MARY ELIZABETH FRYE :

ĐỪNG ĐỨNG KHÓC BÊN NẤM MỒ CỦA MẸ.
Dịch thơ : Nguyễn vạn An

--------------------
Tôi đã đăng bài dịch thơ của bà Elizabeth Frye trên mạng từ lâu rồi.
Gần đây một bạn trong TVCMN đăng bài thơ của bà Frye, nói là thơ của Thầy Tuệ Sỹ, và cũng ghi chú là bài dịch của  Pháp Hoan  dịch từ nguyên tác tiếng Anh (được cho là) của nhà thơ người Mỹ Clare Harner.
Tôi xin đăng lại cho rõ nguồn gốc của bài thơ này.

-----------------
Bài thơ vô cùng xúc động « Do not stand at my grave and weep » (Đừng đứng khóc bên nấm mồ của mẹ) của Mary Elizabeth Frye (1905-2004) đã được dịch ra không biết bao nhiều thứ tiếng và đã được đọc lên, phổ nhạc, trình bầy không biết bao nhiêu lần bởi các ca sỹ trứ danh.

--------------
Mary Elizabeth Frye là một bà nội trợ người Mỹ, làm nghề bán hoa. Bà được cả thế giới biết tên vì một lý do độc nhất : bà là tác giả bài thơ « Đừng đứng khóc bên nấm mồ của mẹ », được viết vào năm 1932.

--------------
Mary Elizabeth sinh ra ở Dayton, Ohio. Mới ba tuổi đã mồ côi. Sau đến ở Baltimore, Maryland. Năm 27 tuổi lập gia đình với Claude Frye, ông làm nghề buôn bán quần áo. Bài thơ làm bà sau này trở nên nổi tiếng được viết trên một chiếc túi mua sắm, lấy cảm hứng từ chuyện một cô gái trẻ tuổi, Margaret Schwarzkopf, ở với gia đình Frye, đã không thể đến thăm mẹ đang hấp hối ở Đức, vì cô gái là dân Do Thái. Bài thơ chỉ vẻn vẹn có 12 dòng, không có chủ đề. Frye thấy bạn bè thích nên đã sao nhiều bản và lưu hành, nhưng chưa bao giờ gửi đăng trên báo.
----------------

Bài thơ được cả hoàn cầu biết đến, nhưng mãi đến năm 1990, Frye mới tiết lộ rằng chính mình là tác giả. Yêu cầu bồi thường của bà đã được chấp nhận trong năm 1998 sau cuộc điều tra kỹ lưỡng của Abigail Van Buren.
----------------

Đã có một số bản dịch sang tiếng Việt, tôi chỉ được đọc một số ít, nghĩ là không được sát nghĩa lắm. Nay xin dịch sang tiếng Việt, cố cho sát ý, đổi vài chữ cho có vần thôi.
------------------------

ĐỪNG ĐỨNG KHÓC BÊN NẤM MỒ CỦA MẸ
Dịch : Nguyễn vạn An

Đừng đứng khóc bên nấm mồ của mẹ
Mẹ không ở trong mồ; mẹ có ngủ đâu con.
Mẹ là cả một ngàn cơn gió nhẹ,
Là những óng ánh kim cương trên tuyết trong
Mẹ là mặt trời trên lúa vàng chín mọng,
Mẹ là cơn mưa thu thân thương.
Lúc con thức vào buổi mai êm ả
Mẹ là lời thúc giục gọi đàn chim
Khi chúng đang vòng vòng bay thư thả.
Mẹ là ánh sao mềm rọi sáng suốt ban đêm.
Đừng đứng khóc bên nấm mồ của mẹ :
Mẹ không ở trong mồ ; mẹ có chết đâu con

---------------------

DO NOT STAND AT MY GRAVE AND WEEP
Mary Elizabeth Frye
----------------------

Do not stand at my grave and weep
I am not there; I do not sleep.
I am a thousand winds that blow,
I am the diamond glints on snow,
I am the sun on ripened grain,
I am the gentle autumn rain.
When you awaken in the morning’s hush
I am the swift uplifting rush
Of quiet birds in circling flight.
I am the soft starshine at night.
Do not stand at my grave and cry:
I am not there; I did not die.
---------------

Vào Google, bạn sẽ thấy bài thơ đã được ngâm và phổ nhạc trong rất nhiều thứ tiếng.

Bạn cũng sẽ thấy có cả trăm trang viết và minh họa bài thơ này.
----------

Catherine Jenkins phổ nhạc từ nguyên bản tiếng Anh và trình bầy.
Sarah Brightman ca bản dịch thơ sang tiếng Pháp.

Bài thơ được dịch sang tiếng Nhật với chủ đề « Ngàn cơn gió » bởi Man Arai.
Đây là bản dịch sang tiếng Nhật viết chữ Kanji (do Kisaragi Satoshi đưa lên mạng) :

私のお墓の前で泣かないで下さい
そこに私はいません
眠って何かいません
千の風に千の風になって
あのおきな空を吹きわたっています
秋には光になって畑にふりそそぐ
冬はダイヤのようになって
きらめく雪になる
朝は鳥になって
あなたを目覚めさせる
夜は星になって
あなたを見守る
私のお墓の前で泣かないで下さい
そこに私は射ません
射ません
千の風に千の風になって
あの大きな空を吹きわたっています
千の風に千の風になって
あのおきな空を吹きわたっています

Arai ca bài này nhưng không được chú ý cho lắm, cho đến khi đài truyền hình NHK đưa bài trình bầy bới ca sỹ giọng tenor Masafumi Akikawa, vừa nổi tiếng, vừa đẹp trai, thì bài « Ngàn cơn gió » đã bật nổi lên và đã được Oricon xếp hàng đầu suốt năm 2007. Bài thơ nổi tiếng đến nỗi nhiều nhà phê bình đã viết những trang dài để phân tích tại sao bản nhạc lại làm người Nhật rung động đến như vậy.

Trong một lễ truy điệu cho các nạn nhân một tai nạn xe lửa (107 người tử nạn, 555 người bị thương) tất cả người dự đều đồng ca bài hát này để bày tỏ nỗi thương tiếc của họ.

Nguồn : Fb Vạn An Nguyễn