khi dừng lại lửa phúc ân,

Hướng mặt về phía phu nhân tôi, lời

Cảm xúc như tỏ cùng tôi.

Nàng rằng : “Hỡi ánh sáng Ngài vĩ nhân,

Chúa giao chìa khóa Thiên Đường,*

Mang xuống cõi trần tuyệt đỉnh phúc may.

Xin Ngài khảo thí kẻ này,

Điểm nhẹ và nặng trình bày Đức Tin.

Khiến Ngài đi trên biển xanh,*

Anh có yêu đúng, hy vọng lành, đức tin. 40

Không dấu được Ngài trong lòng,

Cái nhìn Ngài hiểu thấu thông tinh tường.

Vương Quốc này tạo thần dân,

Tin chân chính, đức tin lòng vinh danh.

Cơ hội tốt anh tỏ lòng,

Cậu Tú ứng thí sẽ không nói gì,

Trước khi thầy hỏi đề thi.

Chứng minh, chẳng kết luận chi đề tài.”*

Tôi cũng vậy, khi nàng ngỏ lời.

Chuẩn bị mọi lý lẽ xuôi, sẵn sàng. 50

Phát biểu trước thầy tinh tường.

-“Tín đồ ngoan đạo chú tâm tỏ bày.”

Tôi ngẫng đầu. “Đức tin là gì ?”

Hướng về ánh sáng phát câu hỏi này.

Rồi quay về hướng Bích Chi,

Nàng liền ra hiệu dấu tay trả lời.

Cứ để lòng, suối nguồn trào.

-“Ôi bao ân huệ của Ngài ban con.

Trình bày rõ ràng Đức Tin,

Với Thánh cao nhất ước mong tỏ tường. 60

Tôi tiếp : - “Như viết rõ ràng,

Ngòi bút chân thật, người em yêu Ngài.*

Vào La Mã đúng đường cùng Ngài.

Tin là thực chất những lời ta mong.

Là luận chứng điều không thể trông,

Với con bản chất Đức Tin như vầy.”

Tôi nghe: -“Điều thẳng ngay nghĩ suy,

Điều người hiểu được trước khi trong đầu.

Thực chất trước, luận cứ sau”

Tôi rằng : -“Những việc cao sâu diệu huyền. 70

Con thấy ở đây rõ ràng,

Ẩn kín trước mắt trần gian, nhân quần.

Đây thực tại, dưới trần niềm tin,

Trên đó hy vọng, mơ thành lớn lao.

Mang tên thực chất, vì sao ?

Vì Đức Tin chỉ lòng nào suy ra.

Tam đoạn luận, chẳng khác xa,

Vì người trần gọi ấy là chứng minh.”

Tôi nghe : -“Điều người học hành,

Trên trần lý thuyết hiểu rằng tốt hơn, 80

Óc ngụy biện thế chẳng còn.”

Hào quang nồng nhiệt đó thêm lời rằng :

-“Hợp kim, trọng lượng và đồng tiền,

Có thể nào vượt qua bàn tay không ?

Nói cho ta trong túi tiền.”*

Tôi rằng : -“Con có một đồng tiền trơn,

Chẳng nghi ngờ, giống rập khuôn.”

Tôi nghe từ đuốc lửa hồng sâu xa,

Rực sáng: - “Cái báu vật là,

Trên đó mọi đức hạnh tạo ra mà thành”. 90

“Từ đâu mà đến.” Tôi rằng :

-“Cơn mưa rộng Chúa Thánh Thần ban ra,

Trên giấy da cũ và mới và,

Là tam đoạn luận con đà chứng minh,

Bên cạnh nó khá rõ rành,

Mọi chứng minh khác như hình kém đi.”

Tôi nghe: -“ Mệnh đề cũ mới gì,

Khiến người kết luận, thế thì tại sao ?

Cho rằ̀ng lời Chúa, thế nào ?|”

Và tôi: -“Chân lý mở cho chứng từ. 100

Đó là những việc tiếp sau,

Không nung sắt, chẳng cớ nào đập đe.*

Ai bảo đảm điều này chăng ?

Rằng sự việc đó sẽ còn xãy ra,

Phải chứng minh chắc chắn là.”

“Nếu cả thế giới quay về Ki Tô,

Điều kỳ diệu nhất mà thôi,

Còn những việc khác đáng thời phần trăm.

Người khổ, khát vào cánh đồng,

Muốn gieo nên những hạt mầm cây ngon.* 110

Nhưng quả đắng lại đến nhanh”.

Lời vừa kết thúc. Thiên Đình trên ngôi

Vang lên “Ngợi ca Chúa Trời.”

Với làn cung điệu các Ngài ở trên.

Vị nam tước khảo hạch xong.*

Đưa tôi từ một nơi sang thành vùng kia.

Vòm cuối cùng lên cao xa,

Ngài rằng :- “Ân phúc ban ta tình người.

Trí tuệ người khi mở môi,

Đã nói ra được những lời đúng hay. 120

Ta tán thành điều đúng này,

Bây giờ người nói điều người đã tin.

Từ đâu mà đến niềm tin.”

-“Ôi Thánh Cha trí tuệ thông thái hồn,

Ngài đã thấy được điều tin,

Đến mồ Chúa nhanh hơn chân trẻ trung hơn mình.*

Ngài muốn con giải bày cùng,

Lòng tin vững chắc, tâm thành đắn đo.

Và Ngài hỏi những lý do.

Con xin được đáp, con tin do Chúa Trời. 130

Duy nhất, bất diệt, chuyển trời,

Bằng tình yêu, ý muốn, thân người không xoay.

Niềm tin nhiều bằng chứng đầy,

Bằng vật lý, bằng siêu hình đây thể là.

Nhờ chân lý trút mưa sa,

Moïse, các tiên tri và Thánh Thi.

Sách Phúc Âm viết bởi Ngài,

Các bậc Đại Trí phong ngôi Thánh Thần.

Con tin ba ngôi vĩnh hằng.

Tin “Một bản thể, Một cùng là Ba”, 140

Cùng “Một Nhiều”,“Một Ít” là.

Điều kiện Thần Thánh sâu xa ấy cùng,

Con trình bày dấu ấn lòng,

Mãi còn chủ thuyết Phúc Âm trong hồn.

Nguyên tắc như ánh sao băng.

Mở ra như tựa lửa hồng sáng soi.

Lấp lánh trong con, như sao trời.”

Như chủ nghe được điều vui mở lòng.

Ôm hôn người tớ, hài lòng,

Được tin tức mới khi ông dứt lời. 150

Cũng thế, Ngài hát ban ân đời,

Quay ba lần hát quanh người của tôi.

Ánh sáng Giáo Chủ, theo lệnh Ngài,

Tôi trả lời khiến Ngài vui hài lòng. 154

CHÚ THÍCH:

35. Thánh Pietro ( St Pierre) được Chúa giao chìa khoá mở cửa Thiên Đường.

39. Đi trên biển. Theo huyền thoại do Thánh Mathieu kể lại : Chúa Ki Tô đi trên một chiếc thuyền nhỏ, Thánh Pietro ngỡ là ảo ảnh, liền cầu nguyện, nếu đích thực là Chúa Trời xin cho phép cho con được đi trên biển để đón Ngài do đó Pietro đi được trên biển. (Mathieu XIV 28,29) Béatrice hàm ý nói Thánh Pietro có đầy đủ tư cách và năng lực thần thánh để kiểm tra Đức Tin của Dante.

48. Phương cách của kinh viện Giáo Hội Thiên Chúa Giáo, có nghĩa “định nghĩa” để kết thúc câu hỏi, “chứng minh” là đưa bằng chứng.

62. Người em yêu Ngài: chỉ Thánh Paul (người truyền bá Phúc Âm vào La Mã).

85. Có đồng tiền trong túi không. Dante dùng ẩn dụ cần hiểu theo nghĩa bóng. Thánh Pietro muốn nói: Người hiểu Đức Tin như thế rất đúng về lý thuyết, nhưng người có nó trong tâm hồn (trong túi) người không ? Dante đã trả lời : Có và là một đồng tiền thực, không nghi ngờ gì về khuôn đúc ra đồng tiền đó.

102. Không nung sắt không đập đe : Thợ rèn không nung sắt nóng, thì không đập đe làm gì. Không có vật liệu sắt nung, thì không cần năng lực (đập đe). Câu trả lời Dante hàm ý: Chân lý Chúa Trời chứng thực bằng những việc kỳ diệu : Ki Tô ra đời, hoá thân, lời thuyết giáo, sự phục sinh, sự phát triễn Giáo Hội khắp thế giới.. những việc đó thiên nhiên không thể làm được.

110. Cây ngon: Ý nói việc truyền bá Đức Tin, nhưng gặp phải tình trạng hủ hóa suy thoái của xã hội Thiên Chúa Giáo. Sau câu trả lời này thánh ca “Te Deam” vang lên chấm dứt cuộc tranh luận gay go giữa Dante và Thánh Pietro. Đoạn sau Thánh Pietro đã tỏ thái độ đồng ý và khen ngợi Dante.

115. Nam tước: Baron, Thánh Pietro, chức vụ quý tộc, tượng trưng cho đến triều đình trên Thiên Đường.

126. Nhanh hơn chân trẻ trung hơn mình : Thánh Pietro và Giovanni (St Jean) nghe nói mộ Jésus rỗng, liền chạy đến để rõ thực hư. Pietro tuy nhiều tuổi hơn nhưng đã đến trước Giovanni, hàm ý lòng kính Chúa của Pietro nồng nhiệt hơn.

Ý kiến bạn đọc

Vui lòng login để gởi ý kiến. Nếu chưa có account, xin ghi danh.

Menu

Thơ dịch

Ý kiến bạn đọc