21
Tống biệt hành

Đưa người, ta không đưa qua sông
Sao có tiếng sóng ở trong lòng?
Bóng chiều không thắm, không vàng vọt
Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong ?

Đưa người ta chỉ đưa người ấy
Một giã gia đình một dửng dưng...

-Li khách! Li khách! Con đường nhỏ
Chí nhớn chưa về bàn tay không
Thì không bao giờ nói trở lại!
Ba năm mẹ già cũng đừng mong!

Ta biết người buồn chiều hôm trước
Bây giờ mùa hạ sen nở nốt
Một chị, hai chị cũng như sen
Khuyên nốt em trai dòng lệ sót

Ta biết người buồn sáng hôm nay:
Giời chưa mùa thu, tươi lắm thay
Em nhỏ ngây thơ đôi mắt biếc
Gói tròn thương tiếc chiếc khăn tay...

Người đi? Ừ nhỉ, người đi thực!
Mẹ thà coi như chiếc lá bay
Chị thà coi như là hạt bụi
Em thà coi như hơi rượu cay...

Mây thu đầu núi, giá lên trăng
Cơn lạnh chiều nao đổ bóng thầm
Ly khách ven trời nghe muốn khóc
Tiếng đời xô động tiếng hồn câm

THÂM TÂM 1940
*
huệ thu dịch :

bài viết riêng tặng Võ Phiến,
người có ý nghĩ rất ngộ nghĩnh về việc “dịch thơ”

Ðưa người cần chi qua sông
Cũng nghe tiếng sóng trong lòng dội lên

Bóng chiều như mặt thuyền quyên
mà nơi khóe mắt đọng nghiêng nắng tà
đưa người ta đưa người ta
đưa như một kẻ xa nhà dửng dưng

Người ơi ! Lối nhỏ chớ dừng
Chí cao chẳng ở tay không bao giờ
Ðừng nhìn lại xóm nhà xưa
ba năm Mẹ có đợi chờ , kệ thôi !

Buồn thì hôm trước buồn rồi
Bây giờ là Hạ sen ngời đóa hoa
Hãy chào chị hai, chị ba
Chào thằng em út và sa chút buồn

Buồn từ sáng sớm tinh sương
Run chăng gió Hạ qua hồn tưởng Thu !
Thấy mà trong mắt âm u
Khăn tay thấm lệ chút sầu đem theo

Người đi ! Ồ nhỉ ! Buồn hiu
Mẹ coi như chiếc lá vèo trong cây
Chị coi như bụi vừa bay
Em coi như chút rượu cay đắng lòng

Mây Thu, gió núi và trăng
Hình như trời lạnh lâm thâm bóng nhòa
Ðưa người ta đưa người ta
Xôn xao bước động ngỡ là tiếng than !

huệ Thu

Chuyển qua Hát Nói :

Mưỡu :
Người đi chẳng tiễn qua sông
Mà nghe tiếng sóng trong lòng là sao
Buổi chiều hôm đó thế nào
Hoàng hôn bỗng thấy đầy trào mắt ai

Nói :
Ðưa người cách mạng *
Bỏ gia đình mà vẫn dửng dừng dưng
Khách khi đi nào biết đâu chừng
Chí chưa đạt thì đừng hồi hương

Ra đi thưa mẹ một con đường
Bảy thước thân trai không ngã rẽ

Người lữ khách sao buồn hôm trước nhỉ ?
Nghĩ mùa hè sen tàn rồi nở nốt
Một chị Hai em thêm đứt ruột
Lệ rớt còn đem tiễn em trai chăng ?
Người đi chàng trẻ Ngũ Lăng
Trên vai quẫy một vầng trăng vời vời **

.huệ thu
sunnyvale 1992

* bài này Thâm Tâm viết tặng nhà thơ Lương Trúc , cụ Lương Trúc lúc đó bỏ nhà cửa vợ con theo cách mạng . (cụ đã mất mấy năm nay)
** bài hát nói câu kết là câu 6 chữ, nhưng tôi thêm một câu cho “tròn” ý mình! 


Bài "dịch" của Hà Thượng Nhân :

Bài Hát Tiễn Người

Ðưa người chẳng cứ qua sông
Vẫn nghe tiếng sóng trong lòng xôn xao
Bóng chiều không thấp không cao
Không vàng không thắm trôi vào mắt trong

Ðưa người người có biết không ?
Phẩy tay là chuyện dửng dưng thế tình
Ôi con đường nhỏ chạy quanh
Tay không, chí lớn, không thành, còn đi!

Trở về mà để làm chi
Ba năm mẹ cũng đừng vì con mong.
Người buồn hôm trước phải không
Sen tàn nở nốt mấy bông cuối mùa.

Hôm nay người lại buồn chưa?
Mùa Thu chưa tới, nắng thừa màu tươi
Em thơ mắt ngẩn ngơ cười
Gói tròn thương tiếc cho người chiếc khăn

Người đi, ừ gót phong trần
Mẹ thà coi giống một lần lá bay
Chị thà như hạt bụi này
Em thà như chén rượu cay ai mời

Trăng Thu đầu núi sáng ngời
Ðã nghe cơn lạnh bời bời ruột gan
Ven trời ly khách tần ngần
Lệ nghe muốn chảy mà câm hồi nào?

Hà Thượng Nhân
San Jose 1993

22
Vọng Xa

Vọng xa bóng tưởng đường dài
đưa anh về mỏi đôi vai phong trần
rủ nhau mở ngõ phù vân
thân mòn mỏi bước đường trần mỏi vai
Bụi hồng in bóng đường dài
nắng nghiêng vai áo nửa vai chung tình !

Vọng Xa

Ðường dài, bước ngắn, chúng ta
Phù vân ngõ đã mở ra lúc nào?
Nghe chừng tiếng lá xôn xao,
Mùa Thu phỏng đã thấm vào gối chăn?
Ðã nghe nghiêng lệch chỗ nằm
Mà sao không rượu đầm đầm vẫn say
Ai về ai nhớ chốn này?
Cũng thôi mù mịt đám mây cuối trời.

23
Tôi Bây Giờ

Tôi giờ yêu cỏ yêu cây
yêu hoa yêu bướm yâu mây yêu trời
mỉm cười với tuổi bốn mươi
sắp tri thiên mệnh hiểu đời nhân sinh

tình yêu nào cũng là tình
chậu bonsai đó là hình bóng ai
mẹ già cha yếu sân lai
nhớ thương tổ quốc yêu hoài ngàn năm !

tình yêu không thể lặng câm
nên chi con bướm lượn vòng cành hoa
nên chi mây rớt sau nhà
để mưa trước cửa buồn sa lòng người

Tôi còn thắm nụ môi hôn
đặt lên lá úa cho hồn lao đao
ai người dưng ... xót má đào ?
tôi xin được níu tay vào Bồng Lai !

nhà tôi đó, vườn bonsai
cây trăm năm cũng đọa đày như tôi
chắc ông Lý Bạch đang cười
Trích Tiên đâu chỉ một người là ông !

tôi nhìn trời đất non sông
lau làm chi nhỉ những dòng lệ tuôn !
quê người một góc quê hương
cỏ cây hoa bướm ... vui buồn đấy chăng ?

Tôi Bây Giờ

Ta yêu cây cỏ, yêu hoa bướm
Yêu gió yêu mây tám hướng trời
Yêu chim, yêu cá, cỏ hoa tươi
Thấy được gì đây giữa trận cười

Có phải tình yêu của chúng ta
Chậu bonsai đứng giữa ta bà
Bỗng thương như thể ngoài muôm dặm
Tổ Quốc còn đau giữa thịt da!

Tình yêu không thể hoài câm nín
Nên bướm bay hoài giũa cánh hoa
Mây rớt sau nhà, mây trước cửa
Lòng nghe thoáng chốc cũng âm ba!

Bốn mươi tuổi nhỉ, tôi còn trẻ
Còn thắm môi hôn thắm má đào
Ai đó người dưng khi ghé hỏi
Vườn sau cành liễu bỗng xôn xao.

Ôi chậu bonsai, xót phận mình
Quặn từng khúc ruột giữa vô minh
Ðem thân làm đẹp cho thiên hạ
Xin giữ cho nhau một chút tình.

Nhìn quanh, trời rộng núi sông sâu
Khỏi phải cần chùi mấy giọt châu
Quê mẹ, quê người hai tiếng ấy
Nghe ra thăm thẳm một niềm đau.

24
Nhánh Sầu Ðông

tôi cười trên nhánh sầu đông
thưa cùng anh những tiếng lòng: em đau
phải chăng mình sẽ xa nhau
mà em che giấu mối sầu làm vui

vui không định nghĩa tiếng cười
anh là người lớn hiểu rồi nhân tâm
xưa ông Uy Viễn từng than :
” khi vui muốn khóc, buồn tênh lại cười”

xưa ông Uy Viễn nhìn trời
thấy cây thông đứng tuôn lời ước ao
ước rằng kiếp khác, đời sau
làm cây thông mọc núi cao một mình !

bây giờ em chẳng làm thinh
cười rơi nước mắt trên cành sầu đông
em như bèo giạt trên sông
gió xô sóng dập mây bồng bềnh theo

tại sao cây bưởi không trèo ?
tầm xuân không hái tình yêu không đùa
lẽ nào muôn trước nghìn xưa
đoạn trường góp nhặt thành thơ ... mới làm !

Nhánh Sầu Ðông

Em đau lòng lắm thưa anh
Cười sao nước mắt bỗng thành cơn mưa
Lời yêu nói mãi có thừa ?
Dối lòng một chút cho vừa niềm vui.
Vui đâu có phải vì cười
Khóc đâu có phải cuộc đời đảo điên ?
Vỗ về lòng hãy bình yên
Vét hai túi áo còn tiền đấy chăng ?
Rượu còn, xin hãy đãi đằng
Uống vài ly nhỏ cũng rằng ta say
Ôi ông Uy Viễn nào đây
Giũa đời lại mọc một cây thông già
Bây giờ còn có đôi ta,
Còn cười để khóc Xuân là mùa Ðông!
Ðể nhìn lại mấy dòng sông
Núi kia đứng đó, núi không bạc đầu
Ôi thôi nước chảy qua cầu
Sầu đông mấy lá còn đâu quê nhà
Còn đâu những tháng năm qua
Có về Ðà Lạt cũng là về chơi.

25
Qua Cầu Gió Bay

Từ em trút áo lụa đào
khoác mây về tận ngàn sao đợi người
đợi người từ thuở đôi mươi
nghìn sau ngó lại rã rời nét trăng

tiếc chi chiếc áo mây choàng
vân hoa một thoáng mở toang mắt nhìn
thấy gì chút phận lênh đênh
nghìn xưa rớt nhẹ bên thềm dấu son !

từ em trút áo nghe buồn
biết nghìn sau chẳng có còn gì đâu
người chìm dưới lũng xa sâu
hoàng hôn phủ lối bóng câu vô thường

đợi người thấy mãi mù sương
áo mây vừa khoát tuyết vương hình hài
lạnh lùng cánh hạc ban mai
rớt đâu chút nhớ nhạt phai áo màu

Cầm bằng cởi áo qua cầu
về nhà Mẹ hỏi , cúi đầu dạ thưa ...

Qua Cầu Gió Bay

Vì ai trút áo lụa đào?
Ðể trăng ngơ ngẩn, để sao đợi chờ?
Em còn nói chuyện hững hờ!
Phải là nói để giả vờ dối nhau?
Tiếc cho chiếc áo phai màu,
Ngày xưa người bỏ, ngày sau ai cầm?
Nhiều đêm hoa cỏ thì thầm,
Ngọc lan trót hái gửi lầm tay ai!
Từ em một tiếng thở dài,
Bước chân người ấy miệt mài về đâu?
Có về thung lũng ngồi sầu,
Nghe hoàng hôn phủ bóng câu vô thường?
Em từ vén tóc mù sương,
Cớ sao giọt lệ lại vương trước thềm?
Nụ hôn chưa đủ môi mềm,
Giọt mưa lại thấy bên thềm cứ rơi
Lụa đào áo cởi đem phơi,
Chẳng cần mời gọi cũng trời vào Thu .

26
ÐỢI ANH

Em buồn thèm cốc rượu say
Uống vơi rồi lại rót đầy đợi anh
Thấy sương mấy giọt long lanh
Thấy con nhện trắng trên cành nhả tơ
Lủng mặt trời một miền thơ
Ðêm nay em cũng thả mơ lên trời

Rượu ngon tự rót tự mời
Say nghiêng lệch đất vòng trời xéo ngang
Bước đi ngập cả không gian
Bước về tới ngõ chăn màng lạnh tanh

Ðợi Anh

Ôi chao là cốc rượu say
Anh mong em rót thật đầy cho anh
Thấy trong giọt rượu long lanh
Có như một chút màu xanh buổi nào
Anh chờ! Anh đợi ôi chao!
Mà em, em cứ làm sao hững hờ!

Anh không dám xé bỏ thơ
Lỡ như mai mốt bất ngờ em vui
Cài thơ trong túi để rồi,
Thử xem còn có thơm mùi ngọc lan?

27
Bóng Chim Tăm Cá

Chiều nay ta đi qua cầu
tìm con chim lặng dưới sâu thẳm lòng
ngày mai ta sẽ băng đồng
tìm con cá lượn vườn hồng bay qua...!

bao giờ mở hội long hoa
con chim con cá và ta tương phùng
sấm Ðoài rúng trận mưa dông
hỡi chim hỡi cá hởi lòng ta ơi !

chiều trông bóng nước bời bời
tóc tung tóe gội mây trời mấy phen
bụi hồng lấm áo bon chen
trút ra tính ném sợ duyên hóa tình

bụi hồng ứng với mây xanh
nước xuôi mộng vẫn bên gành lửng lơ
một bầy cá thẳng đường mơ
chiều nay sáng mốt mịt mờ cõi nao

chiều nay ta đứng bên rào
con chim đã vắng không chào ta đi!
ngày mai trên lối ta về
con cá chắc cũng vượt lề bỏ ta

Qua cầu dạ cũng xót xa
mai sương chim lặng, chiều tà cá bay !

Bóng Chim Tăm Cá

Em tìm cá vượt vườn hồng,
Tìm chim lặn tận đáy lòng biển khơi
Tìm trăng giữa buổi sớm mai
Tìm mây giữa lúc đất trời đổ mưa.
Em tìm, em thấy hay chưa?
Thấy ta ngày cũ hay vừa mới đây?
Thấy chăng giữa chén rượu đầy
Dẫu gì cũng có một ngày bên nhau
Có niềm buồn tủi sầu đau
Mà vui như chẳng ở đâu vui bằng
Vui như chén rượu dưới trăng
Mím môi em cắn hàm răng lặng nhìn
Lắc đầu em dẫu không tin
Một câu muốn nói vẫn in vào lòng
Bao giờ phượng nở đầy bông
Lại nghe gió thổi đầy lòng Hạ Thu
Lại nghe náo nức tuổi thơ
Phải ta đến lúc bấy giờ là ta?
Cần gì mở hội Long Hoa
Con chim con cá vẫn là bên nhau
Thử xem nghìn trước nghìn sau
Lâu là thế ấy mà mau thế này!


28
Ðể Ta

Ðể ta hiu hắt tiêu điều
để ta tiều tụy men chiều chiều say
để ta mòn mỏi hao gầy
để ta mài miệt tháng ngày gian nan
để ta nài nỉ thời gian
để ta rộng bước giang san ta về

Ðể Ta

Về đâu? Em định về đâu?
Ðể cho dang dở mối sầu nhân gian!
Men say tiệc rượu chưa tàn
Gịot tình dẫu đắng nỡ tan cho đành?
Này em trên vạt cỏ xanh
Bước chân ngày ấy có anh, có nàng
Trời mang mang, đất mang mang
Lẽ nào lại để võ vàng vì Thu!

29
Thoáng Nhớ

Ðêm qua ta mơ thấy ta
vác hòn núi nhớ lội qua biển sầu
Tìm người bán rượu gần nhau
tình cờ nhặt được mấy màu thời gian

Thoáng Nhớ

Chao ơi là nhớ là buồn
Nặng hơn trái đất, rộng hơn vòm trời
Gặp cô bán rượu chào mời,
Men nồng liệu có giúp tôi quên chàng?

30
Trả Nhớ Cho Em

Chiều nay ra đứng đầu sông
ngóng anh về với bên giòng cuồng lưu
anh đâu mà khói mây mù ?
anh đâu để cả trời thu gợn buồn ?

hỡi người em nhớ em thương
anh mang đi cả , anh còn giữ chăng ?
trả cho em nửa vầng trăng
xóa cho em nổi cách ngăn đi mà

con sông sóng cuộn về xa
đừng chia thêm nữa ngã ba cuộc đời
anh về chuyến ngược đò xuôi
hay là anh cỡi mây trời tới em ?

Chiều nay em hỏi trái tim
tại sao mây gió cứ tìm gặp nhau
mà người ta đó ôi chao !
nói đi là biệt nói chào là thôi

nụ hồng là nụ hôn môi
chiều nay có nở giữa trời bão giông
về đi anh nhé em mong
cuồng lưu rồi lặng như lòng tơ vương ...

hỡi người em nhớ em thương
về đây trả lại yêu đương chiều này

Trả Nhớ Cho Em

Nhớ anh ra tận bờ sông ngóng
Anh có về cùng lớp sóng xa?
Anh ở nơi nào mây khói lấp
Trời Thu còn lại một mình ta

Ơi người em nhớ em thương ấy
Anh vắng, em còn gì nữa đâu?
Hãy trả cho em trăng nửa mái
Xóa dùm những đoạn cách xa nhau.

Con sông sóng cuộn xuôi biền biệt
Sao nỡ tìm thêm những ngã ba.
Ðò ngược, đò xuôi gì cũng được
Miễn là mình sẽ ở bên ta.

Tại sao trời đất vô tình vậy
Mà gió và mây cứ gặp nhau
Còn chúng mình đây thì lạ quá
Nói đi là biệt một câu chào.

Ôi những nụ hôn, những nụ hồng
Chiều nay có nở giữa cơn dông
Anh về anh nhớ, em mong đợi
Trăng khép sao cho chặt cửa phòng.

31
Em Về

Em về rung một hồi chuông
sáng mưa bỗng tạnh chiều buồn bỗng tan
cảm ơn, nói nhỏ nghe chàng
để cho tay vuốt xuôi làn tóc thơm

em về trong một vòng ôm
cái tay siết chặt cái hôn mặn nồng
tiếng cười trên nhánh sầu đông
loãng tan với gió bềnh bồng với mây

em về đây ! Ðã về đây !
cảm ơn mưa nắng một ngày xót xa
bao năm tuổi vẫn chưa già
yêu nhau trẻ mãi như là đôi mươi

em về đây nhẹ nhàng thôi
áo nhăn mấy nếp cũng rồi chiêm bao
hình như nước mắt em trào
khi vui có chút nghẹn ngào cũng hay

Nói gì anh nhỉ hôm nay
cái hôn tha thiết tỏ bày tâm tư

huệ thu

Em Về

Tiếng chuông rung tự bao giờ
Mà mưa bỗng tạnh mà thơ bỗng về
Cám ơn! Nói để mình nghe,
Bàn tay anh đã vuốt ve tóc mình
Vòng ôm, môi mịn như tình
Tiếng cười trên đóa hoa quỳnh vừa thơm
Em về là ngọt nụ hôn
Xót xa vừa đó có còn nữa đâu!
Mai kia nếu bạc mái đầu
Liệu lòng ta có trước sau vẫn mình?
Em về, gót nhẹ im thinh
Cứ như là bất thình lình gặp nhau
Em về có chút nghẹn ngào
Chút thôi đủ để lời chào thiết tha.

hà thượng nhân