Nov 21, 2024

Tác giả

Bạch Ngọc Thiềm 白玉蟾 (1194-1229)

Bạch Ngọc Thiềm 白玉蟾 (1194-1229) là đạo gia trong thời Nam Tống, tự Như Hối 如晦, Tử Thanh 紫清, hiệu Hải quỳnh tử 海瓊子, vốn họ Cát, tên Trường Canh, nguyên quán Mân Thanh (nay là Phúc Kiến), sau đến ở Lôi Châu (nay là thành phố Hải Khẩu, tỉnh Hải Nam), kế nghiệp họ Bạch nên đổi là Bạch Ngọc Thiềm. Ông bác học, giỏi thư pháp, hội hoạ, theo học đạo ở Vũ Di Sơn, khoảng thời Gia Định (niên hiệu của Tống Ninh Tông 1208) được triệu đến kinh đô phong là Tử Thanh minh đạo chân nhân, là một trong ngũ tổ của đạo giáo Nam Tông.

An Nhân huyện vấn túc2
Biệt Lý Nhân Phủ1
Cảm xuân2
Đỗ quyên hành1
Tàn xuân2
Tảo xuân3
Tuý trung phú biệt1
Xuân nhật ẩm tửu1

  1. 醉中賦別

    話別應知太去通,
    明朝馬首定東風。
    鏡中人瘦如花瘦,
    湖上春濃似酒濃。
    行色已如天色好,
    道情不與世情同。
    如今老眼渾無淚,
    醉頸當筵似玉虹。


    白玉蟾
    全宋诗

    Túy trung phú biệt

    Thoại biệt ưng tri thái khứ thông ,
    Minh triêu mã thủ định đông phong .
    Kính trung nhân sấu như hoa sấu ,
    Hồ thượng xuân nùng tự tửu nùng .
    Hành sắc dĩ như thiên sắc hảo ,
    Đạo tình bất dữ thế tình đồng .
    Như kim lão nhãn hồn vô lệ ,
    Túy cảnh đương diên tự ngọc hồng .


    Bạch Ngọc Thiềm

    Hành sắc : sắc thái con người khi chia tay
    Thiên sắc : sắc trời , khí hậu thời tiết lúc tiễn đưa
    Đạo tình : tình cảm trong đạo
    Thế tình : thế thái nhân tình



    Dịch thơ :

    Làm thơ ly biệt lúc say

    Chia tay vẫn muốn đường đi dễ
    Đầu ngựa mai này liệu gió đông
    Gương trong người ốm như hoa ốm
    Hồ biếc xuân nồng giống rượu nồng
    Người sánh sắc trời chung vẻ tốt
    Đạo so thế thái chẳng dạng thông
    Mắt già vẩn đục không còn lệ
    Tiệc say cổ đỏ giống cầu vồng


    Phan Lang
     
     2. -

    杜鵑行


    杜鵑哭,杜鵑哭。
    微雨村,遠煙麓。
    山花紅,江楓綠。
    一聲殘,一聲續。
    一聲一聲复一聲,
    不管世間銀發生。
    啼盡天涯夕陽影,
    又向空中啼月明。
    山中憔悴人,
    無緒傷春色。
    今古興亡一肚脾,
    臨風再拜君得知。
    兩行茅舍蒼煙淚,
    滴破浣花溪上詩。


    白玉蟾
    全宋诗

    Đỗ quyên hành

    Đỗ quyên khốc , đỗ quyên khốc .
    Vi vũ thôn , viễn yên lộc .
    Sơn hoa hồng , giang phong lục .
    Nhất thanh tàn , nhất thanh tục .
    Nhất thanh nhất thanh phục nhất thanh ,
    Bất quản thế gian ngân phát sinh .
    Đề tận thiên nhai tịch dương ảnh ,
    Hựu hướng không trung đề nguyệt minh .
    Sơn trung tiều tụy nhân ,
    Vô tự thương xuân sắc .
    Kim cổ hưng vong nhất đỗ tì ,
    Lâm phong tái bái quân đắc tri .
    Lưỡng hàng mao xá thương yên lệ ,
    Tích phá hoán hoa khê thượng thi .


    Bạch Ngọc Thiềm


    Dịch thơ :

    Đỗ quyên hành

    Đỗ quyên khóc đỗ quyên khóc
    Thôn nhẹ mưa , sương đồi dốc
    Hoa núi hồng , phong sông lục
    Một thanh vừa tàn một thanh tiếp
    Một thanh một thanh lại một thanh
    Chả biết người đời đầu tóc bạc
    Kêu khiến chân mây mặt trời nhạt
    Rồi nhắm trời cao gào trăng sáng
    Trong núi người võ vàng
    Vì đâu thương sắc xuân
    Được mất xưa nay một tấm lòng
    Gió đưa chim khóc bái hồn trung
    Nhà tranh hai dãy sương xanh lệ
    Nhỏ phá dòng thơ bên suối trong


    Phan Lang
     3.-
    Xuân nhật ẩm tửu 

    Phách phách phù phù kỷ tửu tôn, 
    Mai hoa nhập mộng tửu quy hồn 。 
    Bán song tịch mịch viên tam yết, 
    Mãn hộ tiêu tao nguyệt nhất ngân。 
    Sơn hậu sơn tiền cưu hoán phụ, 
    Xá nam xá bắc trúc sanh tôn 。 
    Thiên minh túy tỉnh sách sương trúc, 
    Xuân tại giang thiên lô địch thôn 。

    Bạch Ngọc Thiềm

    Phách phách : từ ngữ tượng thanh, chỉ âm thanh rượu rót vào chén.
    Phù phù : từ ngữ tượng thanh, chỉ hơi rượu bốc lên mặt làm mặt đỏ.


    春日飲酒

    拍拍浮浮幾酒樽,
    梅花入夢酒歸魂。
    半窗寂寞猿三咽,
    滿戶蕭騷月一痕。
    山後山前鳩喚婦,
    舍南舍北竹生孫。
    天明醉醒策霜竹,
    春在江天蘆荻村。


    白玉蟾
    全宋詩 -頁2


    Dịch :

    Ngày xuân uống rượu

    Lưng mấy chén phì phù chếnh choáng
    Rượu nhập hồn mộng thoáng hoa mai
    Song buồn tiếng vượn bi ai
    Cảnh nhà vắng mảnh trăng cài sầu ưu
    Trước sau núi chim cưu kêu bạn
    Nhà bắc nam tre phát chồi măng
    Mai rượu tỉnh gậy mon men
    Thôn lau bến nước còn căng xuân nồng

    Phan Lang


    4.-


    An Nhân huyện vấn túc 

    Mạc yến phiên lôi thiên tác vân, 
    Nhất thanh quy điểu vạn lâm hôn 。 
    Hoang thành tịch mịch vô kham tửu, 
    Đăng hạ chi di vũ đả môn 。 

    Bạch Ngọc Thiềm


    安仁縣問宿

    幕燕翻雷天作雲,
    一聲歸鳥萬林昏。
    荒城寂寞無堪酒,
    燈下搘頤雨打門。


    白玉蟾
    全宋詩 -頁2


    Dịch :

    Hỏi chỗ nghỉ ở huyện An Nhân

    Én tránh sấm trời mây vần vũ
    Rừng tối tăm một tiếng chim về
    Không có rượu thành hoang vắng vẻ
    Cửa dội mưa cằm chống đèn khuya

    Phan Lang
     
     5.-
     
    別李仁甫  

    君向星江結草廬,
    我來抵掌笑相於。  
    三盃碧液漲甆盞,
    一縷青烟纏竹爐。  
    劍舞春風花爛熳,
    琴彈夜雨竹蕭疎。  
    明朝拄杖知何處,
    猿叫千山月滿湖。

    白玉蟾
    全宋詩 -頁2

    Biệt Lý Nhân Phủ  

    Quân hướng Tinh Giang kết thảo lư,
    Ngã lai để chưởng tiếu tương ư .  
    Tam bôi bích dịch trướng từ trản,
    Nhất lũ thanh yên triền trúc lư .  
    Kiếm vũ xuân phong hoa lạn mạn,
    Cầm đàn dạ vũ trúc tiêu sơ . 
    Minh triêu trụ trượng tri hà xứ,
    Viên khiếu thiên san nguyệt mãn hồ .

    Bạch Ngọc Thiềm

    Chú thích :

    Lý Nhân Phủ : tức Lý Đảo 李焘, tự Nhân Phủ 仁甫, người Mi Sơn 眉山, Tứ Xuyên 四川省 .
    Tinh Giang 星江: nay thuộc huyện Vụ Nguyên 婺源县, Giang Tây 江西省 .
    Để chưởng 抵掌: kích chưởng击掌 , đập bàn tay với nhau để tỏ tình thân mật hoặc lập thệ .
    Tương ư 相於 : thân cận với nhau .
    Trúc lô 竹爐 hoặc 竹罏 : đồ dùng sưởi ấm bàn tay, vỏ bằng tre trong có cái bát đựng than lửa .

    Dịch :

    Chia tay Lý Nhân Phủ

    Anh làm nhà cỏ Tinh Giang
    Tôi qua đập chưởng muôn vàn tình thân
    Ba chung đầy rượu biếc ngần
    Khói xanh vất vưởng quây quần lò than
    Gió xuân kiếm múa hoa tàn
    Trúc thưa lặng ngóng tiếng đàn đêm mưa
    Ngày mai chống gậy đi bừa
    Vượn kêu ngàn núi hồ thừa ánh trăng .

    phanlang
     
     6.-
    殘春

    昨日春光更水涯,
    水涯今日已春賒。 
    春歸只道無蹤跡,
    尚有青苔一片花。

    白玉蟾

    全宋詩 -頁2

    Tàn xuân

    Tạc nhật xuân quang cánh thủy nha,
    Thủy nha kim nhật dĩ xuân xa .
    Xuân quy chỉ đạo vô tung tích,
    Thượng hữu thanh đài nhất phiến hoa .

    Bạch Ngọc Thiềm

    Dịch :

    Xuân tàn

    Nắng xuân hôm trước lướt bờ
    Xuân cùng bến nước bây giờ đã xa
    Không còn dấu vết xuân qua
    Rêu xanh chỉ một mảnh hoa úa tàn

    phanlang

 

Tất cả các bài của tác giả Bạch Ngọc Thiềm 白玉蟾 (1194-1229):

Biệt Lý Nhân Phủ   - Đường thi Trung Quốc - Sep 13, 2020
Đỗ Quyên Hành 杜鵑行 - Đường thi Trung Quốc - Sep 12, 2020
Mai Song & Tống Biệt - Đường thi Trung Quốc - Sep 11, 2020
Ngọc Hồ Hiên - Đường thi Trung Quốc - Sep 10, 2020