Người quân tử nên đối đãi với kẻ tiểu nhân như thế nào? Thông thường, chúng ta đều có quan niệm rằng, người tốt với ta thì ta cũng đối tốt với người. Còn nếu người đối với ta không tốt thì ta sao phải đối tốt với người? Cho nên, chỉ cần nhìn thấy thiếu sót của đối phương, chúng ta sẽ không nhẫn nhịn được mà vạch trần họ. Nhưng đó lại không phải là cách đối đãi của người quân tử xưa. Vậy người quân tử chân chính xưa sẽ đối đãi với kẻ tiểu nhân như thế nào? Hãy cùng đọc câu chuyện về Tể tướng Hàn Kỳ dưới đây.  Dùng chân thành đối đãi với kẻ tiểu nhân  Hàn Kỳ (1008-1075) tên tự là Trĩ Khuê, hiệu là Cán Tẩu, người An Dương, Tương Châu. Ông sinh ra trong một gia đình có nhiều đời làm quan.  Khi Hàn Kỳ ở Thiểm Tây chinh phạt phản quân, Nhan Sư Lỗ và Lý Tích có mối quan hệ bất hòa với nhau. Vì thế, Nhan Sư Lỗ thường xuyên đến gặp Hàn Kỳ và nói xấu, bôi nhọ Lý Tích. Lý Tích cũng giống như thế, thường xuyên lui tới chỗ của Hàn Kỳ để nói xấu, bôi nhọ Nhan Sư Lỗ.  Suốt một thời gian dài, Hàn Kỳ đều nghe hai người họ nói xấu về nhau. Nhưng ông lại không lợi dụng điều đó để mưu lợi, trả đũa hiềm khích cá nhân mà một mực giữ kín chuyện này, không kể cho người khác nghe. Nhờ đó mà hai người họ vẫn bình an vô sự, không xảy ra mâu thuẫn kịch liệt hơn.  Hàn Kỳ từng nói: “Bất luận là quân tử hay tiểu nhân, đều nên dùng tấm lòng chân thành để đối đãi với họ. Nếu biết người đó là tiểu nhân, vẫn có thể kết giao bạn bè sơ sơ.”  Thông thường, trong cuộc sống nếu một người bị tiểu nhân lừa gạt thì nhất định sẽ lập mưu tính kế để vạch trần họ. Nhưng Hàn Kỳ lại không làm như vậy. Mặc dù trong cuộc đời, rất nhiều lúc ông biết rõ ràng mưu kế của kẻ tiểu nhân nhưng lại đều bình tĩnh nhẫn nhịn vượt qua, không từng biểu hiện ra bên ngoài.  Nếu trong tâm một người là lương thiện và bao dung thì họ sẽ không quá để tâm đến cái nhìn của người khác đối với mình. Hơn nữa, họ cũng sẽ không bị rơi vào cái vòng luẩn quẩn của được mất, thành tích và thiếu sót. Nhưng làm được điều này, giống như Hàn Kỳ thì quả thực là việc không hề dễ dàng.   Chỉ người bao dung mới có thể đối đãi chân thành cả với kẻ tiểu nhân     Hàn Kỳ kính Trời biết mệnh, luôn tận sức làm hết trọng trách mà mình nắm giữ. Mặc dù gánh vác trách nhiệm trọng đại, thường xuyên phải đối mặt với những tai họa khó đoán trước, đối mặt với những hoàn cảnh nguy hiểm đến tính mạng nhưng ông chưa bao giờ lo lắng, ưu phiền. Trái lại, ông luôn vui vẻ, không vì tình thế biến hóa mà thay đổi.  Hàn Kỳ từng nói: “Ta cả đời dựa vào trung thành và tự khắc chế bản thân cho nên gặp việc lớn thì không sợ sống chết. Nhưng điều may mắn chính là ta chưa chết mà sự tình lại đều làm thành. Đây đều là nhờ vào sự che chở của Trời đất chứ không phải ta có năng lực to lớn gì.”  Khi Hàn Kỳ đóng quân ở Định Châu, có một lần ông ngồi viết thơ vào buổi tối nên đã gọi một binh sĩ cầm nến đứng bên cạnh để chiếu sáng. Binh sĩ này mải nhìn đi chỗ khác nên sơ suất làm cây nến bị nghiêng và cháy vào tóc của Hàn Kỳ, Hàn Kỳ lấy tay áo dập lửa rồi lại tiếp tục viết thơ.  Một lát sau, ông quay lại nhìn thì phát hiện ra người cầm nến bên cạnh đã được đổi thành người khác. Vì sợ viên quan chủ quản sẽ trách phạt binh sĩ kia nên ông vội vàng gọi viên chủ quản đến và bảo: “Không cần đổi người, anh ta hiện tại đã biết cách cầm nến rồi”. Từ đó về sau, quan binh trong quân đội ai nấy đều thêm bội phục tấm lòng khoan dung độ lượng của Hàn Kỳ.  Hàn Kỳ có đôi chén ngọc rất quý. Một lần khi mang chén ngọc ra để tiếp đãi khách thì một người đầy tớ không cẩn thận xô vào chiếc bàn khiến đôi chén ngọc rơi xuống đất vỡ tan. Khách khứa trong nhà thảy đều kinh hãi, còn người đầy tớ kia thì run rẩy phủ phục dưới đất chờ chịu phạt. Nhưng Hàn Kỳ sắc mặt không đổi, cười bảo các vị quan khách: “Bất luận là vật gì cũng đều có quy luật tồn vong”. Ông lại quay sang nói với người đầy tớ: “Ngươi là do sơ suất mà gây ra, cũng không phải cố ý, đâu phải là tội lỗi gì?” Các vị quan khách đứng trước lòng khoan dung độ lượng của Hàn Kỳ đều bội phục mãi không thôi.  Lúc Hàn Kỳ, Vương Củng Thần và Diệp Định Cơ chủ trì khoa thi ở phủ Khai Phong thì Vương Củng Thần và Diệp Định Cơ thường xuyên vì tranh luận mà xảy ra mâu thuẫn. Trong khi đó Hàn Kỳ lại bình tâm ngồi giữa phòng chấm bài thi, giống như không nghe thấy hai người họ nói gì. Vương Củng Thần cho rằng Hàn Kỳ không bênh vực mình, liền nói lời chế giễu: “Ngài là đang ở trong này tu dưỡng độ lượng sao?” Hàn Kỳ nghe xong vẫn giữ vẻ mặt ôn hòa rồi nhận thiếu sót về mình. Thời Hàn Kỳ đảm nhận chức Tể tướng, ông luôn phát hiện ra trong số công văn được gửi đến có những lá thư công kích vạch trần lẫn nhau với lời lẽ ác ý. Ông đều ngay lập tức lấy lại, không bao giờ để cho người khác thấy được. Nhờ đó mà mối quan hệ của mọi người trong triều được hòa thuận hơn. Con người chúng ta đều thích kết giao, tiếp xúc với người quân tử. Bởi vì chúng ta cho rằng dùng thành thật đối đãi với người quân tử thì dễ dàng, còn thành thật đối với kẻ tiểu nhân thì khó khăn hơn. Thông thường, chúng ta đều có quan niệm rằng, người tốt với ta thì ta cũng đối tốt với người. Còn nếu người đối với ta không tốt thì ta sao phải đối tốt với người? Cho nên, chỉ cần nhìn thấy đối phương có vấn đề, chúng ta thông thường sẽ không nhịn được mà vạch trần họ.   Mọi người thường cho rằng quan điểm này là đúng đắn. Nhưng kỳ thực suy ngẫm một chút, chúng ta có thể thấy rằng, vạch trần khuyết điểm của người khác ngoài việc vì muốn phân rõ phải trái đúng sai ra có thể còn có nhân tố khinh thường và chán ghét đối phương. Đây lại là vấn đề thuộc về tâm tính của mỗi người.  Nếu vạch trần người khác vì chán ghét họ thì tự nhiên sẽ không có cách nào sinh ra tâm từ bi để giúp đỡ đối phương. Kết quả của việc làm này là tạo ra cho chính bản thân mình một người đối lập, một đối thủ. Nếu giữa hai người là bạn bè thì cũng sẽ sản sinh ra cảm xúc bài xích nhau. Nghiêm trọng hơn là càng chỉ khiến cho kẻ tiểu nhân hổ thẹn quá mà hóa tức giận, tìm cơ hội gây tổn hại cho mình mà thôi. An Hòa (dịch và t/h) nguon internet