Sào-Nam Phan Bội Châu

Trời cao mênh mông,
Này tôi hỏi ông ?
Nước Việt Nam tôi,
Một góc Á Đông .

Dân Việt vẫn con trời thảy, cỏ cây vẫn đội trời chung ;
Ai vắt nên hình chử S, ai ban cho hiệu con rồng ?
Chẳng Mường Mọi, sao kêu bằng Lạc ?
Chẳng cánh lông, sao gọi bằng Hồng ?
Sao dài dặc hơn bốn ngàn năm, sống chẳng sống, chết chẳng chết ?
Sao so với năm châu muôn nước, có chẳng có, không chẳng không ?
Mở pho dân tộc toàn cầu, họ dân tộc sao lộn xộn, chẳng vàng chẳng trắng:
Xem bức địa đồ thế giới, sắc nước tôi sao lem nhem, chẳng lục chẳng hồng ?
Vẫn từng nghe thiên đạo chí công, há lẽ cường phù nhược ức ?
Vẫn cũng biết thiên ân phổ biến, vì sao bỉ sắc tư phong ?

Tôi quá nghi ông !
Này tôi xin kể
Sử cũ nước tôi
Nhiều trang sứt mẻ :

Thục An Dương Vương, có đức gì mà vương ?
Triệu Úy Đà có công gì mà đế ?
Sao lờ mờ sử Việt, hơn hai ngàn năm xưa,
Mà tên họ người Nam, không một trang điếm xỉa ?
Tới Trưng Trắc bắt đầu dựng nước;
Thiệt tổ tiên tôi đó, sao ông quá ác không cho Bà vạn đại xưng vương ?
Kìa Mã Viện thạo ngón cướp người;
Là thù địch của tôi,sao ông bất nhân đã giúp nó nhất thời đắc thế ?
Núi Tản, sông Lô mây nghịt nghịt tức tối vì ai ?
Cẩm Khê, Lãng Bạc máu ròng ròng thảm thương chăng nhỉ ?
Lại như sử Lý, Trần, Lê máu pha giọt mực :
Thủ lỉnh Hán mười thằng chín ác, sao ông còn chấp cánh cho hùm ?
Độ hộ Đường ba bị chín quai, sao ông còn dẫn đường đưa giặc ?
Lý Thường Kiệt nhiều phen đánh Tống, rất có công cùng chủng tộc,
thì sao thân bách chiến, ông cho chịu cung hình ?
Ngô Vương Quyền độc lập thoát Tàu, đáng thịnh thọ sơn hà,
mà sao mới sáu năm, ông vội bắt về thiên quốc ?
Tám đời Lý, cha con thầy tớ, chung vai gánh non sông bốn mặt,
lẽ đáng thương là trọn, sao thình lình đẻ mụ Lý Chiêu Hoàng ?
Một nhà Trần, ông cháu cha con, hùn sức lùa beo cọp trăm bầy,
há để giống nào lai, sao cắc cớ sinh thằng Trần Ích Tắc ?
Qúy hóa thay ! Trần Bình Trọng hăng hái thề làm Nam quỉ,
ông sao chẳng tiếc, nỡ để chết dưới ngọn dao Nguyên ?
Tàn ác thay ! Giặc Thoát Hoan lăm le giết sạch Nam dân,
ông sao quá thương , để nó sống về bên đất Bắc ?
Mấy ngàn quân trung thành với nước, trên tay đề ‘’ Sát Thát ’’
vẫn phục tùng mệnh ông đó, sao ông để Mã Nhi, Lỗ Xích vằm xẻo sướng tay ?
Mấy triệu dân tức giận vì thù, đầy ruột chứa ’’ Bình Ngô ‘’
Há chênh lệch đạo ông đâu, sao ông dung Trương Phụ, Liễu Thăng giày bừa phỉ sức ?Phục Trần nọ, những phường xỏ lá, chắc ông dư biết, sao ông quá chiều lòng giặc,
cha con Hồ, thảy nhét miệng kinh ;
Tôn Lê kia, những lũ bẻ măng, sao ông dở say, nỡ bắt đày đọa trời Minh,
vua tôi Việt, hồn đau tiếng quốc !
Tôn Sĩ Nghị, thiệt tay gian xảo, đáng xương bằm đất Việt,
sao ông cho nách xéo khỏi Nam Quan ?
Nguyễn Quang Trung, thiệt đấng anh hùng, đáng bia tạc trời Nam,
sao ông lại vu oan bằng Tây tặc ?

Tôi dám xin ông,
Trả lời cho sáng !
Ngôi ông vẫn cao,
Đức ông vẫn rạng .

Có lẽ ông quá già chăng nọ, gương nhật tinh hồ loạn thị phi,
Những mong ông cải cách chóng cho, uy lôi điện phân minh hình thưởng .
Non nước ấy vẫn còn non nước củ, bao tá thánh hiền hào kiệt,
xin ông nay mở lượng tài bồi ;
Đồng bào tôi cũng như đồng bào ai, thảy là con cháu chắt chiu,
nhờ ông hãy rộng đường lai vãng .

Đợi đợi…Chờ chờ…Năm năm…Tháng tháng… !

Sào-Nam Phan Bội Châu
(1933