Bí ẩn lá đổi màu vào mùa thu &                Mùa Thu Trong Tình Ca Việt   Bạn có bao giờ tự hỏi màu vàng, màu đỏ rực rỡ của cây lá mùa thu từ đâu mà có? Câu trả lời đang dần được các nhà nghiên cứu khám phá... Những sắc màu quyến rũ đó chính là kết quả của quá trình nỗ lực gian nan nhằm sinh tồn của các loài cây.     Nhớ lại từ những kiến thức sinh học ở trường phổ thông, chúng ta đều biết rằng màu xanh của lá cây có được là do chất diệp lục tạo nên. Khi tiết trời chuyển sang thu, lá bắt đầu chuyển sang màu vàng hoặc đỏ. Điều đó hoàn toàn không chứng tỏ chúng đang chết đi mà thay vào đó là biểu hiện bên ngoài của một chuỗi những quá trình rất thông minh đang diễn ra bên trong chiếc lá.     Hẳn bạn sẽ không lấy làm lạ nếu biết rằng lá vàng và lá đỏ trải qua hai quá trình chuyển hóa khác nhau. Khi chất diệp lục không còn hoạt động, hầu hết các loại lá chuyển sang màu vàng. Đây là một loại màu sắc vốn đã tồn tại sẵn trong lá nhưng bị lấn át bởi sắc xanh vào các mùa sinh trưởng của cây.     Nhưng trong khoảng một thập kỷ qua, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một cơ chế rất khác ở lá đỏ. Khi diệp lục ngừng thực hiện chức năng của mình, lá cũng sẽ chuyển thành màu vàng nếu như không có sự sản sinh rất nhanh chóng của một loại chất tạo màu tên là Anthocyanin. Nó là một loại chất không có sẵn ở trong lá.     Có một giả thiết được đưa ra, cho rằng màu đỏ của lá mùa thu chính là kết quả của 35 triệu năm trong cuộc đấu tranh giữa cây cối và sâu bọ khi chúng tìm kiếm thức ăn và nơi đẻ trứng vào mùa thu. Màu lá đỏ sẽ gây khó khăn cho sâu bọ trong việc nhận biết, nên chúng có xu hướng đi tìm những cây có lá màu vàng.     Sự khác biệt giữa màu lá cây vào mùa thu ở Bắc Mỹ và Châu Âu có thể được xem là bằng chứng cho giả thiết này. Ở châu Âu, lá các loại cây bản địa hầu hết đều chuyển sang màu vàng. Tuy nhiên, ở Bắc Mỹ, số lượng cây lá chuyển đỏ lại nhiều tương đương với số lượng cây lá chuyển vàng.     Lý do để giải thích cho việc này có thể là ở Bắc Mỹ, cũng như ở Đông Á, những dãy núi chạy theo hướng Bắc – Nam, trải dài theo đó là những vùng phân bố thời tiết khác nhau. Từ đó kéo theo hệ quả là cây cối trong các khu rừng cũng thay đổi theo thời tiết nơi chúng sinh trưởng, cùng với sâu bọ và cuộc chiến hông đội trời chung với loài này.     Trong khi đó, ở châu Âu, các dãy núi lại chạy theo hướng Đông – Tây. Vậy nên khi thời tiết trở nên ấm áp hoặc mát mẻ, cây cối không còn sự lựa chọn nào khác là chết đi, cùng với các loài sâu bọ đang sống ký sinh trên chúng. Do đó ở châu Âu, cuộc chiến giữa cây cối và sâu bọ có lịch sử ngắn hơn rất nhiều.     Giả thiết này được đưa ra bởi giáo sư Simcha Lev-Yadun, hiện đang công tác tại khoa Khoa học Giáo dục - Sinh học, trường Đại học Haifa - Oranim và Jarmo Holopainen, thuộc hệ thống trường Đại học Kuopio ở Phần Lan. Giả thiết này đã được đăng trên báo New Phytologist.     Một giả thiết khác cho rằng sự khác biệt giữa lượng sắc tố Anthocyanin ở lá cây sống trong cùng một khu vực có thể liên quan đến độ màu mỡ của đất nơi cây sinh trưởng. Chúng phản ánh nỗ lực giữ lại lượng chất dinh dưỡng lá cây đã tổng hợp được trong vòng đời của mình.     Một khảo sát sơ bộ với cây phong lá đỏ và cây sweeg gum (loại cây có hình dạng lá giống lá phong đỏ nhưng màu xanh) của một sinh viên tại Charlotte, N.C đã cho thấy sự liên quan giữa màu lá cây vào mùa thu và chất lượng đất. Nơi đất thấp giàu dinh dưỡng hơn, lá cây hầu hết chuyển sang màu vàng vào mùa thu. Còn ở những vùng đất cao khô cằn, lá cây lại chuyển sang màu đỏ.     “Sự liên hệ được thể hiện rất rõ ràng”, nhà sinh lý học cây trồng Bill Hoch thuộc đại học Montana ở Bozeman cho biết. Hơn thế nữa, những khám phá này tương đồng với kết quả ông tìm được về chức năng của chất Anthocyanin kỳ diệu.     “Các kết quả thí nghiệm là một minh chứng rất rõ ràng cho việc Anthocyanin giúp cây lấy được lượng dinh dưỡng tối đa tổng hợp từ lá trước khi chúng lìa cành”, Hoch phát biểu với Discovery News trong một bài báo vào tháng 10/2007.     Hoch giải thích rằng quá trình quang hợp ánh sáng trong lá vào mùa thu càng diễn ra lâu bao nhiêu thì lượng chất dinh dưỡng được dự trữ để sử dụng trong mùa xuân càng nhiều bấy nhiêu. Vậy nên, ở nhiều nơi đất đai cằn cỗi như những quả đồi ở Bắc Carolina (Mỹ), người ta nhận ra mùa thu khi thấy lá cây dần chuyển sang sắc đỏ rực rỡ.     Khi mùa thu đến, chất Anthocyanin bảo vệ những lục lạp xanh còn sót lại trong lá. Điều này đặc biệt có ý nghĩa đối với những cây sinh trưởng ở nơi điều kiện khắc nghiệt, nơi đất nghèo dinh dưỡng, vì nó cho phép chúng có thể sản xuất nhiều hơn các hợp chất hữu cơ cần thiết.     Mùa Thu Trong Tình Ca Việt "Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đámmây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm hoang mang của buổi tựu trường… Buổi sáng mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và đầy giá lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên tôi thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm Nay Tôi Đi Học..." Tôi còn nhớ mãi bài "Tôi đi học" của nhà văn Thanh Tịnh hồi mới lên trung hoc đệ nhất cấp. Do đó mùa thu vẫn là đề tài được bàn tán muôn thủa bởi những nhà văn, nhà thơ hay những nhạc sĩ trong kho tàng văn chương hay âm nhạc Việt Nam .   Người ta ca tụng mùa thu, bối cảnh mùa thu được dàn dựng trong những tác phẩm của họ như những không gian lá vàng rơi hay những chia ly buồn bã. Tôi yêu mùa thu từ bản chất, yêu cả những bản nhạc mùa thu. Trong khuôn khổ hạn hẹp của bài này, tôi cố gắng đưa ra một số bài tiêu biểu của những nhạc sĩ đã sáng tác những tác phẩm về mùa thu. Tôi vốn thích bản thu ca tiền chiến của nhac sĩ Đoàn Chuẩn - Từ Linh. Cuối thập niên 50 khi tôi còn học tiểu học, thầy giáo của tôi di cư từ miền Bắc vào. Ông có một tâm hồn nhạc sĩ, chính ông đã để lại trong tôi một ấn tượng thật tuyệt vời của một mùa "Thu quyến rũ":   "Anh mong chờ mùa thu Trời đất kia ngả màu xanh lơ Đàn bướm kia vui đùa trên muôn hoa Bên những bông hồng đẹp xinh Anh mong chờ mùa thu Dìu thế nhân vào chốn thiên thai Và cánh chim ngập ngừng không muốn bay Mùa thu quyến rũ anh rồi …"   Thu Quyến Rủ- Ánh Tuyết http://www.youtube.com/watch?v=DJHeid5m2hQ&feature=related     Trong bối cảnh buồn bã nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã nói về mùa thu của ông qua đi khi "Nhìn những mùa thu đi". Thu đi và để lại cho chúng ta những chia ly, những nuối tiếc sầu rơi, những ý nghĩ riêng tư man mác trong tâm hồn:   "Nhìn những mùa thu đi Em nghe sầu lên trong nắng Và lá rụng ngoài song Nghe tên mình vào quên lãng Nghe tháng ngày chết trong thu vàng ..."   Nhìn những mùa thu đi - Khánh Ly http://www.youtube.com/watch?v=gOY_fHWlqWg&feature=related     Khi người ta yêu nhau thì mọi thứ đều từ thiện, người ta sẽ cho nhau tất cả, từ những tháng ngày, những tặng phẩm quý báu, cho con tim, cho nhau kỷ niệm, ... với nhạc sĩ Ngô Thụy Miên, ông cho người tình cả một bầu trời mùa thu tuyệt vời về nhạc và lời ca . Bài "Mùa thu cho em" được ra đời năm 67. Chính bài ca này đã đánh thức tôi những cái đáng yêu của một mùa thu tình ái:   Em có nghe mùa thu mưa giăng lá đổ Em có nghe nai vàng hát khúc yêu đương Và em có nghe khi mùa thu tới Mang ái ân mang tình yêu tới Em có nghe, nghe hồn thu nói Mình yêu nhau nhé ...   Mùa Thu Cho Em http://www.youtube.com/watch?v=ByFnjjhqMVg   Mùa thu là mùa của nỗi buồn, của chia tay, của những mối tình dang dở. Ở tuồi còn đi học, những nam sinh vẫn có những kỷ niệm đến đứng ngẩn ngơ ở cổng trường con gái như những cửa trường Gia Long, Nguyễn Bá Tòng, Sương Nguyệt Ánh hay Trưng Vương. Để rồi "Em tan trường về, mưa bay mờ mờ, anh trao vội vàng chùm hoa mới nở, ép vào cuốn vở”.   Người con gái như đóa hoa hồng, hoa pensé, hoa mimosa hay hoa phượng hồng như môi em. Một nụ hôn đầu ngất ngây để rồi nhung nhớ mãi mãi về sau. Mùa Hạ đến rồi mối tình chia ly vì lý do nào đó… Để rồi khi sang mùa thu, mùa tựu trường cô gái Trưng Vương nhìn lá vàng rơi ngoài đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, theo gió heo may vi vu để nhớ đến người bạn trai xưa với nụ hôn đầu nồng nàn. Nhà thơ nữ Nguyễn Thị Lệ Thanh đã sáng tác bài thơ "Trưng Vương, khung cửa mùa thu", và nhạc sĩ Nam Lộc đã soạn thành một ca khúc ghi dấu những mối tình nhẹ nhàng, nỗi bâng khuâng, những xao xuyến của tuổi học trò:   "Tim em chưa nghe rung qua một lần! Làn môi em chưa hôn ai cho thật gần Tình trần mong manh như lá me xanh ngơ ngác rơi nhanh Thu giăng heo may che bóng cây lạnh này Người cho em nghe câu nhớ thương từng ngày… Người mang cho em quen môi hôn ngọt mềm Tình cho tim em rung những đêm lạnh lùng… Nắng vấn vương nhẹ gót chân Trưng Vương vắng xa anh rồi Mùa thu đã qua một lần Chợt nghe bâng khuâng lá rơi đầy sân...”   Trưng Vương Khung Cửa Mùa Thu http://www.youtube.com/watch?v=QqwcJGPtquo     Mùa thu của những tình tự yêu đương, đã lôi cuốn người nhạc sĩ đã dùng bối cảnh thu ca như trong nhiều tác phẩm của ông về mùa thu, Phạm Anh Dũng đã tâm sự những nồng nàn, những cụm từ truyền cảm của ông qua bài "Gọi mùa thu mơ"   "Anh gọi mùa thu mơ Một sớm thu sương mờ Nai vàng đạp trên lá Bước từng bước xa xa... Anh gọi mùa thu mơ Trời sớm sông không bờ Lá vàng rơi lác đác Dịu dàng cơn gió bay Anh hẹn mùa thu sang...   Gọi Mùa Thu Mơ (Phạm Anh Dũng) Xuân Thanh http://www.youtube.com/watch?v=fB9K5g_PgtM     Mùa thu để chúng ta ru người tình. Khi mùa thu tới người nhạc sĩ hát khúc thu ca để dìu người yêu vào giấc điệp bình yên, Đức Huy đã ru người tình của mùa thu như sau:   "Hôm mùa thu gió hát bài ca cũ Mùa thu lá vàng bay Anh ru em ngủ Bài ca dao ta vẫn hát khúc ấu thơ Nắng vàng ấm suối nước dệt mây thu Ngập ngừng trôi giấc mơ Anh ru em ngủ Dài cơn mê thương yêu ấy Những ngày còn ái ân..."   Còn mùa thu của Từ Công Phụng thì như thế nào? Ông ru người yêu về với mùa thu dịu dàng, du dương với những lối ru nhẹ nhàng, dấu yêu của mây ngàn bay, hãy nghe bài "Mùa thu mây ngàn":   "Buồn vương mây ngàn giăng khắp lối Mùa thu bơ vơ đến bên trời Ru tóc em suối nguồn Gọi hồn trong gió thu buồn Ngày mai chúng mình xa nhau rồi Cầm tay em nhìn sao không nói ..."   Mùa Thu mây ngàn - Tuấn Ngọc & Thái Hiền http://www.youtube.com/watch?v=oO0Nt9q92Gg   Tuần rồi tôi tình cờ được nghe bài "Dáng thu", người nhạc sĩ đã âu yếm so sánh vẻ đẹp kiều diễm, đài các của mùa thu như người thiếu nữ trong những dòng nhac thu ca . Nhật Vũ đã dìu người tình qua vũ điệu Tango:   "Dáng thu vơi buồn như thương nhớ ai Dáng thu về đây mùa thu ơi ai có hay Ta vẫn ngắm mây trời Thương về tóc buông lơi Thương nhớ mãi nụ cười Bờ môi xinh như mộng Từ ngày em đi Đã bao lần thu về rồi ?     Dáng Thu Về http://www.youtube.com/watch?v=niSFJeziiYk   Lại một tình cờ khác tôi lắng nghe tiếng đàn của một người nhạc sĩ Mai Đức Vinh bên phương trời Canada, ông cho chúng ta nghe một bản tình ca quyến luyến và nhiều vương vấn của người thiếu nữ trong giấc mơ thu của ông "Thu về hôm nao", thơ Pham Anh Dũng:   ".....Này em nhé mắt nâu qua rừng thu Trong bóng thời gian nhả tiếng sương mù Chiều rơi lá chín thương em hương lụa Anh nhặt thu về xây tím áng thơ Chiều sao hoang vắng vàng phai sắc lá Anh viết tình thu trên môi em thôi ."   Một chiều thu đến để rồi Phan Bá Chúc đã làm thơ, đã phổ nhạc từ khung trời yêu thương Đà Lạt qua ca khúc thật trữ tình và đáng yêu, "Tôi có em chiều thu":   "Chiều phai mây trắng trôi Trôi qua dòng đời muộn phiền Chiều nay tôi thấy em gọi nắng lên Chiều thu tôi em tôi em như một tình cờ vừa đến Bàn chân em e thẹn, bàn tay em thơ dại Vội vàng con chim bé vỗ cánh bay lên cao Đời cho tôi có em trong một chiều không mong đợi Đời cho tôi có em trong thu về hương tình tới Bàn tay thôi e thẹn, bàn chân thôi thơ dại Chiều nay con chim én líu lo thương đời”     Mùa thu 75 đã làm bao nhiêu con tim điêu đứng, Ngô Thụy Miên khi ra xứ ngồi đã chia sẽ tâm tư của ông qua bài "Thu Sàigòn" như sau:   "Em hỏi anh mùa thu Saigòn Nắng còn vương vương trên hàng phố vắng Em hỏi anh mùa thu Saigòn Nước mắt bây giờ có như mưa tuôn..."   Thu SÀI GÒN http://www.youtube.com/watch?v=VdpyNzReq1s   Từ miền trung nam nước Mỹ, nhac sĩ Đỗ Duy Thụy đã bộc lộ tâm sự của ông khi mùa thu về ta.i Houston với những nhung nhớ mùa chia ly của tình yêu trong bài "Thu vàng nổi nhớ":   "Theo bước chân em đi thu vàng Tình ơi sao đến muộn màng Nổi nhớ mang theo cung đàn Buồn vương trên bao tháng năm Đời một rừng thu hoang vắng Mơ em là nắng xuân sang Hồn anh mộng cũ chưa tan Tình theo lá thu vàng"   Trong nỗi khắc khoải khôn nguôi, nhạc sĩ Ngô Thụy Miên đã tưởng nhớ dến mùa thu năm cũ khi nhìn về người tình Cũng vì mùa thu năm cũ vơi đầy nhung nhớ, Ngô Thụy Miên âu yếm nhìn vào ánh mắt người tình với bài "Thu trong mắt em":   "Rồi một mùa thu tới cho mắt em buồn trong nắng Mầu tình hôn tóc rối ru má em hồng say đắm ... Ô hay mùa Thu lại về cho mình giăng hẹn hò Gọi tên nhau khi chiều đến Mây Thu vấn vương đan ngập lối đi Ái ân theo hồn vút cao Vết mơ tình xõa tay mềm..."   Thu Trong Mắt Em (Phạm Anh Dũng) Quỳnh Lan hát (Vinh Nguyễn" http://www.youtube.com/watch?v=mHYa9Z0pOuc     Nếu mùa thu được dùng như biểu tượng của sự ra đi hay sự chia ly để rồi dứt khoát một cuộc tình buồn não nề nào đó. Trong bối cảnh buồn của mùa thu ở vườn Luxemburg với ngập xác lá vàng rơi. Nhạc sĩ Phạm Trọng Cầu đã viết bài "Mùa thu không trở lại" để nói lên nỗi sầu tan tác của ông:   "Em ra đi mùa thu, mùa thu không trở lại Em ra đi mùa thu, sương mờ giăng âm u Em ra đi mùa thu, mùa thu không còn nữa Đếm lá mùa thu, đo sầu ngập tim tôi…"      Mùa Thu Không Trở Lại - Sĩ Phú  http://www.youtube.com/watch?v=qjPBKvQm6X4&feature=related   Cũng như sự chia ly từ mùa thu dang dỡ, người yêu sẽ tìm quên lãng mùa thu sầu úa vì tình đã chết trong lòng khi niềm cô đôn chợt đến mà nhạc sĩ Nam Lộc ghi nhận qua bài "Anh đã quên mùa thu":   "Bây giờ là mùa thu Chiều vắng khói sương mù Hàng cây khô sầu úa Hiu hắt đứng trong mưa Mưa như lệ tình xưa Lệ thấm mãi cho vừa Lệ thương hoa phượng rũ Em có nghe mùa thu ...   Anh Đã Quên Mùa Thu - Nam Lộc, Tùng Giang-Tiếng hát: Dalena http://www.youtube.com/watch?v=L8byBhMz54g     Mùa thu về với khung trời Paris của Cung Trầm Tưởng, nhà thơ này đã kể về chuyện tình mùa thu với nàng kiều nữ tóc nâu người địa phương bên vườn Luxemburg. Bài thơ "Mùa thu Paris" đuoc nhạc sĩ Pha.m Duy phổ thành một nhạc phẩm đã đi vào dĩ vàng của Saigon một thời xa xưa:   "Mùa thu Paris, trời buốt ra đi Hẹn em quán nhỏ, hẹn em quán nhỏ Rượu rưng rưng ly đỏ tràn trề ... Mùa thu âm thầm bên vườn Lục Xâm Ngồi quen ghế đá, ngồi quen ghế đá Không em buốt giá từ tâm Mùa thu nơi đâu, người em mắt nâu Tóc vàng sợi nhỏ, tóc vàng sợi nhỏ Chờ mong em chín đỏ trái sầu.."      MÙA THU PARIS http://www.youtube.com/watch?v=z4R3fNOvzew   Từ một phương trời nào đó Phạm Anh Dũng âu yếm thì thầm với người em gái mắt nâu của mình bằng những lời yêu dấu để thăm chừng khi nào mùa thu của tình yêu thực sự đến. Nếu Phạm Trọng Cầu hay Trịnh Công Sơn nhìn mùa thu đi với nỗi niềm tiêu cực thì tương phản thì Phạm Anh Dũng lại nhìn mùa thu ở khía cạnh tích cực. Nào chúnh ta hãy nghe lời hát của Pham Anh Dũng qua bài "Mùa thu về chưa em nhỉ":   "Này yêu dấu, mùa thu về chưa nhỉ Gọi mây trôi em thả tóc bay đi Hạt long lanh rơi nhạt lá thay mầu Tình xanh biếc, xanh mầu đôi mắt nâu ... Này yêu dấu, mùa thu về lá đổ Dòng sông xanh trôi về mãi xa xôi   Chiếc Lá Thu Phai - Trịnh Công Sơn http://www.youtube.com/watch?v=9UTkySHIjP8 Thu ca http://www.youtube.com/watch?v=9ishFIpSe-w Mùa Thu Lá Bay http://www.youtube.com/watch?v=cZPPieYZlzY Giot. mưa Thu - Đàn Bầu http://www.youtube.com/watch?v=37qw5vNyYzE Mùa thu cho em -  Ngô Thụy Miên http://www.youtube.com/watch?v=UVCQoGZw91k&feature=related