Một vài Ý kiến về bài thơ này của Đỗ Phủ :


Côn Minh trì : hồ Côn Minh ở phía nam Trường An.
Sở dĩ hồ này có tên Côn Minh vì vào thời Hán Vũ Đế , vua Hán muốn bang giao và thu phục nước Côn Minh 昆明国 ở Vân Nam làm chư hầu nhưng nước này không chịu nên vua Hán , Vào năm 120 trước Công Nguyên( niên hiệu Nguyên Tiềm thứ 3 元狩三年) cho đào sâu trủng thấp phía nam Trường An làm hồ luyện binh , lấy tên là hồ Côn Minh( Côn Minh trì ) . Nước Côn Minh còn có tên là Việt QuY 越巂, cũng là một trong Bách Việt.

Chức Nữ : tức tượng Chức Nữ trên bờ phía tây hồ Côn Minh, còn được gọi là Thạch Bà 石婆.
Hồ Côn Minh có 2 tượng làm bằng đá : Chức Nữ phía bờ tây , Khiên Ngưu bờ đông.

Thạch kình : giữa hồ có thạch kình , tức tượng cá kình làm bằng đá.

Câu thứ 5 :

Ba phiêu cô mễ trầm vân hắc.

có nghĩa khi gió thổi , những cây cô mễ( một loại ngũ cốc thường mọc ở ao , khe , hồ có hột màu đen ) như một đám mây đen sà xuống mặt hồ- chỉ cảnh hoang vắng của hồ Côn Minh , đời nhà Hán thì rầm rộ như thế nhưng đến đời nhà Đường thì vắng vẻ hoang phế.

Câu thứ 6 :

Lộ lãnh liên phòng trụy phấn hồng

có nghĩa sương móc lạnh ( vào cuối thu sang đông ) làm cho hoa sen úa héo
rủ xuống đài sen (hoa rụng sẽ đơm hột ).
Câu này cũng chỉ cảnh tàn úa của hoa sen , cảnh vắng lặng của hồ Côn Minh ít người qua lại.

Câu chót : Là một ngư ông lưu lạc khắp sông hồ ( trên mặt đất)

Bài thơ này khi nhắc đến sự thịnh trị của đời Hán Vũ Đế , tác giả muốn khêu lên cảnh tàn tạ của hồ Côn Minh triều đại nhà Đường. Đời Đường , hồ Côn Minh gần như bỏ hoang , nước hồ cạn kiệt ; sau đến đời Tống biến thành ruộng bãi. Khi nói về công sức đời Hán đánh nước Côn Minh , tác giả cũng muốn nhắc đến sự thua trận của đời Đường HuYền Tông khi sai LÝ Mật đánh Nam Chiếu( cũng ở Vân Nam ). Quân lính nhà Đường chết trận đến cả vạn người , có những mồ chôn tập thể gọi là VẠN NHÂN TRỦNG .

Đời Hán , tinh kỲ bay phất phới trên hồ ,binh thuYền nhộn nhịp mà nay chỉ còn tượng đá Chức Nữ hoang vắng dưới trăng suông , trên hồ cô đơn cá kình bằng đá , gió thu thổi rung rinh những vảy.

Hồ đã cạn , chỉ còn những đám cô mễ mọc hoang , phơi hột đen như những đám mây vẩn đục .......

Tác giả nói lên tấm lòng hoài cổ : thời xưa thính trị , thời nay suy tàn .

Nhiều người cho thơ Đổ Phủ hay, tuy nhiên theo thiển Ý thơ Đổ Phủ quá nhiều điển tích , rất khó lòng cho người đọc, dễ làm người đọc chán nản không muốn tiếp tục.

Vài dòng lạm bàn.

Trọng kính ,
cố hương