Hà Sĩ Phu và Văn Như Cương

Giáo sư toán học Văn Như Cương nổi tiếng về nghề, về chuyện giáo dục, về ngôi trường dân lập Lương Thế Vinh, mọi người đều đã biết và quen thuộc. Nhưng "Văn như Cương, toán cũng như Cương", cái họ của ông cũng cho ông cả tài văn nữa. Đặc biệt với gien Nghệ trong mình, ông rất thích làm câu đối - một loại hình ngôn từ đáp ứng rất cao các yêu cầu toán học. Theo ông: "Khi giảng cho sinh viên về sự đẳng cấu trong toán học, tôi thường dẫn ra hiện tượng câu đối. Về mặt toán học, hai vế câu đối là hai không gian đẳng cấu với nhau, nghĩa là giữa chúng có một "song ánh bảo tồn các quan hệ giữa các phần tử". Ngoài ra còn có những luật lệ phi toán khác về ngữ nghĩa và âm vận".
   Ông làm câu đối trong nhiều dịp, nhưng đặc biệt là mỗi dịp xuân về tết đến, như truyền thống từ xưa của các bậc nhà nho. Nhân dịp xuân Kỷ Sửu 2009, ông đã có đôi câu đối sau đây được truyền tụng ngay và được chốn Hà thành thừa nhận là một cặp đối hay nhất.
- Năm Chuột đi, cháy nhà vẫn không ra mặt chuột!
- Tết Trâu đến, gẩy đàn liệu có lọt tai trâu?
Xin mời mọi người thưởng thức.

Phạm Xuân Nguyên 
                  

Hà Sĩ Phu

nhờ Phạm Xuân Nguyên chuyển tới bác Văn Như Cương

------------------------------------------------------------

Thật vui và ấm lòng nhận được câu đối năm Trâu tuyệt hay của bác.

 * Năm Chuột đi, cháy nhà vẫn KHÔNG ra mặt chuột!
 * Tết Trâu đến, gẩy đàn liệu CÓ lọt tai trâu?

(VĂN như Cương bởi TOÁN đã như Cương, từ lâu tôi vẫn nghĩ Câu đối là phức hợp của Văn và Toán). Một Câu đối hay thường gợi tứ, gợi hứng cho bè bạn. Quả thực tôi cũng được Câu đối của bác gợi hứng, bác đã xướng, tôi xin có câu họa “đỡ nhời” ưu tư của bác như sau:

*  Lúc cháy nhà, ngàn tay chỉ  sẽ ra mặt CHUỘT !
*  Trời nổi giông, triệu tiếng đàn mới lọt tai TRÂU !

Trong cặp đối của bác, khoái nhất và đáng bàn nhất là hai chữ KHÔNG và CÓ.

Cháy nhà vẫn KHÔNG ra mặt Chuột vì bọn Chuột này lai giống Lươn và biến hình Bồ tát. Tuy khó, nhưng xem ra việc làm cho Chuột lòi mặt Chuột vẫn còn là dễ (nó đang lòi mặt chuột rồi), chứ việc làm cho Trâu biết nghe đàn mới thật thiên nan vạn nan, bác đánh dấu hỏi (?) nghi ngờ vào chữ CÓ là phải lắm! . Văn hóa vẫn là chuyện lâu dài, có thể cướp một chính quyền chứ ai cướp được Văn hóa đâu?

Mong ngón “đàn” của bác và các văn nhân ngoài ấy cứ “tay tiên một vẩy đủ mười khúc ngâm”để người ngoài cười nụ người trong khóc thầm…cho vui.

Mấy lời hầu chuyện đầu năm, thay cho lời chúc nhà Văn-Toán Như Cương và trang Blog NGUYÊN ĐẦU BẠC.

Kính thư

Hà Sĩ Phu