Xuân giang hoa nguyệt dạ

Nguyên tác: Trương Nhược Hư　　

Xuân giang triều thủy liên hải bình,
Hải thượng minh nguyệt cộng triều sinh.
Diễm diễm tùy ba thiên vạn lý,
Hà xứ xuân giang vô nguyệt minh.

Giang lưu uyển chuyển nhiễu phương điện,
Nguyệt chiếu hoa lâm giai như tiển.
Không lý lưu sương bất giác phi,
Đính thượng bạch sa khan bất kiến.

Giang thiên nhất sắc vô tiêm trần,
Hạo hạo không trung cô nguyệt luân.
Giang bạn hà nhân sơ kiến nguyệt ?
Giang nguyệt hà niên sơ chiếu nhân?

Nhân sinh đại đại vô cùng dĩ,
Giang nguyệt niên niên vọng tương tự.
Bất tri giang nguyệt chiếu hà nhân,
Đãn kiến trường giang tống lưu thủy.

Bạch vân nhất phiến khứ du du,
Thanh phong giang thượng bất thăng sầu.
Thùy gia kim dạ biên chu tử,
Hà xứ tương tư minh nguyệt lâu?

Khả liên lâu thượng nguyệt bồi hồi,
Ưng chiếu ly nhân trang kính đài.
Ngọc hộ liêm trung quyển bất khứ,
Đảo y châm thượng phất hoàn lai.

Thử thời tương vọng bất tương văn,
Nguyệt trục nguyệt hoa lưu chiếu quân.
Hồng nhạn trường phi quang bất độ,
Ngư long tiềm dược thủy thành văn.

Tạc dạ nhàn đàm mộng lạc hoa,
Khả liên xuân bán bất hoàn gia.
Giang thủy lưu xuân khứ dục tận,
Giang đàm lạc nguyệt phục tây tà.

Tà nguyệt trầm trầm tàng hải vụ,
Kiệt Thạch, Tiêu Tương vô hạn lộ.
Bất tri thừa nguyệt kỷ nhân qui,
Lạc nguyệt dao tình mãn giang thụ.

--Dịch Nghĩa--

Thủy triều lên, mặt sông xuân ngang mặt bể,
Trên bể, trăng sáng cùng lên với thủy triều.
Lấp loáng theo sóng trôi muôn ngàn dặm,
Có nơi nào trên sông xuân là không sáng trăng?

Dòng sông lượn vòng khu cồn hương thơm,
Trăng chiếu rừng hoa ngời như hạt tuyết.
Trên sông sương trôi tưởng như không bay
Bãi sông cát trắng, nhìn chẳng nhận ra

Sông và trời, một màu không mảy bụi,
Ngời sáng trong không, vầng trăng trơ trọi
Người bên sông,ai kẻ đầu tiên thấy trăng?
Trăng trên sông, năm nào đầu tiên rọi xuống người?

Người sinh đời đời không bao giờ ngừng
Trăng trên sông năm năm ngắm vẵn y nguyên
Chẳng biết trăng trên sông chiếu sáng những ai
Chỉ thấy sông dài đưa dòng nước chảy

Mây trắng một dải, vẩn vơ bay
Cây phong biếc xanh trên bờ buồn khôn xiết
Người nhà ai đêm nay dong con thuyền nhỏ
Người nơi nao trên lầu trăng sáng đương tương tư?

Đáng thương cho trên lầu vầng trăng bồi hồi
Phải chiếu sáng đài gương người biệt ly
Rèm nhà ngọc cuốn lên rồi, trăng vẫn không đi
Phiến đá đập áo lau đi rồi, trăng vẫn cứ lại

Giờ đây cùng ngắm trăng mà không cùng nghe tiếng nhau
Nguyện theo ánh đẹp vầng trăng trôi tới chiếu sáng bên người
Chim hồng nhạn bay dài không thể mang trăng đi
Cá rồng lặn nhảy, chỉ khiến làn nước gợn sóng

Đêm qua thanh vắng, mơ thấy hoa rơi,
Đáng thương cho người đã nửa mùa xuân chưa về nhà
Nước sông trôi xuôi, xuân đi sắp hết
Trăng lặn trên bãi sông, trăng xế về tây

Trăng xế chìm dần lẩn trong sương mù mặt bể
Núi Kiệt Thạch, sông Tiêu Tương đường thẳm không cùng
Chẳng biết nhân ánh trăng đã mấy người về
Trăng lặn, rung rinh mối tình, những cây đầy sông

--Bản dịch của Khương Hữu Dụng--

Đêm hoa trăng trên sông xuân

Sông xuân triều dậy mặt biển bằng,
Trên biển trăng cùng triều nước dâng.
Dờn dợn vời theo muôn dặm sóng,
Sông xuân đâu chẳng sáng ngời trăng.

Quanh co sông lượn cồn hương chảy,
Trăng chiếu vườn hoa như tuyết rải.
Tầng không sương tỏa tưởng không bay,
Cát trắng bên doi nhìn chẳng thấy.

Trong suốt trời sông suốt một màu,
Trên sông vằng vặc một trăng cao.
Ai người đầu đã trông trăng ấy?
Trăng ấy soi người tự thuở nao?

Người cứ đời đời sinh nở mãi,
Trăng đã năm năm sông nước giãi.
Soi ai nào biết được lòng trăng,
Chỉ thấy sông dài đưa nước chảy,

Mây bạc lưng chừng trôi đến đâu,
Cành phong xanh bến biết bao sầu.
Đêm nay ai mảng buông thuyền đó,
Ai ở lầu trăng nhớ chốn nào?

Trăng lầu quanh quẩn đáng thương ôi!
Soi mãi đài gương kẻ lẻ đôi.
Cửa ngọc cuốn rèm xua vẫn ở;
Hòn châm đập áo xóa liền soi.

Chừ đây cùng ngóng, bẵng tăm hơi;
Mong quyến theo trăng đến rọi người.
Bay mỏi, nhạn khôn mang ánh được,
Vẫy ngầm, cá chỉ vẫy tăm thôi.

Đêm qua thanh vắng mộng hoa rơi,
Nhà chửa về, xuân quá nửa rồi!
Nước cuốn xuân đi trôi sắp hết,
Vòm sông trăng lại xế sang đoài.

Trăng khuất mù khơi chìm chậm chậm,
Dòng Tương non Kiệt ngàn muôn dặm.
Nương trăng mấy kẻ nhớ về theo,
Trăng lặn xao tình cây nước gợn.

--Bản dịch của Tản Đà--

Đêm trăng hoa trên sông xuân

Sông xuân sáng nước liền ngang bể,
Vầng trăng trong mặt bể lên cao.
Ánh trăng theo sóng đẹp sao!
Sông xuân muôn dặm chỗ nào không trăng?
Dòng sông chảy quanh rừng hoa ngát,
Trăng soi hoa như tán trập trùng.
Sương bay chẳng biết trong không
Trên soi cát trắng nhìn không thấy gì.
Trời in nước một ly không bụi.
Mảnh trăng trong ròi rọi giữa trời.
Thấy trăng thoạt mới là ai?
Trăng sông thoạt mới soi người năm nao?
Người sinh mãi, kiếp nào cho biết,
Nhìn trăng sông năm hệt không sai.
Trăng sông chẳng biết soi ai,
Dưới trăng chỉ thấy sông dài nước trôi.
Đám mây trắng ngùi ngùi đi mãi,
Rặng phong xanh một dải sông sầu.
Đêm nay ai đó, ai đâu?
Chiếc thuyền để nhớ trên lầu trăng soi.
Trăng thờ thẫn nơi người xa ngóng,
Chốn đài gương tựa bóng thương ai.
Trong rèm cuốn chẳng đi thôi,
Trên bàn đập áo quét rồi lại ngay.
Cùng nghe ngóng lúc nay chẳng thấy,
Muốn theo trăng trôi chảy đến chàng.
Hồng bay, ánh sáng không màng,
Nước sâu cá quẫy chỉ càng vẩn tăm.
Đêm nọ giấc trong đầm hoa rữa,
Ai xa nhà xuân nửa còn chi!
Nước sông trôi mãi xuân đi,
Trăng tà lặn xuống bên kia cánh đầm.
Vầng trăng lặn êm chìm khói bể,
Đường bao xa non kệ sông Tương.
Về trăng mấy kẻ thừa lương,
Trăng chìm lay bóng đầy hàng cây sông.

--Bản dịch của Trần Nhất Lang--

Sông nối biển nước xuân lênh láng
Ngọn triều dâng trăng sáng biển khơi
Nước trôi muôn dặm trăng soi
Sông xuân đâu chẳng sáng ngời ánh trăng.
Sông uốn lượn quanh cồn hương ngát
Trăng in hoa như tuyết trắng phơi
Trên không nào rõ sương trôi
Cát xa chẳng thấy bên doi trắng ngần.(1)
Trời trong vắt sông xuân một sắc
Tấm gương nga vằng vặc trên cao
Ai người thấy được trăng đầu
Trăng kia đã rọi người nào năm xưa?
Người sinh mãi khai hoa chẳng tận
Năm rồi năm trăng vẫn thế hoài
Trăng sông soi sáng cho ai
Trên sông một dải nước trôi theo dòng.
Đám mây trắng bềnh bồng bay mãi
Rặng phong xanh bến gợi mối sầu
Thuyền ai đêm vắng về đâu
Nhớ ai trăng rọi mái lầu tương tư.
Trăng gác kia dường như thương xót
Chiếu đài trang, soi khách phân ly
Rèm châu cuốn cũng không đi
Lau chầy đập áo, trăng về lại ngay.
Mong tin vắng từng giây từng phút
Muốn theo trăng tới sát bên chàng
Nhạn bay không thể đem trăng
Cá rồng lặn nhẩy thấy làn nước thôi
Mơ đầm vắng hoa rơi mấy đóa
Thương nửa xuân người chửa về nhà
Nước trôi xuân lại sắp qua
Trăng sông cũng lặn xế tà về tây.
Trăng chìm lẫn sương dầy mặt biển
Cách núi sông biền biệt xa khơi
Cỡi trăng về được mấy người?
Cây sông trăng lặn khôn nguôi mối tình.

-- Bản dịch của NguyễnTâmHàn --

Hoa Trăng Đêm Sông Xuân

Mặt biển sông ngang giữa tiết Xuân
Trăng theo triều lớn nhú lên dần
Ánh vàng vờn sóng xuôi ngàn dặm
Sông đón trăng về cho thế nhân

Cồn thơm bên dòng nước quanh co
Hoa ngời như tuyết dưới trăng mơ
Nhìn nguồn nước ngỡ sương không chuyển
Cát trắng ven sông ánh nhạt mờ

Sông xuân lờ lững giữa trời trong
Ngời sáng trên sông bóng nguyệt hằng
Ai người thấy trước vầng trăng nhỉ?
Sáng tự bao giờ hỏi biết chăng?

Người vẫn sinh đều cổ chí kim
Sông trăng năm tháng thấy y nguyên
Trăng chiếu nhà ai nào đâu biết
Ngàn năm nước vẫn chẩy im lìm

Kìa vầng mây trắng lửng lơ bay
Phong đứng buồn thương kiếp đọa đầy
Một mảnh buồm con đêm bọc gió
Bên lầu ai ngóng …não nề thay

Thương quá lầu trăng phải bồi hồi
Đài gương trăng mãi tháng năm soi
Đã cuốn rèm châu, trăng vẫn đó
Kià trăng…dù đá đã lau rồi

Vẫn ngắm trăng chung sao chẳng nghe
Vào trăng mơ được dựa vai kề
Hồng nhạn bay hoài trăng chẳng mất
Cá rồng quẫy nhảy sóng li ti

Đêm qua mơ thấy cánh hoa rơi
Biền biệt xuân đi hết nửa rồi
Người vẩn mù tăm chưa về lại
Xuân tàn … trăng xế…nước trôi xuôi

Trăng lặn bãi sông chếch trời Tây
Mờ dần mặt bể phủ sương dầy
Tiêu, Kiệt theo trăng bao người lại
Tàn trăng run rẩy cả ngàn cây

--Bản dịch của Đoàn Thanh Liêm--

Đêm trăng và hoa trên sông xuân

Sông xuân nước lớn đổ về khơi
Trăng sáng triều cao vỗ khắp nơi
Vạn dặm sóng vời trăng rực rỡ
Sông tình lồng lộng ánh trăng soi
Sông lơn khúc duỗi mơn cồn bãi
Vi vu trời không sương mơ bay
Mờ trông cát trắng ngàn sông trắng
Trắng cả màu trăng đêm tinh khôi
Vành vạnh trăng cao ngôi lẻ loi
Bờ kia ai thấy trăng về sớm?
Năm tháng mõi mòn trăng tỏ ai
Đã bấy tang thương vùi thế cuộc
Trăng nước triền miên mê mải thôi!
Đâu biết sông soi trăng đến ai
Chỉ thấy sông dài xua nước chảy
Bên sông phong xanh sầu khôn nguôi
Bơ vơ thuyền con đêm nay xuôi
Lầu trăng gối chiếc ngùi mong nhớ
Trăng vờn, ly phụ đuổi không rời
Thương trăng vơ vẩn đài gương lạnh
Phủi áo từ trăng, trăng cứ soi
Thương ai tôi thấy người trong mộng
Trăn trở lòng riêng lặng lẽ tôi
Nguyện theo kịp bước hoa trăng sáng
Thiếp bén chân chàng ta có đôi
Bóng chim một thoáng vù qua mất
Tăm cá vờn trăng quẫy nước chơi
Đêm qua đầm vắng mơ hoa rơi
Tiếc nửa đời xuân sắp tận rồi
Nước sông tống biệt ngày son trẻ
Đầm loang phiêu bạt bóng trăng vơi
Thềm xưa rêu nhạt về chi nữa
Kiệt Thạch, Tiêu Tương xa tít trời!
Trăng nghiêng nằng nặng nong mù bể
Ai nương trăng về thăm quê ai?
Đầy sông ủ bóng cây sầu lặng,
Lung linh trăng nước mắt nhoè cay.