Nguồn gốc Thơ Bút Tre

Thơ Bút Tre là một loại thơ lục bát gồm có hai câu của Ðặng văn Ðáng. Ông sinh ngày 23-8-1911, quê quán tại xã Ðồng Lương, huyện Sông Thao tỉnh Vĩnh Phú. Ðặng văn Ðáng đã từng giữ chức Bí Thư Bộ Ngoại Giao CS năm 1956. Năm 1960, Ðáng giữ chức Trưởng Phòng Thông Tin Văn Hóa tỉnh Phú Thọ, ông mất ngày 18-5-1987.

Bút Tre Dân Gian

Tập thơ Bút Tre được in trong khoảng thời gian trước năm 1968, tức trước khi ông rời khỏi chức trưởng ty văn hóa Phú Thọ. Sau khi ra đời, tập thơ nhanh chóng chìm vào quên lãng.

Dần dần, dòng thơ Bút Tre dân gian được thành hình, ngày càng phát triển và trở thành cái gọi là trường phái Bút Tre, tung hoành ngang dọc từ thành thị đến thôn chốn quê trên đất nước. Có thể nói đây là một phong trào làm thơ "cưỡng từ đổi nghĩa, sửa dấu ép vần" độc nhất của văn học VN, kể cả văn học bình dân lẫn văn học trí thức. Cốt lõi của dòng thơ là tính trào phúng và chất tục, khi thì tục lồ lộ, khi thì tục mà thanh, khi thì thanh mà tục, đáp ứng được thị hiếu của nhân dân đang cần những nụ cười sảng khoái để quên đi trong khoảnh khắc những lầm than của cuộc sống xã hội chủ nghĩa thời bao cấp.

(Trích http://www.tuankhanh.com/page_buttre.html)

Thơ Bút Tre góp nhặt

Chị em nô nức đặt vòng

hoa mồ liệt sỹ tỏ lòng biết ơn

Anh đi công tác Cam Pu

Chia chiến lợi phẩm ở tù ba năm

Anh đi công tác bản Muờng

Tè xong một cái lên đường về quê

Bác đi công tác Ban Mê

Thuột xong một cái lại về hang ngay

Chồng người du kích sông Lô

Chồng em ngồi bếp nướng ngô cháy quần

Email anh viết thật bay

bướm em mong đợi từng ngày từng đêm.

Chợ Đồng Xuân có tiếng đồn

Có chị bán trứng vịt lộn rất to

Bướm đồng động đến thì bay

Bướm nhà động đến lăn quay ra giường

Mời anh vào quán kara-

OK em đã mở ra sẵn sàng

Sông Cầu nước chảy lơ thơ

Có đôi trai gái ngồi hơ quần đùi

Chưa đi chưa biết Cửa Lò

Đi về mới biết nó to thế này

Chị em du kích tài thay

Bắn tàu bay Mỹ rơi ngay cửa (nhà) mình

Liên hoan có bánh có chuồi

Ta đi ta nhớ cái buổi hôm nay

Khoa học thời đại lên cao

Anh Ga ga rỉn bay vào vũ tru

Mấy em mặc váy đánh cầu

lông bay phấp phới trên đầu các anh

Chị em nô nức đánh cầu,

Lông bay phần phật trên đầu anh em.

Anh đi công tác Pờ Lây

Ku dài dằng dặc biết ngày nào ra

Còn em em vẫn ở nhà

Cửa (nhà) mình em mở người ra kẻ vào

Tiễn anh lên bến ô tô

Đêm về em khóc ... tồ tồ cả đêm"

Hoan hô cục trưởng Hà Đăng

Ấn cho tàu chạy băng băng như rùa

Hoan hô anh La Văn Cầu

Cánh tay bị đứt nhưng đầu vẫn nguyên

Không đi không biết Tam Đao (Tam Đảo)

Đi thì không biết chỗ nào mà ngu (ngủ)

Một giường nó nhét hai cu (cụ)

Thôi thì cố nhịn đến chu nhật về...

Phụ nữ thường rất hay lươi (lười)

Riêng em anh thấy là người cần... cù.

Bắc Ninh có cậu Nguyễn-Trùng-

-Dương vật khỏe quá cả vùng thất kinh

Ngọt ngào bóc múi em ra

Mời nhau cặp bưởi, chút quà Hùng Đoan

Ta đi bầu cử tự do

Chọn người xứng đáng mà cho vào hòm

Bà con toàn thể xã ta

Ðồng tâm phấn khởi giồng cà dái dê

Dái dê to mập dài ghê

Nãm sau ta cứ dái dê ta trồng

Anh đi công tác Pờ lây

Cu dài dằng dặc biết ngày nào vê

Họp xong anh ghé buôn mê

Thuột xong một cái thì về với em

Anh đi công tác Buôn Mê ...

Thuột xong một cái lại về với em ...

Hôm nay giải phóng Sài Gòn

Bà con phấn khởi chạy bon ra đường

Có cô ðang ngủ trên giường

Vội vàng tỉnh dậy, bị thường vào tày

Ô tô cấp kíu đến ngay

Ðưa vào bệnh viện ba ngày thì khoi...

Hoan hộ đại tướng Võ Nguyên

Giáp ta thắng trận Ðiện Biên trở về

Hoan hô anh Nguyễn Đình Dề

Trước là Thổ Phỉ nay về với ta

Hoan hô anh Nguyên Văn Ba

Trước là thổ phỉ nay ta đã về.

Ở trong hang đá đi ra

Vươn vai một cái rồi ta đi vào

Chưa đi chưa biết Ðồ Sơn

Ði về mới biết chẳng hơn đồ nhà

Ðồ nhà tuy xấu tuy già

Nhưng là ðồ thật hơn là Ðồ Sơn

Bốn ông chung một đĩa lòng

lợn ngồi chễm chệ với thùng bia to

Nếu hết sữa, ấy thì cho bú

Hết vú này đến vú bên kia

Sữa nhiều ta phải phân chia

Hôm này vú nọ, hôm kia vú này

Trung thu là tết thiếu nhi

Mà sao người lớn lại đi là nhiều

Đi nhiều rồi lại làm liều

làm liều rồi lại có nhiều thiếu nhi

Ước gì em biến thành trâu

Để anh là đỉa anh bâu vào đùi

Ước gì anh biến thành chầy

Để em làm cối anh Giã ngày Giã đêm

Chị em phụ nữ chơi cầu

Lông bay vùn vụt..qua đầu thanh niên

Hôm nay học cả một buôi

Ăn một quả chuối gọi là tĩnh dương (tĩnh dưỡng)

Hôm qua em đến đồi Lê

Nin ngồi đợi mãi, đành về lại ky

Túc xá buồn, em xem Nhi

Cu-lin diễn để vơi đi nỗi buồn

Hôm qua học tập chính tri (chính trị)

Cán bộ ngồi ỳ, chẳng chịu phát biêu (phát biểu)

Cơm ăn chẳng được bao nhiêu

Đảng uỷ lại bắt phát biêu cả b`… (cả buổi

Quê Hương thi sĩ Phú Thò

Chè xanh , cọ biếc , mập to trái chuồi ( chuối)

Lòng còn nhớ mãi cái buôi ( buổi)

Đầu làm phân bắc, chăn nuồi đàn bo

Cu Ba lông mượt giống to

Cách màng văn hoá đất tô lại càng...

Không vô không biết bút tre

vô rồi mới biết muốn tè ra ngay

Chưa ăn chưa biết cu đơ

Ăn rùi mới biết nó đờ cu ra 

Ba bà đi chợ cầu đông

Vừa đi vừa nhổ lông....mày ra xem

Nếu đời không Nguyễn Sinh Cung

Dân đâu phải đọa Hồ Khùng Chính Mi!

Bác khiêm tốn nhất trần gian

Nếu không cứ hỏi Trần  Dân Tiên còi

Không đi không biết Tam Ðao

Ði thì không biết nơi nào mà ngu.

Trung ương chỉ thị ba cùng

Ðảng viên phải bám quần chùng nhân dân.

Vì Ðảng xây dựng trong quần

Chúng nên Ðảng được nhân dân thương yều

Ðảng ta đã có truyền thông

Sống và chiến đấu ở trong quần chùng

Bác Hồ là lão già dê

Lấy Minh Khai, vợ cuả Lê Hồng Phòng

Bác Hồ lấy vợ cuả đồng

Chí Lê Hồng Phòng là chị Minh Khai

Tin đâu như sét đánh ngang

Bác Hồ đang sống chuyển sang từ trần

Tin đâu như sét đánh gần

Bác Hồ đang sống từ trần chuyển sang

Bác Hồ thuở học chữ Nho

Cùng đèn cùng sách cùng lò Bác Tôn

Bác Hồ thuở nhỏ bồi Tây

Về già Bác lại đu giây Nga Tàu.

Cuộc đời cách mạng Bác Hồ

Nâng bi cụ Mác bưng bô cụ Mào

Việt kiều ai thấy có kinh...

Nghiệm về xây dựng nước mình thành rông

Ðảng viên nhiệm vụ được giao-

Hợp với cán bộ đi đào xác My

Bác Hồ nằm giữa hòm kinh-

Nguyệt soi chẳng thấy tức mình chùi ra

Ngoài quần chúng ngỡ là ma-

Cô đi dắt mối hóa ra Bác Hồ

Ðảo kinh là cái đỉnh cao

Trí tuệ nên đảng hô hào văn minh

Ðảng viên cán bộ thất... kinh

Văn minh cho lắm vẫn mình cán ngô

Hoan hô đồng chí Võ Nguyên

Giáp ta thắng trận Ðiện Biên lẫy lừng.

Hoan hô đồng chí Sít Ta

Lin Ða hở rốn hóa ra Trang Ðài

Thương thay thủ tướng Võ Văn

Kiệt sức, kiệt lực chết lăn giữa giường!

Rằng nghe một chuyện đứng tim

Ngoại trưởng Nguyễn Mạnh Cầm chim thằng Tầu

Tin buồn noan báo trên đài

Xe tăng bác nái nật hai ba nần!

Tin thua như sét đánh ngang

Làm Bác chết cứng, lúc đang cởi quần

Hôm qua còn sống sờ sờ

Mà nay bác đã cứng đơ cái mình

Hôm nay vui sướng làm sao

Anh Ga Ga Rỉn bay vào vũ tru

Mừng ngày mùng tám tháng ba

Chị em phụ nữ chúng ta vung lền!

Chị Bình đón Bác dưới mưa

Chị thấy Bác ướt bèn đưa cái nòn!

Vào thăm lăng Bác âm u

Các chị bộ đội ngã mu ra chào!

Ngồi câu chẳng thấy cá ăn

Buồn tình nhổ ít lông măng Bác Hồ

Khôn hồn thả cải tạo ra

Kẻo Ngụy trở lại chết cha Ðỗ Mười

Tổ cha cái bọn đười ươi

Ðỗ Tám, Ðỗ Chín, Ðỗ Mười ăn... "biu"

Hoan hô đồng chí Goóc Ba|

Chớp được chị vợ đàn bà Liên xô

Trạch Dân có họ Giang mai

Này dân Trung Quốc đói dài vì ông

Ðỗ Mười sang lạy Trung Hoa

Kính dâng quần đao Trường Sa cho Tầu

Nghe tin đồng chí Võ Văn

Kiệt quệ cổ võ xin ăn láng giềng.

Ðồng chí tham quan Tân Gia

Ba chân kiềng gẫy, ối Nga, ối Tầu!

Ðỗ Mười ở lại càu nhàu,

Kiềng ba chân gẫy, ối Tầu, ối Nga!

Giỏi a! Ðồng chí Ðỗ Mười

Lớp ba chưa đỗ đã ngồi bí thư.

Anh mò địa đạo Củ Chi

Củ chi là cái củ gì? Củ anh?!

Thương nhớ bác Hồ Chí Minh

Dán hình bác trước cửa mình... khỏi quên!

Bác Hồ sống rất thanh đàm

Heo gà dâng đến bác làm sạch trơn!

Chị Ðịnh khen bác khiêm tồn,

Bác Hồ cảm động rờ ... chị Ðinh

Mỗi khi muốn hút thuốc ngon

Bác kêu chị Ðịnh giở nòn chị ra.

Mỗi khi buồn bực trong lòng

Bác kêu chị Ðịnh chổng mông bác nhìn!

Bác Hồ có một con chim

Bác nhờ chị Ðịnh đi tìm cái lông.

Bác Hồ làm sổng con chim

Chị Bình hộc tốc đưa chim của mình

Bác Hồ có một con cu

Ðứa nào động đến đi tù mọt gông

Trên đường kháng chiến gian khồ

Có con cu của bác Hồ cũng vui

Nửa đêm trăn trở nửa đêm

Bác lần ra cửa mò chim chị Bình

Ở trong địa đạo âm u

Bác mò mẫm kiếm cái mu chị Sàu

Máy bay bom thả ù ù

Bác đút đầu bác vào mu chị Sàu!

Vừa chui ra khỏi địa đào

Bác Hồ liền giúp chị Sàu mặc quân

Thấy chị Sáu đứng ngờ ngờ

Giữa trưa nắng cực... bác rờ cái cây!

Mỗi khi đi ỉa ngoài đồng

Sẵn hột giống, bác liền trồng vào ngay.

Thú vui của bác tầm thường

Thích nhìn sơn nữ trần truồng tắm suôi

Hoảng hồn chủ tịch Goóc Ba

Chớp ngay đồng chí Rai-sà phu nhân

Ðỗ Mười đấm ngực kêu trời

Lênin ngã xuống không lời trối trăn.

Nếu theo chân bốn con rồng

Ðảng ta phải dẹp hai ông Mác Lề

Ðảng thờ Lê, Mác quang vinh

Ðẩy cho Tổ Quốc xuống sình cũng vui.

Hoan hô đồng chí Goóc Ba

Chớp chơi dữ, đảng tan ra tức thì

Hạ cờ máu ở Mút Cu

Lộn liềm, rớt búa, sao lu hết trờn

Mác Lê, Nga đã phóng uê

Việt cộng đớp lấy nhất tề vùng lên

Ðầu cộng đã ngỏm cù ti

Cái đuôi còn vẫn ngu si làm càn

Ðuôi cộng rồi cũng sẽ tan

Việt, Cu Ba, Tẫu, Bắc Hàn đi đoong!

Liên Bang Sô Viết vỡ rồi

Văng Linh, văng Kiệt... Ðỗ Mười văng luôn

Bốn anh nghèo xác, nghèo xơ

Khấu đầu van lạy ăn nhơ Hoa Kỳ

Lãnh tụ học hết lớp ba

Ðỉnh cao trí tuệ đảng ta thiệt giòi!

Cái tình hữu nghị Việt Trung

Bền chặt như sợi giây thung cột quần

Cụ phó bảng Nguyễn Sinh Sắc

Ðẻ con rắn mắc tên là Sinh Cung

Bác Hồ thuở nhỏ chăn trâu

Lớn lên chơi dại bị Tầu bắt giam

Bác Hồ khoe bác có kinh

Nghiệm trong sử sách có mình bác thôi!

Tổ sư là bác Lê Nin

Cũng là sư tổ linh tinh hại đời

Trách ai sinh thứ họ Hồ

Ðể cho cả nước như đồ vất đi

Chị Bình với lại chị Ðinh

Hai chị đều khoái bác Hình Chí Mô

Nước ta bầu cử tự do

Lọc qua, lừa lại toàn lò Mác Lê

Ðaœng ta chọn tướng họ Lê

Ðức Anh thất đức nên bê lên ngồi

Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa

Cúi đầu dâng đảo Trường Sa cho Tầu

Hẩu lớ! Ðồng chí Phạm văn

Ðồng lòng cùng bác bán phăng cõi bờ

"Dọn đường về nước" ai ơi

Nhớ vác máy "fax" thư rơi đều đều

Anh đi đồng ruộng lắng nghe,

Lúa mừng phân bắc, khoai che mảnh vườn ...

Nhớ quê ra đứng đỉnh đèo

Bỗng đâu thấy một chú mèo gâu gâu

Dừng chân đứng lại trên cầu

Bỗng đâu thấy một con trâu vàng vàng

Chăn nuôi mấy cậu gầy nhom

Làm cho lợn nái sòn sòn đẻ sai (đẻ nhiều).

Mỗi người được một quả chuồi

Ai về cũng nhớ cái buổi hôm nay!

Tiễn em chỉ một quả chuồi

Anh về em nhớ cái buổi hôm nay

Đây rồi vở kịch vừa khai ...

Trương lên mời gọi những ai thích xèm.

Nhớ nhung về thị xã Phan ...

Thiết tha tơ tưởng cô hàng nước măm.

Trên trời mây trắng như bông

Ở dưới cánh đồng mông trắng như mây ...

Hoan hô quốc trưởng Xi-ha

Núc na, núc ních, đi vào, đi ra

Con đò dịch đít sang ngang,

bên kia có một cái làng thò ra

Hàng Bông nô nức tiếng đồn,

Có cô bán trứng vịt lộn rất to

Con ruồi là giống hiểm nguy,

Tay chân của nó rất vi trùng nhiều

Ðứng trên bãi cát bồn chồn,

Các cô con gái giở …lưng ra phơi

Ước gì anh hóa thành chồn,

Vào trong buồng tắm cọ…. lưng cho em

Con đường như thể con gì

Chỗ thì lồi lõm, chỗ thì... lõm lôi

Sông Hồng đỏ quạch phù sa

Đỏ thì đỏ thật, thua da bác Hồ

Chị em ta uống co ca

Chui vào cửa miệng chui ra cửa m...

Thi đua ta quyết thi đua

Thi đua ta quyết tiến lên hàng đầu

Hàng đầu rồi biết đi đâu

Đi đâu không biết, hàng đầu cứ đi

Hoan hô đồng chí Phạm Tuân

Bay vào vũ trụ một tuần về ngay.

Thư anh viết thật là bay

Bướm em mong đợi từng ngày từng đêm.

Hoan hô cụ giáo Hoang Xuân

Nhị ta qua suối tụt quần cưỡi trâu.

Ra đi đã quyết ra đi

Khó khăn trở ngại ta thì vẫn băng

Muốn băng thì phải thật hăng...

Hái xin bố mẹ cho tăng tiền vào

Hoan hô anh Nguyễn Chí Thanh

Anh về phân bắc phân xanh đầy đồng

Hoan hô anh Tạ Đình Đề

Trước đi theo địch nay về theo ta

Hoan hô anh Lê Quảng Ba

Trước làm thổ phỉ sau ra với mình

Hoan hô đồng chí Trần Hoàn

Lên làm Bộ trưởng chiếu toàn phim hay

'Tiếng chim trong bụi mận gai'

lại thêm' Bạch tuộc' tuần hai tối liền

Những khi công tác tỉnh xa

Anh ơi đừng có mát xa nghe ành( anh)

Ra đường lắm kẻ lưu manh

Nên đừng dại dột mà mình hại thân

Thương anh khuyên một vài lần

'Mát xa' thì mát,'mát gần' thì không

Em ơi anh đã hiểu thông

Nơi nào anh cũng một lòng nhớ em

Đôi khi có lúc'lèm nhèm'

Nhưng anh vẫn nhớ lời em khuyên ành

Để khi công việc tốt lành

Việc nhà em liệu lòng anh thảnh thời

Kính thưa các vị Đại biêu( đại biểu)

Kính thưa các vị quan liêu chúng tà( chúng ta)

Hôm nay 'sinh hoạt' họ nhà

Trước là' nghị sự' sau là đánh chen( đánh chén)

Phải làm đáng hoáng một phen( đàng hoàng)

Cho thêm củng cố cái ghen quan liều( quan liêu)

Tiện đây xin nói đôi điều:

Anh em ta phải thương yều lẫn nhau

Lần lần kẻ trước quan sau

Họ quan ta phải cùng nhau tiến lền( tiến lên)

Cắn sâu bắt dễ cho bền

Cho vinh gia mãi cái nền nhà liêu

Xin mời các vị phát biêu(phát biểu)

Theo tôi muốn phất họ ta

Liêu ta phải có cái gan nói liều

Thành tích báo cáo phải in

Ấn cho đẹp, trên mới tin là đùng(đúng)

Đi cơ sở cố 'a cùng'...

Quyết tâm bám sát quần chùng nhân dân( quần chúng)

Tôi nay cũng thấy có kinh......

Nghiệm là vờ giữ cho mình thật nghiêm....

túc và phải làm vẻ nghiêm...

chính khi cấp dưới phong tiền kinh biêu(kính biếu)

Còn trời,còn nước,còn non

Còn bao quan ấy, dân còn nghèo lâu

Muốn cho nước mạnh dân giàu

Phép công phải đánh đập đầu chúng no(chúng nó)

Ông đi du lịch đó đây

Có cô trợ lý đêm ngày đi theo

'Trợ lý' luôn nhớ mấy điều

Đẹp xinh ngoan ngoãn biết chiều ý ong

Ông đi du ...'lệch' một vòng

Trở về gối mỏi. lưng cong, ốm nhòm.

Hoan hô anh Rađuxu

Đầu tóc bù xù mà đá rất hay!

Hoan hô đồng chí Haghi

Cách ba mươi mét mà ghi được bàn!

Hoan hô anh Mêôla

Anh vào hợp lý anh ra hợp tình!

Hoan hô anh Mario( Rômađiô)

ẽ cho các lão Ba dô(Baggio) một đòn

Dởm thay thủ tướng Võ Văn

Kiệt hết cả sức nằm lăn trên giường",

Ngày xưa đại tướng bịt đồn,

Ngày nay đại tướng bit...túi chị em

Tuy anh tuổi đã tứ tuần

Tình anh vẫn tự trong ....tim mà ra .

Mốc meo sách phải bảo tồn

Phơi sách , tranh thủ, phơi ...bụng luôn đi .

Một bài sau được ông đọc nhân ngày 8/3 khi được hội phụ nữ mời đến hội nghị:

nhân ngày mồng 8 tháng 3

là ngày phụ nữ, đàn bà vùng lên

vùng lên thì mặc vùng lên

đàn ông vẫn cứ nằm trên đàn bà

Anh đi công tác bản Muờng

Tè xong một cái lên đường về quê

Bướm đồng động đến thì bay

Bướm nhà động đến lăn quay ra giường

Chim đồng bóp cái chết ngay

Chim nhà mà bóp càng ngày càng to