Dec 26, 2024

Tiểu luận - Tạp bút

Thuyết Âm Mưu
Phạm đức Thân * đăng lúc 07:03:01 AM, Feb 20, 2024 * Số lần xem: 312
Hình ảnh
#1

                            
                                      Thuyết Âm Mưu
                

Thời hiện đại đầy rẫy những tin giả, sự thật nửa vời và âm mưu...với những liên kết, quan hệ bí mật
chồng chéo. Nhờ internet chúng phổ cập trong đại chúng, không như truớc đây chỉ có một số nguời 
biết. Mạng luới thông tin như mớ bòng bong làm nguời ta nghi ngờ, lo âu, không chắc thật giả. Và 
thuyết âm mưu tràn lan. Có thể bảo đây là Thời Đại Thông Tin Sai Lệch, Thời Đại Thuyết Âm Mưu.

Thuyết âm mưu (conspiracy theory) ở đây không có nghĩa một hệ thống lý thuyết chặt chẽ như 
thuyết tuơng đối (Einstein), thuyết duy vật sử quan (Marx) mà chỉ có nghĩa là giải thích, đồn đãi về  
biến cố, sự kiện mà nguời ta nghi là có âm mưu đàng sau và muốn vạch trần sự thật bị che dấu. 
Đa số là về chính trị, đưa ra giảt thích mới để bác bỏ giải thích chính thức của chính quyền..Thật 
ra danh từ "giả thuyết" (hypothesis) có vẻ chính xác hơn.

Một số nguời biết đuợc thuyết âm mưu này không tin, cho là xạo, bỏ qua thì không thành vấn đề.
Và động thái này dần dần tạo nên một kiểu nói trong ngôn ngũ bình thuờng: muốn bác bỏ ý kiến ai 
không cần tranh luân thì chỉ việc bảo: "Chỉ là thuyết âm mưu!". Tuy nhiên một số nguời khác với 
não trạng duy âm mưu (conspiracism) tin thuyết này, hoặc bán tín bán nghi, hoặc không ý kiến 
nhưng cứ lập lại, phát tán tiếp thì vô hình trung cũng trở thành thuyết giả âm mưu (conspiracist hoặc 
conspiracy theorist). Khác với nguời có dự phần trong âm mưu đề cập, gọi là kẻ âm mưu (conspirator). 
Triết gia, học giả nghiên cứu thuyết âm mưu, cố gắng giảỉ thích, phân tích đặc điểm, xếp loại chúng 
thì đuợc goị là thuyết gia thuyết âm mưu (conspiracy theory theorist) 

Có cả trăm thuyết âm mưu trên net, độc giả dễ dàng tham khảo trên mạng. Chỉ xin nêu 1 vd ai cũng 
biết, đó là biến cố 9/11/2001 làm sụp đổ tháp đôi WTC ỡ New York. Chính quyền Mỹ cho là khủng bố 
tự sát của 4 Hồi Giáo nhóm al-Queda của bin-Laden. Nhưng có nhiều thuyết âm mưu nghi ngờ kết luận 
trên và đưa ra những giải thích trái nguợc.

Bush dàn cảnh hay đã đuợc CIA báo truớc mà cứ để xẩy ra vì muốn có cớ xâm luợc Afghanistan, Iraq 
và các xứ dầu mỏ khác. Bush và gia đình bin-Laden hợp tác khai thác dầu mỏ từ1970 và trong khi mọi 
phi cơ không đuợc cất cánh thì phi cơ chở gia đình bin-Laden lại đuợc phép bay. Dầu cháy của 2 máy 
bay đâm vào tháp đôi không đủ mạnh để chúng sụp đổ, có thể chất nổ đã đuợc gài truớc trong WTC.
Mỹ từ lâu đã có thói tạo biến cố thiệt hại trên đất Mỹ để đổ vấy cho kẻ khác (như vụ Trân Châu Cảng 
để có cớ gia nhập Thế Chiến II). Hội kín Illuminati là thủ phạm. Biến cố báo hiệu thời mạt thế thiên niên 
kỷ (millennialism) sáp xẩy ra như Thánh Kinh đã tiên tri: truớc khi Jesus giáng trần lần 2 sẽ xẩy ra xáo 
trộn, đại nạn gây ra bởi Kẻ Chống Chúa (Antichrist). bin-Laden chưa chết, còn sống đâu đó...Toàn là 
giải thích, giả thuyết không thể kiểm chứng hoặc bác bỏ. Tin hay không tùy não trạng mỗi nguời.

Nguời duy âm mưu thuờng có vài đặc điểm dễ nhận biết. Mặt tâm lý, họ hoang tuởng, nghi ngờ, lo âu,
sợ sệt... (conspiranoia là não trạng nghi ngờ quá đáng nguời khác, tin rằng họ đang âm mưu đề làm 
chuyện phi pháp, xấu ác...). Nhât là nhiều lần chính quyền đã nói dối. Vd. VC bắn tầu Mỹ ơ vịnh Bắc 
Bộ, vũ khí hủy diệt hàng loạt (WMD) của Iraq. Đa số tâm thần lêch lạc, suy nghĩ bất hợp lý, kỳ quặc. 
Mặt xã hội, họ thuộc giói bình dân, lợi tức thấp, bị đối xử cách biệt, ác cảm với kẻ có quyền hành thế 
lực, địa vị. Mặt nhận thức, họ cả tin, thiếu sáng suốt, suy nghĩ viển vông, cố chấp, hẹp hòi, định kiến.

Tuy nhiên vẫn có những trí thức, học giả, giới giầu sang quyền thế tin vào thuyết âm mưu. Để giải 
đáp, khoa học về bộ óc gần đây cho thấy chúng ta tùy thuộc vào tác dụng của hàng tỉ tế bào thần 
kinh (neuron) để có ý thức suy nghĩ và hành động. Nhưng cũng còn có tiềm thức (subconsciuosness)
quan trọng không kém mà ta không biết. Một số tế bào tai quái trong ngõ khuất của óc đã định hình 
cho tư duy và hành động. Thuyết âm mưu cho thấy cái bản ngã bí mật. Chúng đánh thức những 
thiên kiến, ngõ tắt và gõ vào những uớc vọng, hãi sợ, thế giới quan thầm kín. Nghĩa là chúng ta bẩm 
sinh có não trạng nghi ngờ và dể dàng trở thành thuyết giả âm mưu. Thuyết âm mưu rất hấp dẫn.
Hễ tin 1 rồi là tiếp tục tin nữa. Thảo nào chúng phổ cập, tràn lan trên net.

Thiên hạ thuờng tự cho mình thông minh tài giỏi hơn nguời, có khi còn biết hơn cả chuyên gia, sẵn 
sàng đón nhận thuyết âm mưu, coi như là dịp để trổ tài đánh giá đúng sai. Lại hay dựa vào những kinh 
nghiệm khuôn mẫu tuơng tự trong quá khứ để kết luận nhanh gọn. Vd. Chuyện ám sat hụt một lãnh tụ 
thì không quan tâm mấy. Nếu ông chết thì cho ngay là có âm mưu to lớn đen tối đằng sau. Định kiến 
cho rằng luôn luôn có âm mưu đắng sau biến cố, nên cố gắng tìm kiếm động cơ ẩn dấu, đôi khi chỉ vô 
ích vì sự thật là tự nhiên đúng như vậy, không có âm mưu nào cả. Thành thử nguời duy âm mưu cần 
cảnh giác những thói tật duới đây để tránh rơi vào thuyết âm mưu không đáng. 

1/ Nguời ta ít khách quan, mà thuờng chỉ để ý đến cái gì hợp tin tuởng, định kiến của mình. Ghét chính 
quyền thuờng chỉ tìm chuyện gì vạch trần cái xấu của chính quyền, để xác định, củng cố định kiến.
2/ Nếu gặp chứng cứ nghịch với thuyết âm mưu mình tin thì cố tìm chúng cứ khác thuân lợi để bác bỏ.
3/ Thói quen chỉ nhớ cái gì đúng, hợp ý dù nhỏ nhặt, và quên cái gì sai, bất ưng dù lớn lao, khiến nhận 
thức có thể sai lạc. Xem phim Kennedy bị ám sát nhớ rõ đầu bật ra sau và về phía trái thì nghĩ ngay là 
xạ thủ đứng ở mô đất trồng cỏ nằm ở phía truớc và bên phải của Kennedy. Trong khi thật ra vật bị bắn 
thuờng ngả về phía trúng đạn vì khi đạn chạm vào đích có ít sức cản mà khi đạn ra thì bung mạnh 
khiến mục tiêu bật nguợc lại. Có nghĩa là xạ thủ bắn từ đàng sau Kennedy.
4/ Ba thói quen trên khiến khi tranh luận nguời ta thuờng vô tinh hoặc hữu ý gạt bỏ ra ngoài chứng cứ 
bất lợi. Vd. Thật ra độ nóng của 2 máy bay cháy đủ làm sắt mềm yếu khiến tháp đôi WTC bị sụp đổ.

Nguời duy âm mưu thuờng có thế giới quan đặc điểm như sau.

1/ Không gì xẩy ra tự nhiên, tình cờ mà phải có mục đích. Có thể đưa tới một thái cực là coi thế giới 
mọi thứ phải hợp lý sít sao, trong khi thực tế không như vậy.
2/ Thấy vậy mà không phải vậy. Bởi vì sự việc bình thuờng, trông tự nhiên, hợp lý chỉ là bình phong, 
mà đằng sau thuờng có những âm mưu đen tối.
3/ Mọi sự kiện đều không đơn lẻ, mà có những liên hệ, cấu kết, cần phải tìm hiểu vạch trần. Thành 
thử thuờng thấy một sự kiện có thể cho ra vài thuyết âm mưu liên hệ với nhau.
4/ Thế giới chỉ có 2 mặt đối nghịch: thiện tốt / ác xấu. Cái ác xấu đầy rẫy, nhan nhản, phải luôn luôn
cảnh giác, không nên nhẹ dạ cả tin bề mặt của sự kiện. Thật ra thế giới không đơn giản như vậy.
5/ Kẻ âm mưu có khả năng quyền lực rất lớn, kiểm soát mọi sự, thực hiện thành công dự án. Trong
khi thật ra con nguời có thể sai lầm khi hành động hoặc gặp trở ngại bất ngở không thể dự liêụ
(shit happens).

Âm mưu là kế hoạch của một nhóm ít nhất 2 nguời (1 nguời thì không thể âm mưu, mà chỉ toan tính, 
dự mưu đơn đôc) hoạt động bí mật để đạt mục tiêu nào đó (thuờng là xấu, tai hại, nên mới phải giữ 
bí mật). Nếu có bí mật tuyệt đối thì chảng ai biết, vậy làm sao có thể bảo có âm mưu. Trên thực tế
kết hợp bí mật và công khai trong lý lịch và hoạt động của nhóm cho thấy có 4 loại nhóm.

1/ Nhóm bí mật và hoạt động cũng bí mật, đuợc coi như quyền lực rất lớn. Vô hình đối với công chúng 
và bị rất ít nguời phát hiện, cho nên thuyết âm mưu về họ ít và có tính cách chung chung, thiếu chi tiết
rõ ràng. Vd. Hội kín Illuminati.bị chính quyền nghi ngờ nên truớc đây tự giải tán, song vẫn sống bí mật 
tới ngày nay.
2/ Nhóm dấu lý lịch truớc công chúng nhưng hoạt động công khai. Vd. Những nhà từ thiện ẩn danh, 
có ảnh huởng rất mạnh đối với tổ chức nhận tặng dữ, Nhóm này nằm ngoài thuyết âm mưu.
3/ Nhóm có 2 mặt. Mặt truớc công khai vô hại nhưng mặt sau hoạt động mờ ám tác hại. Vd. CIA, Hội
Tam Điểm, Ủy Ban Ba Bên (Trilateral Commission). Nhóm này là nguồn phát khởi nhiều thuyết âm mưu.
4/ Nhóm hoặc hội đoàn, tổ chức công khai phát triển mạnh trong xã hội dân chủ. Vd. Đảng chính trị, 
nhóm quyền lợi, nhóm tài trợ ứng cử (PAC, AIPAC), nhóm vận động (lobbist) tại hành lang Quốc Hôi. 
Nhóm Do Thái thuờng là mục tiêu của thuyết âm mưu, bị vạch trần chuyện hối lộ các dân biểu nghị sĩ
để biểu quyết có lợi cho họ. Ngay cả tổng thống cũng bị nhóm DT lung lạc.

Thuyết âm mưu cũng có thể phân loại theo tầm vóc âm mưu: liên quan trực tiếp 1 sự kiện đơn lẻ, giới 
hạn hay có tầm vóc lớn rộng tạo thành cả một thế giới quan của những nguời liên hệ.

1/ Âm mưu sự kiện. Liên hệ đến 1 sự kiện với muc tiêu giới hạn, nhưng có thể tạo ra nhiều thuyêt 
(cùng chủ đề) Vd. Vụ 9/11 cho ra rất nhiều thuyết âm mưu liên hê.
2/ Âm mưu hệ thống. Liên quan đến muc tiêu lớn rộng, nhằm bảo đảm kiễm soát một vùng, một nuớc, 
có khi toàn thế giới. Nhưng hoạt động thiuờng nhỏ hơn, liên quan đến tổ chức, cơ quan, định chế. Vd.
Vạch trần cái xấu của Hội Tam Điểm, Illuminatti, Do Thái, Hồi giáo, Vatican, cộng sản, tư bản quốc tế. 
3/ Siêu âm mưu. Âm mưu phân cấp theo tầng và cao nhất là quyền lực tối cao, hoạt động bí mật, cấu 
trúc phức tạp, liên hệ chồng chéo kiểm soát các âm mưu cấp thấp..

Thuyết âm mưu bao trùm nhiều lãnh vực tôn giáo, văn hóa, xã hội, nhất là chính trị. Đảng phái thuớng
lợi dụng để tấn công đối phuơng  Vd. Danh sách nguời bị Clinton thủ tiêu, tiệm Pizza Ấu dâm ở DC, 
QAnon...Nhiều thuyết cũng liên quan đến các nguời nổi tiếng. Vd. Diana, Kissinger, E. Presley, M. 
Jackson, O.J. Simpson...Một loại thuờng gặp là thuyết âm mưu nghịch lại với giải thích của chính 
quyền, dựa vào dữ kiên bị cố ý bỏ sót hay sai lầm nhỏ nhặt để phản bác. Tóm lại chúng rất đa dạng, 
phức tạp, chưa một học giả nào nắm hết vấn đề. Lại nữa, không thể chứng minh chúng sai hay đúng, 
vì chứng cớ đưa ra mạnh đến mấy cũng bị bác là "Ôi dào! lại cũng chỉ là công cụ của thuyết âm mưu 
mà thôi!". Chưa kể ai cũng có thể dỡn chơi, tùy tuởng tuợng phát tán thuyết âm mưu trên net để nguời 
khác hùa theo, khiến mất ý nghĩa ban đàu là phải có ít nhất 2 nguời âm mưu và trong vòng bí mật

Thành thử có thể bảo thuyết âm mưu là vấn đề không bao giờ có giải đáp, câu trả lời. Ngoài một số
có tầm vóc quan trọng đáng kể, có nhiều thuyết chỉ đuợc coi như đồn đãi, chuyện ngồi lê đôi mách.
Độc giả có thể tìm xem trên mạng vô số thuyết lớn nhỏ để hiểu biết cũng như giải trí vì chúng rất hấp 
dẫn đáng đọc. Vd. Trái đất là phẳng, chứ không phải hình cầu, Tắc kè ngoài hành tinh (Alien Lizards)
đang làm chủ thế giới. Còn tin hay không tùy não trạng mỗi nguời, chứ khó có thể phán đoán theo lý luận.

Nhân cuộc chiến Trung Đông hiện tại, sau đây nguời viết xin trình nầy một thuyết âm mưu lâu đời
và quan trong, may ra có thể giúp hiểu tại sao một nuớc nhỏ bé như Israel lại có thể coi thuờng các
nghị quyết của LHQ, cũng như lưu ý về diệt chủng của Tòa Án Quốc Tế, bất chấp lên án của hầu 
như toàn thế giới; tại sao Mỹ và Âu Tây phải cam chịu tai tiếng là đồng lõa diệt chủng khi hậu thuẫn 
cho Israel tiền bạc, kỹ thuật và quân sự. Chiến tranh Trung Đông phơi bầy nhiều bỉ ổi truớc đây 
khuất lấp, vạch trần bộ mặt giả hình nhân đạo, nhân quyền.

Đó là quyển sách nhỏ Nghị Định Thư của Truởng Lão Do Thái (Protocols of the Elders of Zion), môt
thuyết âm mưu bài Do Thái có ảnh huởng sâu rộng trong lịch sử.

Dân Do Thái truớc khi lập quốc năm 1948 tại đất Palestine, hiện diện rải rác khắp các nuớc, nhưng 
sống trong khu tách biệt, với những đặc trưng tập tục, ngôn ngữ, văn hóa, tôn giáo riêng. Họ coi 
trong gia đình, giáo dục, thông minh, lanh lợi, nhiều tham vọng, thành công trong nhiều địa hạt nhất 
là tài chánh (chủ ngân hàng). Họ thuờng có tinh thần cấp tiến, nghịch với thói bảo thủ của đa số, cho 
nên bị nghi ngờ đứng đàng sau các xáo trộn xã hội, các cuộc cách mệnh lớn tại nhiếu nuớc (cũng 
đúng thôi vì họ không có tổ quộc). Ghen tỵ, nghi ngờ, cộng với ác cảm vì DT mang tội giết Jesus, 
đã phát triển tinh thần bài DT có lừ xưa và rộng khắp. Họ chịu nhiều bách hại mà đỉnh cao là giải 
pháp sau cùng (final solution) của Hitler, giết hại hàng triệu nguời DT (số luợng là bao nhiêu và thật 
sự có thảm sát Holocaust không, vẫn còn là đề tài của thuyết âm mưu).  

Lý lịch và lưu lạc của Nghị Định Thư thì rất dài và phức tạp, không thể bàn ở đây (muốn biết xin 
tra Google). NĐT xuất hiện từ 1903 ở Nga và lưu lạc khắp thế giới, với nhiều dị bản khác nhau đôi 
chút, và đã qua tay nhiều nguyên thủ các nuớc. Sau nhiều tra cứu phức tạp, nguời ta đi tới kết luận 
cuối cùng vào đầu thập niên 1920s: đây là tài liệu giả mạo, không phải DT viết. Nhưng ai viết không
đáng kể. Quan trọng là nội dung rất phù hợp với tình hình thế giới mấy trăm năm qua. Chính Hitler 
cũng công nhận "Nhưng thực tiễn cung cấp thẩm định tốt nhất. Từ chỗ đứng của quyền sách bất cứ 
ai khảo sát phát triển lich sử của trăm năm qua đều thấy ngay tại sao báo chí DT lại làm rùm beng 
như vậy. Vì rằng một khi sách được nguời của nuớc nào biết đến thì đe dọa của DT coi như đã bị 
đánh bại". NĐT quan trọng và đúng với thực tế đến nỗi ngày nay nó vẫn còn đuợc coi là sách giáo 
khoa của nhiều nuớc, nhất là khối Ả Rập. Vậy nội dung nó là sao mà ghê gớm thế!

NĐT chỉ là sách nhỏ khoảng 90 trang (khác nhau chút ít tùy ấn bản), văn phong bình dân, luộm 
thuộm (có lẽ vì đạo văn, cắt xén) dễ đọc, dễ hiểu, nhưng chứa đựng cả một âm mưu vĩ đại có tính 
cách mạt thế. Âm mưu có từ lâu nay sắp thành tựu..Nó là biên bản của một họp kín của các Truởng 
Lão Do Thái và bị lọt vào 1 gián điệp Nga đầu thế kỷ XX, cho nên nó chính là thú nhận của kẻ âm 
mưu chứ không phải ai vu cho họ.

NĐT gồm 24 bài giảng ngắn Chánh Truởng Lão truyền cho các đại biểu của 12 tộc DT, một nghị 
sự khá chi tiết của kế hoạch ngự trị toàn thế giới. Theo đó dân ngoại (goyim - không phải dân DT)
ngu đần, dốt nát, không thông minh, sáng suốt, tự chủ như DT, đã để nguời ta cai trị kiểu mù dẫn 
mù; cho nên phải cần một chính phủ mạnh, độc tài do DT cầm đầu. Hãy luôn nhớ lẽ phải nằm ở 
sức mạnh, (sức mạnh là nhờ tiền của) và phuơng tiện biện minh cho cứu cánh

Tếp theo NĐT cung cấp phuơng pháp phá hoại dân chủ, làm cho nó sớm sập tiệm. Phải gieo rắc 
bất hòa, thù ghét giữa các chủng tộc, giai cấp và dân tộc. Phải kiểm soát truyền thông, thao túng 
chính trị và phá hoại tôn giáo bằng thay thế với thuyết tiến hóa, chủ nghĩa duy vật. Nếu cần thì 
gieo rắc  dịch bệnh, gây nạn đói, tạo suy thoái kinh tế, ám sát nguyên thủ quốc gia, gây chiến tranh 
vô nghĩa lý. Khiủng bố dân chúng để họ phải sợ hãi phục tùng. Nắm vững ngân hàng, tài chính, 
kỹ thuật, đại học, giáo dục... để làm phuơng tiện khuynh đảo.

Phải khôn khéo dấu mặt, nấp đằng sau các hoạt động và khi dân ngoại nhận ra có thế lực ngầm 
thì lúc đó đã muộn, xã hội đã lỏng lẻo và DT nhẩy ra nắm lấy cơ hộị chuyên chính độc tài. Công 
dân trung thành sẽ tự giám sát lẫn nhau. Ai chống đối sẽ bị tức thời trấn áp, thủ tiêu thẳng tay, 
không khoan nhuợng     

Như vậy NĐT giống như cuơng lĩnh của chính trị bá đạo, khiến ta nhớ đến tác phẩm Quân Vuơng 
(The Price) của N. Machiavelli (1469 - 1527) bàn về mánh khóe dùng mọi thủ đoạn để đạt đuợc 
quyền lực. NĐT nói chung chung tổng quát, không chỉ chính xác tên tuổi, ngày tháng, vấn đề...cho 
nên dễ áp dụng đúng vào nhiều truờng hợp, khiến nó thành công rộng khắp. Cách mạng Pháp, 
Nga, chiến tranh Thế Giới I và II, suy thoái toàn cầu 1929 đưa tới Đại Khủng Hoảng, chiến tranh 
Triều Tiên, Việt Nam, Afghanistan, Lebanon, Vùng Vịnh...tất cả đều có thể gán cho  DT can dự. 
Ngay chuyện nhỏ nhặt nhu lời thoại của phim ảnh, nốt blue não nuột của nhạc jazz, nhẩy nhót gợi 
dục của Nam Mỹ, phát kẹo cao su cho phụ nữ khiến họ dâm hơn, khuyến khích ruợu chè đĩ điếm 
đều có thể là chủ đề của những thuyết âm mưu bài DT.

DT đuợc giả định là dùng mọi công cụ để đạt mục tiêu, cho dù là tư bản, cộng sản, dân chủ, độc 
tài, bài DT, phò DT....thành thử hấp dẫn mọi tầng lớp giầu nghèo, tả hữu, Công giáo, Hồi giáo, 
Mỹ, Nhật....NĐT dùng ngay những chủ đề của bài DT như: DT luôn luôn âm mưu;  DT hiện diện 
khắp mọi nơi; DT nấp sau mọi đính chế; DT hoạt động duới một thế lục ngầm tối cao là các 
Truởng Lão; DT sắp đạt đuợc mục tiêu. Qua đó NĐT đã đầu độc cả thế giới và nó là nguồn 
phát triển nhiều thuyết âm mưu khác.

Tóm lại kết hợp NĐT với các thuyết âm mưu khác như Illuminatti, Hội Tam Điểm, Liên Hiệp Quốc,
Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế (IMF) Cục Dự Trữ Liên Bang (FED), gia đình Rothschild, Rockfeller, Morgan,
Trật Tự Thế Giới Mới (NWO), AIPAC, nhóm Bilderberg, Hội Đồng Quan Hệ Đối Ngoại (CFR), Trực
Thăng Đen (Black Helicopters), CIA, FBI, FEMA v,v...cũng như nhìn vào thực tiên tình trạng hiện 
nay của thế giới, có thể khiến nguời ta tự hỏi: Phải chăng dân DT giầu tiền của, lại có kỹ thuật cao, 
đã làm bá chủ thế giới, khống chế nhiều chính quyền, kiểm soát truyền thông cũng như các đại học, 
tác động các tổ chức quốc tế...cho nên mới xẩy ra hiện trạng Israel ngang nhiên công khai diệt chủng 
Palestine mà thế giới chỉ có phản ứng yếu ớt?

Đã hẳn, câu trả lời tùy não trạng mỗi nguời

Phạm đức Thân.

 

 

Ý kiến bạn đọc

Vui lòng login để gởi ý kiến. Nếu chưa có account, xin ghi danh.
Dinh chinh
Pham Than Feb 20, 2024
Xin sua The Price thanh The Prince