(Bài này có lẽ nối tiếp bài Viết Trang Tình Sử)
 
THÌ TRANG TÌNH SỬ . . .
 
Có người thường hỏi thăm tôi
Viết trang tình sử tới hồi chót chưa ?
Có trăng vàng ngập phên thưa ?
Có đêm chăn gối nghe mưa ngoài trời ?
Thưa rằng : không viết nữa rồi
Một trăm câu chuyện trên đời giống nhau !
 
Ai làm cho tóc bạc đầu ?
Cho câu kỳ ngộ thành câu giả từ ?
Ðã đành là việc riêng tư
Ðã đành là để tờ thư võ vàng
Ðã đành lắm chuyến đò ngang
Sông sâu khá dễ ... nên sang một mình
Làm trai mơ khúc Hậu Ðình
Trách chi thương nữ mang tình bán rao !
Ðời đem vàng đọ yêu đào
Cho nên son phấn dự vào gió sương
Góp tài hoa dựng đoạn trường
Ba trăm năm nữa ai thương chúng mình ?
Nói chi chuyện nhục cùng vinh
Giai nhân thất thểu, thư sinh thẫn thờ
Chẳng thà liều một thế cờ,
Ðem thân trai đổi những giờ thịnh suy
Chẳng thà liều một chuyến đi
Ðể đôi người bạn chờ khi trở về
 
Còn hơn nhìn mãi vết xe,
Còn hơn nhớ mãi trăng thề năm nao ?
Còn hơn cháo múc tiền trao,
Tóc xanh bạc tóc môi đào héo môi.
Chong đèn khuya viết chuyện đời,
Tình xưa sử nến hỡi ơi còn gì !
Mười lăm năm : một Kiều nhi,
Ba mươi năm hỏi làm chi bây giờ ?
Tâm tình : lỗi một đường tơ
Thế tình : loạn giữa hai bờ lợi danh
Nhân tình khi rách khi lành
Thì trang tình sử lại đành dở dang.
 
Tạ Ký
(trích trong Tuyển tập thơ "Quảng Nam chưa mưa đà thắm")
 
Bài sau này có lẽ Tạ Ký viết về tâm trạng của dòng người di cư vào Nam 1954. Lúc vừa in xong, chưa kịp đóng tập anh có lấy 1 bản tặng cho 1 người bạn. Người này sau qua sinh sống ở New Caledonia thấy hoàn cảnh của những người Chân Đăng khi xưa cũng vừa khổ cực vừa nhung nhớ quê hương, nên có thêm phần phỏng dịch tiếng Pháp đăng báo tặng các bà con Chân Đăng và lớp con cháu của họ không đọc được tiếng Việt.
 
XUÂN VỀ THƯƠNG NHỚ VỚI AI ĐÂY
A QUI PENSONS NOUS CE PRINTEMPS(en hommage des Chân-Ðăng de Nouvelle Calédonie)
 
Tết đến rồi đây, Xuân đến đây
Voici le printemps qui arrive amenant le Têt
Xuân xuân Tết Tết được bao ngày
Mais pour combien de temps serons nous en fête ?
Cười nghiêng núi thẳm Xuân gian khổ
Que nos rires ébranlent les précipices, en ce printemps de labeurs et corvées
Tết đứng quê xa, Tết đọa đày
Et que les les pleurs pour notre patrie lointaine inondent ce Têt rudoyé
Có những con người không biết Tết
Il y a des gens qui ignorent volontairement le Têt
Cầm bằng năm tháng một cơn say
Considérant ces mois et jours comme une soûlerie toute faite
Có những con người không nói hết
Il y a des gens qui ne veulent pas tout dire
Căm căm thế sự nhíu đôi mày
Fronçant continuellement les sourcils, face à l'avenir
Có những con người không biết chết
Il y a enfin des gens qui refusent de disparaître
Hẹn cùng trời đất một ngày mai
Tenant le pari de durer aussi longtemps que la planète !
 
***
Tết đến Xuân về băm mấy bận
C'est déjà une trentaine de fois que mon printemps s'en va et revient
Giang hồ ta vẫn trắng đôi tay
J'ai beau parcourir le monde, toujours ne reste t-il sur mes deux mains.. que rien !
Lòng riêng nào biết Xuân hay Tết
Personnellement que m'importe le Têt ou le printemps
Tóc đã pha sương kể những ngày
Sinon que depuis ... mes cheveux se font grisonnants
 
Câu chuyện tâm tình không tỏ được
Sans parvenir à sonder mon coeur jusqu‘ au tréfonds
Hoa đào hàng xóm lả lơi bay
Je contemple les fleurs du pêcher voisin tournoyer en rond
Xót thương thân thế còn dang dở
Je plains ma vie ne connaissant que de défaites
Khói thuốc làm cay đôi mắt cay
Et mes yeux irrités par la fumée de ma cigarette
Chợt thấy bên hiên hoa lại nở
Soudain je vois les plantes fleurir sous l'auvent
Và Xuân lại đến ở đâu đây
Et quelque part ... s'annonce le printemps.
 
***
 
Nhưng hoa đã tỏ đường ong bướm
Mais que de fois les fleurs s'épanouissent
Xuân vẫn còn xuân với đọa đày
Le printemps reste toujours celui des supplices
Xuân vẫn còn xuân trong khói lửa
Celui d'un monde à feu et à sang
Còn Xuân nhưng vẫn trắng đôi tay
Et de mes deux mains aussi nues qu ‘auparavant !
Nhắm mứt gừng suông ba bửa Tết
Goutons à cette piquante confiture de gingembre les trois jours du Têt
Dở chồng thư củ mấy năm nay
Et relisons ce tas de vieilles lettres
Ðâu đây nhạc rót mừng Xuân mới
Saluant le nouveau printemps la musique emplit l'éther
Không hiểu thương ai nước mắt đầy
Mais l'amour de qui me fait les yeux si amers !
Nhà vắng tha hồ mơ mộng đến
La nudité du foyer donne libre évolution aux rêves
Tiền đâu mua lấy nửa cơn say ?
Seulement y a-t-il de quoi se soûler pour une demi-heure de trêve ?
 
***
 
Thơ chẳng ai yêu rồi cũng vẫn
Personne n'aime mes poèmes personne ne les préfère
Ðêm đêm nằm tính chuyện tương lai
N'empêche que nuit après nuit j'en use ... pour édifier mes chimères !
Cố tri dăm đứa nghèo xơ xác
Il y a bien quelques vieux amis, mais ce sont aussi des gueux
Ăn chực nằm chờ khắp đó đây
Vivant en parasite par-ci par-là sous tous les cieux
Tán gẩu cười suông ngâm lạc giọng
Discutant l'inutile, rigolant au néant et chantant en fausse note
"Sòng đời thua nhẳn cả thơ ngây"
"Qu’ils ont joué et perdu leur ingénuité jusqu’ à la dernière goutte !"
Thuốc chưa hết điếu mà cay mắt
La cigarette n'est pas finie est-ce que c'est la fumée ?
Tình chủng muôn đời vẫn đắng cay
Ou c'est par ces sentiments éternellement poignants que j'ai les yeux mouillés ?
Xuân bỗng tưng bừng trên má thắm
Mais voila que sur les joues roses le printemps sautille
Xuân về thương nhớ với ai đây ?
A qui nous fait penser ce printemps qui brille ?

Tạ-Ký