Brandy là dòng rượu mạnh (tất cả rượu mạnh được gọi chung là spirit) có độ cồn trung bình 40 và cũng là họ rượu đắt tiền nhất vì quy trình sản xuất phức tạp, tốn kém. Đất nước sản sinh ra Brandy lừng danh là Pháp, nổi tiếng nhất với 2 loại Cognac và Armagnac. Vậy ta hãy tìm hiểu quy trình phức tạp cũng như hết sức kỳ công để cho ra dòng rượu đắt tiền nhất này nhé
Về nguyên liệu
Brandy là tên gọi chung của các loại rượu mạnh được chế biến từ sự chưng cất của rượu vang hoặc từ trái cây nghiền nát rồi ủ lâu trong thùng gỗ một thời gian (ít nhất là hai năm). Cognac và Armagnac là Brandy nhưng không phải Brandy nào cũng được gọi là Cognac hay Armagnac lý do là vì nguyên liệu (chỉ có giống nho được trồng tại Cognac và Armagnac mới có đủ chất lượng để làm ra loại Brandy hảo hạng. Chính phủ Pháp đã đăng ký tên Cognac và Armagnac như là 1 sở hữu độc nhất cho 2 vùng trên). Từ đó các loại rượu sản xuất từ nguyên liệu không phải ở 2 vùng trên thì mặc dù công thức sản xuất, chất lượng cao đến đâu cũng chỉ được ghi nhãn là Brandy.
Nho làm rượu thường thu hoạch vào tháng 10 hàng năm. Để có chất lượng nho tốt nhất nhười trồng nho phải cố gắng thực hiện: nụ nho phải nở muộn để trái nho ngon nhất, trái nho phải chín muộn để có acid cao, các chùm nho không bị sâu, nấm.
Quá trình chế biến (4 quá trình)
- Quá trình làm rượu vang: Nho được ép sau đó lên men tự nhiên
- Quá trình chưng cất: Tất cả Brandy đều phải trải qua 2 lần chưng cất. Thuật ngữ chuyên ngành là “eaux-de-vie” (nước của sự sống). Ám chỉ rượu Cognac sau khi chưng cất kép (rượu có màu trong suốt và độ cồn xấp xỉ 70)
- Quá trình ủ rượu (lão hóa): Rượu được ủ trong thùng gỗ sồi (oak) trong thời gian ít nhất là 2 năm. Gỗ sồi chỉ cho chất lượng đạt tiêu chuẩn khi cây sồi được ít nhất 80 năm tuổi. Sau khi đốn xuống cây sồi phải để 2,3 năm mới được sử dụng. Thùng gỗ sồi làm 100% gỗ tuyệt đối không được dùng keo hay hóa chất để kết dính hay hàn kín. Thùng gỗ cho phép oxy hóa nhẹ Brandy, Brandy ngấm màu gỗ sồi dần chuyển sang màu vàng óng của hổ phách và hấp thụ hương thảo mộc từ gỗ.
- Quá trình tổng hợp: Loại Cognac thu được cuối cuối cùng trộn lẫn với các loại Cognac trước đó (có thể nói Cognac là một loại cocktail từ nhiều loại cognac). Người ta sau đó sẽ thêm vào nước cất để giảm độ cồn xuống khoảng 40% và một chút caramel (gây ra sự hiểu lầm cho nhiều người coi rằng: màu nước cognac càng đậm nghĩa là loại rượu đó càng lâu năm và ngon)
- V.S (very special): được pha trộn từ khoảng 40 hầm rượu khác nhau trong đó hầm rượu nhỏ tuổi nhất là 4 năm.
- V.O (very old) và V.S.O.P (very superior old pale): được pha trộn từ khoảng 60 hầm rượu khác nhau trong đó hầm rượu nhỏ tuổi nhất khoảng 4-6 năm.
- X.O (extra old): được pha trộn từ khoảng 100 hầm rượu khác nhau, trong đó hầm rượu nhỏ tuổi nhất khoảng 6 năm trở lên.
Quá trình đóng chai
Nút chai rượu Brandy phải được đóng bằng nút bần (một loại gỗ đặc biệt, có cả 1 ngành công nghiệp sản xuất nút bần phục vụ cho rượu Brandy). Đặc điểm của nút bần là sau khi đóng chai sẽ nở khít chặt miệng chai tuyệt đối không cho không khí thẩm thấu.
Lưu ý: chai rượu Brandy khi lưu trữ chỉ nên để đứng, không để nằm ngang vì rượu sẽ bị thấm vào nút bần sẽ bị hỏng mùi.
Brandy có 3 loại chính
Brandy nho: Được chế biến từ nước nho lên men, nước nho ép chứ không có thịt hay vỏ quả nho. Loại rượu này thường có thời gian lưu trữ khá dài trong thùng gỗ sồi để lên màu thêm mùi vị và trở nên ngon hơn.
Các loại rượu tiêu biểu cho Brandy nho:
– Rượu brandy nho ở Mỹ chủ yếu sản xuất ở Califonia: Christian Brothers, Coronet, E&J, Korbel, và Paul Masson
– Armagnac (Brandy cao tuổi nhất ở Pháp): Chabot, Janneau, Larressingle. . .
– Cognac: Rémy Martin, Hennessy, Martell, Camus, Otard, Courvoisier, Prunie …
– Lourinhã: thịnh hành ở Bồ Đào Nha
– Rượu brandy nho ở Mỹ chủ yếu sản xuất ở Califonia: Christian Brothers, Coronet, E&J, Korbel, và Paul Masson
– Armagnac (Brandy cao tuổi nhất ở Pháp): Chabot, Janneau, Larressingle. . .
– Cognac: Rémy Martin, Hennessy, Martell, Camus, Otard, Courvoisier, Prunie …
– Lourinhã: thịnh hành ở Bồ Đào Nha
Brandy táo: Là loại brandy được làm từ thịt quả, vỏ, thân và phần còn lại của quả nho sau khi đã ép lấy nước, do đó có vị gắt nên phải thời gian ủ khá dài. Brandy táo thường có thời gian lưu trữ trong thùng gỗ tối thiểu nên có hương vị nồng đậm và có mùi vị đặc trưng của loại nho được chế biến đã bị mất đi ở brandy ủ lâu năm trong thùng gỗ.
Các loại rượu tiêu biểu cho brandy táo: Grappa (Italia) và Marc (Pháp)
Brandy hoa quả: Là gọi chung cho tất cả các loại brandy lên men từ các loại trái cây trừ nho. Brandy hoa quả thường được làm từ các loại hoa quả để lên men rượu. Trừ dâu (vì dâu không đủ độ ngọt làm ra vang có đủ nồng độ cồn cần thiết để chưng cất và nên thường chỉ ngâm trong rượu mạnh để chiết lấy vị và hương thơm)
Ký hiệu trên chai
3 Stars hoặc V.S – Very Special: Loại rượu trẻ tuổi được từ 3 đến 5 năm.
V.S.O.P. (Very Special Old Pale): Rượu có tuổi từ 7 đến 10 năm
Napoléon (Cordon Blue, Anniversary, Reserve Prince Hubert): Rượu có tuổi trên 10 năm
X.O. (Extra Old): Rược có tuổi trên 20 năm
Extra (Extra Veille hay Grande Reserve): Loại đặc biệt hiếm quý. Tuổi từ 45 năm trở lên.
3 Stars hoặc V.S – Very Special: Loại rượu trẻ tuổi được từ 3 đến 5 năm.
V.S.O.P. (Very Special Old Pale): Rượu có tuổi từ 7 đến 10 năm
Napoléon (Cordon Blue, Anniversary, Reserve Prince Hubert): Rượu có tuổi trên 10 năm
X.O. (Extra Old): Rược có tuổi trên 20 năm
Extra (Extra Veille hay Grande Reserve): Loại đặc biệt hiếm quý. Tuổi từ 45 năm trở lên.
Cách thưởng thức
Brandy có thể thể uống nguyên chất trong ly Brandy Snifter (nên tráng nóng để tăng mùi vị), pha với soft drinks như nước suối, soda, coke, tonic, . . . và đá trong ly old fashioned, pha cùng với rượu mùi hoặc với 1 số cocktail.
Vodka là loại rượu truyền thống của Nga được chưng cất không màu, hầu như không mùi, không vị có độ cồn cao từ 35 – 50%. Có khả năng kích thích tiêu hóa, làm ấm cơ thể lại rất tinh khiết nên ít gây tác dụng phụ. Vì Nga là đất nước lạnh quanh năm nên Vodka thêm hương vị ớt là cách tuyệt vời để giữ ấm vượt qua mùa đông giá rét của người nông dân ở đây.
Nguyên liệu sản xuất Vodka:
Với người Pháp vỗ ngực xưng tên với Brandy (tìm hiểu thêm về họ rượu Brandy tại đây), trong khi đó Vodka lại là niềm tự hào của Nga. Nhưng do không được thiên nhiên đặc ân như Pháp với giống nho vùng Cognac hay Armagnac nên các cường quốc Vodka không chỉ có Nga mà còn Mỹ, Ba Lan, Thụy Điển…
– Ở Nga: Vodka được sản xuất chủ yếu từ lúa mì và lúa mạch
– Ba Lan: Khoai tây hoặc lúa mạch để sản xuất
– Thụy Điển và các nước vùng Baltic thường sử dụng lúa
– Châu Âu và phương tây quen dùng khoai tây và bánh mì bằng ngày nên nguyên liệu là lúa mì, lúa mạch hoặc khoai tây.
– Châu Á: do người dân thường dùng cơm cho bữa ăn hằng ngày nên Vodka thường được làm từ gạo
Vodka làm từ sắn, gỉ đường hoặc nguyên liệu khác là Vodka rẻ tiền không có tên tuổi trên thị trường.
– Ở Nga: Vodka được sản xuất chủ yếu từ lúa mì và lúa mạch
– Ba Lan: Khoai tây hoặc lúa mạch để sản xuất
– Thụy Điển và các nước vùng Baltic thường sử dụng lúa
– Châu Âu và phương tây quen dùng khoai tây và bánh mì bằng ngày nên nguyên liệu là lúa mì, lúa mạch hoặc khoai tây.
– Châu Á: do người dân thường dùng cơm cho bữa ăn hằng ngày nên Vodka thường được làm từ gạo
Vodka làm từ sắn, gỉ đường hoặc nguyên liệu khác là Vodka rẻ tiền không có tên tuổi trên thị trường.
Sản xuất Vodka:
– Cuối thế kỉ 19 Vodka Nga được đưa vào sản xuất công nghiệp và trở thành ngành kinh tế đáng nể. Thời kì này xuất hiện một số “vua rượu” là những doanh nghiệp Nga lừng danh như anh em nhà Smirnoff, Elixeev…là những nhà cung cấp rượu cho hoàng gia Nga và triều đình châu âu.
– Ngày xưa người ta cất rượu bằng nước sông Moscow vì bị ô nhiễm nên các nhà máy lấy nước từ lòng đất hoặc lấy ở nguồn nước tự nhiên từ các dòng sông băng, Sau đó xử lý theo công thức bí mật đến khi đạt được hàm lượng cần thiết. Sau đó lại lấy nước xử lý trước khi lọc lần nữa, Vodka Nga khác biệt với rượu trắng nước khác ở độ tinh khiết.
– Ngày xưa người ta cất rượu bằng nước sông Moscow vì bị ô nhiễm nên các nhà máy lấy nước từ lòng đất hoặc lấy ở nguồn nước tự nhiên từ các dòng sông băng, Sau đó xử lý theo công thức bí mật đến khi đạt được hàm lượng cần thiết. Sau đó lại lấy nước xử lý trước khi lọc lần nữa, Vodka Nga khác biệt với rượu trắng nước khác ở độ tinh khiết.
Chưng cất
Việc chọn phương thức chưng cất, công nghệ chưng cất có ý nghĩa quyết định tới chất lượng vodka. Đây là điều kiện cần để có được vodka chất lượng bởi vì cùng một loại nguyên liệu như nhau nhưng phương pháp chưng cất khác nhau sẽ cho ra chất lượng vodka khác nhau.
Nhìn chung, tất cả các loại vodka đều được sản xuất qua quy trình chưng cất bằng cách đun sôi dung dịch đường đã lên men ở nhiệt độ cao để bốc hơi sau đó hơi cồn qua bộ phận làm lạnh để ngưng tụ lại thành cồn ở dạng lỏng. Mặc dù vậy, công nghệ chưng cất cũng đa dạng:
Nhìn chung, tất cả các loại vodka đều được sản xuất qua quy trình chưng cất bằng cách đun sôi dung dịch đường đã lên men ở nhiệt độ cao để bốc hơi sau đó hơi cồn qua bộ phận làm lạnh để ngưng tụ lại thành cồn ở dạng lỏng. Mặc dù vậy, công nghệ chưng cất cũng đa dạng:
– Công nghệ thủ công theo phương pháp truyền thống nấu rượu của dân gian là họ dùng một nồi to để chưng cất và cho dẫn hơi cồn qua hệ thống ruột gà làm bằng đồng để trong bể nước lạnh để ngưng tụ và cho ra cồn rượu dạng lỏng. Rượu làm từ phương pháp này không khử được các chất độc tố Anđêhít, Methanol hay Fuferol và nhiều tạp chất không có lợi cho sức khoẻ khác do tất cả các tạp chất này đều bay hơi và cùng ngưng tụ với Ethanol (Rượu). Theo các chuyên gia phân tích thì loại rượu này có hàm lượng độc tố cao hơn khoảng 200 lần so với mức chuẩn cho phép. Chính vì vậy nếu loại rượu này sau khi chưng cất xong mà mang ra uống ngay thì người uống sẽ bị đau đầu, mờ mắt, chóng mặt, háo nước hoặc sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe và thần kinh về mặt lâu dài. Bản thân rượu sản xuất theo công nghệ thủ công này cũng không qua các khâu xử lý sau chưng cất như lọc, tinh chế, lên hương nên rượu uống cũng không được êm dịu và tinh khiết. Nếu rượu này được mang đi hạ thổ hoặc ủ lâu thì các độc tố sẽ dần dần được loại bỏ nhờ quá trình tự nhiên của các thành phần độc tố sẽ tác dụng với các chất khác trong thành phần của rượu. Cho nên kinh nghiệm cổ truyền chỉ ra rằng đối với rượu sản xuất từ phương pháp thủ công thì phải ủ lâu từ 06 tháng trở lên mới nên uống. Ngày nay, loại chưng cất thủ công như trên chỉ tồn tại ở những vùng nông thôn hẻo lánh hoặc những nước đang phát triển và chậm phát triển.
– Trên thế giới, đặc biệt ở các nước phát triển quá trình chưng cất đựợc thực hiện trên dây truyền 4-8 tháp tự động liên hoàn. Đây là quá trình chưng cất khép kín tự động và mỗi tháp sẽ được chưng ở một nhiệt độ khác nhau để từ đó làm bay hơi các chất khác nhau để tách lọc những chất như Anđêhít, Methanol, Fuferol, Cadimi và các tạp chất không có lợi cho sức khỏe ra khỏi cồn rượu. Quá trình này được thực hiện dựa trên nguyên lý là mỗi chất hóa học sẽ bay hơi ở nhiệt độ khác nhau nên việc chưng cất qua nhiều tháp liên hoàn là để tách lọc các tạp chất khỏi rượu vodka.
Tinh chế sau chưng cất
Nếu khâu chưng cất được xem là điều kiện cần để có rượu vodka ngon thì khâu tinh chế sau chưng cất chính là điều kiện đủ để có vodka đặc biệt ngon và êm dịu. Nhìn chung cốt rượu (cồn rượu) sau chưng cất thường có nồng độ lơn hơn 90 độ cồn khoảng (96.2%). Nên cốt rượu sẽ phải được trung hòa với nước cất để hạ nhiệt độ cồn xuống khoảng 32.5 vol cồn hoặc dưới 29.5 vol cồn để trở thành vodka.
Về nguyên tắc, vodka là loại dung dịch không màu trong suốt, không vị, không mùi. Tuy nhiên, các đơn vị sản xuất thường pha trộn thêm những hương liệu khác để tạo ra vodka có những màu, mùi, vị đặc biệt riêng cho vodka của mình. Đối với các đơn vị sản xuất chuyên nghiệp thì vodka có thể được tinh chế qua nhiều khâu đoạn sau chưng cất như: Khuấy trộn, lọc sơ bộ, lọc tinh, ủ lên hương, rồi sau đó cho đi chiết dót đóng chai. Thời gian ủ càng lâu thì vodka càng dậy mùi hương thơm tự nhiên của rượu và càng êm dịu. Các đơn vị sản xuất hiện đại chuyên nghiệp thì tất cả các khâu ở trên đều được tự động hóa và điều chỉnh bằng các máy tính nên chất lượng sẽ đồng đều và ổn định, chất lượng vodka sẽ êm dịu và không có những mùi lạ.
Cách thưởng thức Vodka:
– Theo truyền thống tại Nga thường cất vào ngăn đá để thật lạnh rồi uống nguyên chất. Có thể cho thêm hương vị như ớt, vỏ chan, vỏ cam
– Vodka còn được dùng làm rượu chính trong vô số công thức cocktail. Với ưu điểm gần như không màu, không mùi và không vị, Vodka rất dễ kết hợp với rượu hay các thành phần khác. Vodka là một lựa chọn an toàn để pha cocktail vì hầu như không át mùi vị của các thành phần khác. Ngược lại, lượng Vodka càng cao thì càng làm dậy mùi các thành phần còn lại. Một vài cái tên nổi tiếng nhất của vodka-based cocktail có thể kể đến là bộ đôi Black Russian-White Russian, Martini, Cosmopolition, Bloody Mary, Sex on the beach…
– Vodka còn được dùng làm rượu chính trong vô số công thức cocktail. Với ưu điểm gần như không màu, không mùi và không vị, Vodka rất dễ kết hợp với rượu hay các thành phần khác. Vodka là một lựa chọn an toàn để pha cocktail vì hầu như không át mùi vị của các thành phần khác. Ngược lại, lượng Vodka càng cao thì càng làm dậy mùi các thành phần còn lại. Một vài cái tên nổi tiếng nhất của vodka-based cocktail có thể kể đến là bộ đôi Black Russian-White Russian, Martini, Cosmopolition, Bloody Mary, Sex on the beach…
– Loại Vodka hảo hạng sẽ hơi sệt dạng kem mịn khi đông lạnh. Vodka ngon sẽ có thứ hương thơm ngọt ngào trong khi những loại kém hơn sẽ có mùi cồn
Cuối cùng để thưởng thức trọn vẹn linh hồn Vodka người ta thường ăn kèm với các món ăn từ quê hương của Vodka đấy. Việc đó sẽ mang lại cảm giác riêng về loại vodka đang uống rồi nhận ra một cách rõ ràng không phải mọi loại vodka đều giống nhau. Thông thường Vodka lạnh hợp với hải sản chế biến thô, trứng cá muối, cá hun khói, tôm hùm và các loại dưa chua.
Các loại Vodka:
* Nga : Moskoskaya, Stolichnaya, Gorilka, Persovka, Subroka, Smirnoff Russia, ….vv…
* Ba Lan: Chopin, Green Vodka có mùi thơm nhẹ nhờ ngâm cỏ Zubrowka, trong chai có thả một cọng cỏ. Wyborowa Vodka có mùi thơm của ớt. Vodka Ba Lan thường dùng lúa mạch đen làm nguyên liệu.
* Mỹ: Smirnoff, Smirnoff Blue Label USA
* Thuỵ Điển: Absolut Vodka, Absolut Kurrent vodka, Absolut citron Vodka.
* Phần Lan: Finlandia Vodka.
* Đan Mạch: Danzka Vodka, Greenland Sermeg Vodka.
* Ngoài ra còn có : Myakoff (Ucraina), Belvedere (Ba Lan), Boru (Ireland), Ketel One (Hà Lan)
* Ba Lan: Chopin, Green Vodka có mùi thơm nhẹ nhờ ngâm cỏ Zubrowka, trong chai có thả một cọng cỏ. Wyborowa Vodka có mùi thơm của ớt. Vodka Ba Lan thường dùng lúa mạch đen làm nguyên liệu.
* Mỹ: Smirnoff, Smirnoff Blue Label USA
* Thuỵ Điển: Absolut Vodka, Absolut Kurrent vodka, Absolut citron Vodka.
* Phần Lan: Finlandia Vodka.
* Đan Mạch: Danzka Vodka, Greenland Sermeg Vodka.
* Ngoài ra còn có : Myakoff (Ucraina), Belvedere (Ba Lan), Boru (Ireland), Ketel One (Hà Lan)
Gin:
Trong pha chế đồ uống Gin là loại rượu nền vô cùng quyền lực góp mặt vào rất nhiều món cocktail nổi tiếng thế giới. Gin cũng được xếp vào loại rượu bán chạy bậc nhất ở phương Tây không hề kém cạnh so với Whisky và Vodka. Nhưng lại rất ít được uống trực tiếp vì hương thơm tuy lạ nhưng lại hắt rất mạnh vào mũi.
Gin là một loại rượu do tiến sỹ Sylvius, một nhà vật lý kiêm giáo sư y khoa Trường Đại học Layden (Hà Lan) tạo ra đầu tiên vào năm 1650 (thế kỷ thứ 17). Được sử dụng ngoài chức năng chính là tạo sự hưng phấn và ngon miệng còn có tác dụng chữa bệnh rất lớn như lợi tiểu, chống sốt rét, béo phì hay đột quỵ…
Gin được chưng cất từ các loại ngũ cốc (bắp, lúa mạch, lúa mỳ, lúa mạch đen). Loại rượu không màu có độ cồn từ 34% – 47% này được ướp hương Juniper (cây bách xù – có mùi gần giống với hương vỏ bưởi, được nhập khẩu từ miền bắc nước Ý, Mỹ, Croatia, Canada) và các loại thảo mộc có hương thơm quyến rũ như cây hồi, rễ cây bạch chỉ, hạnh nhân, quế, hạt cô-ca, gừng, vỏ chanh, cam, hoa hồng, hoa violet….
Không giống như dòng Vodka rượu Gin có mùi vị riêng biệt. Mỗi xưởng rượu đều có công thức bí mật riêng và mỗi nhãn hiệu lại có hương vị cực kỳ khác nhau, rượu Gin ngon sở hữu từ 4 đến 15 hương vị thảo mộc. Về mặt kỹ thuật Gin có thể được coi là loại rượu mùi nếu được cho thêm đường.
Chưng cất:
Những loại Gin ngon nhất được ướp mùi thơm theo cách độc đáo, rượu Gin ở lần chưng cất cuối cùng hơi cồn chạy qua một thùng có treo trái bách xù và thảo mộc khô. Hơi cồn sẽ hấp thụ mùi và tinh dầu từ các loại trái cây và thảo mộc trước khi đến ống làm lạnh. Loại rượu mạnh thu được có mùi thơm vô cùng phong phú lại rất dễ chịu, phảng phất nhẹ nhàng. Những nhà sản xuất gin hàng loạt thường nhúng trái bách xù vào rượu.
Nếu bạn ngửi thấy một hương thơm quá nồng hoặc mùi chất hoá học thì có nghĩa là bạn đang được thưởng thức một loại Gin rẻ tiền được chế biến từ những chiết xuất hoá học và mùi hương nhân tạo.