tiểu sử tác giả:

Vạn Hạnh thiền sư (?-1018) họ Nguyễn (tên thật, năm sinh chưa rõ), người châu Cổ Pháp, lộ Bắc Giang. Từ nhỏ học thông tam giáo, say mê đạo Phật. Năm 21 tuổi tu ở chùa Lục Tổ, hương Dịch Bảng. Sư rất quan tâm tới những biến cố chánh trị, góp nhiều ý kiến cho vua Lê Ðại Hành chống ngoại xâm, sau lại giúp Lý Công Uẩn lên ngôi. Ðời Tiền Lê, Ông cũng được vua Lê Ðại Hônh tôn kính, sang đời Lý, vua Lý Thái Tổ cũng rất trọng vọng. Được tôn là Quốc Sư.

Vạn Hạnh thiền sư 萬行禪師 (?-1018) họ Nguyễn 阮, tên thực và năm sinh đều chưa rõ, người châu Cổ Pháp, lộ Bắc Giang. Từ nhỏ đã học thông tam giáo, đặc biệt rất say mê đạo Phật.

Năm 21 tuổi, ông đi tu ở chùa Lục Tổ, hương Dịch Bảng và lập thành thế hệ thứ mười hai, dòng thiền Nam phương. Tuy theo đạo Phật, song ông vẫn quan tâm đến những biến cố chính trị, xã hội trong giai đoạn đó. Ông đã góp nhiều ý kiến giúp Lê Đại Hành (980-1005) chống giặc ngoại xâm và dựng nước, sau lại góp phần giúp Lý Công Uẩn lên ngôi (1010). Là một người có cái nhìn nhạy bén về thời cuộc như vậy nên trong thời Tiền Lê, ông được vua Lê Đại Hành tôn kính; sang thời nhà Lý càng được triều đình trọng đãi. Lý Thái Tổ (1010-1028) phong ông làm quốc sư.

Ông mất ngày 15 tháng Năm năm Mậu Ngọ, niên hiệu Thuận Thiên thứ 9 (tức ngày 30-6-1018).

Tác phẩm hiện còn 5 bài thơ, có tính chất những lời sấm và lời kệ. Ngoài ra còn có một ít lời phát biểu về thời cuộc.

Ký Đỗ Ngân
Khuyến Lý Công Uẩn
Quốc tự
Thị đệ tử
Yết bảng thị chúng

Ký Đỗ Ngân 寄杜銀 • Gửi Đỗ Ngân

寄杜銀
土木相生艮畔金，
為何謀我蘊靈襟。
當時五口秋心絕，
直至未來不恨心。

Ký Đỗ Ngân

Thổ mộc tương sinh cấn bạn câm (kim),
Vị hà mưu ngã uẩn linh khâm?
Đương thì ngũ khẩu thu tâm tuyệt,
Trực chí vị lai bất hận tâm.

Dịch nghĩa

"Thổ" và "mộc" sinh ra nhau, "cấn" đứng liền với "kim",
Cớ sao lại chất chứa trong lòng mưu mô hại ta?
Lúc bấy giờ lòng ta buồn bã vô cùng,
Nhưng về sau thì chẳng còn để bụng oán giận.

Bản dịch của Huệ Chi

"Kim cấn" liền đôi như "thổ mộc",
Cớ sao toan chước hại nhau ngầm?
Thoạt nghe, bụng tớ "rầu" khôn xiết,
Nhưng thực về sau chẳng bận tâm.

Bản dịch của Lê Mạnh Thát

Thân như bóng chớp có rồi không,
Cây cỏ xuân tươi, thu héo hon.
Tùy vận thịnh suy không hãi sợ,
Thịnh suy đầu cỏ có phơi sương.

Bản dịch của Nguyễn Duy

Thân như chớp có lại không
Cỏ cây xuân thắm rồi đông úa tàn
Sợ gì suy thịnh thế gian
Thịnh suy như cỏ bên đàng treo sương.

Bản dịch của Nguyễn Tấn Hưng

Cỏ cây, thu héo xuân tươi
Cái thân bào ảnh có rồi lại không
Ngại gì suy thịnh hưng vong
Chẳng qua ngọn cỏ sương lồng sớm mai