Christophe & Một Thời Để Nhớ

 Với thế hệ người Việt sinh ra ở miền Nam Việt Nam vào đầu thập niên 60 của thế kỷ trước, nhất là những người sống nơi vùng thị tứ giữa thời núi sông vang rền tiếng súng đêm ngày. Thuở ấy, có những người trai từng ngày đến lớp để học hành với lòng vô tư chờ ngày vào tuổi lính. Họ không mưu tính lợi lộc gì cho gia đình hay cho chính bản thân. Họ chỉ mong đem đời trai đi giữ yên bình cho xóm làng thân thương, cho cả những người không quen nơi miền xa lạ, bất kể là ai, những người già hay đàn em bé thơ ngây trên khắp miền quê hương nhỏ bé.
Ngày đó, có lớp người trai tuổi vừa mới lớn để biết suy tư phận người và trăn trở với quê hương.
Ngày đó, có những sớm mai tới trường, những chiều tan học, hồn lâng lâng khi bên tai nghe những tình khúc âm vang từ quán bên đường hay trong những gia đình không quen biết… Một “thế giới Nhạc Trẻ thời trang” đã xây đền trong tâm hồn của tuổi học trò mà trong đó có tôi. Để rồi từ đó đi vào trí nhớ nhỏ nhoi này mãi với những tiếng hát  đương thời thể hiện qua hai ngôn ngữ trong một bài ca cùa Christophe.
Tôi nhớ hoài những Thanh Lan, Elvis Phương, Khánh Hà, Jomarcel, Julie Quang, Paolo Tuấn, Minh Xuân – Minh Phúc, và nàng “ca sĩ nhí” Thái Hiền, con gái của “Bố” Phạm Duy bằng những bài ca ngoại quốc được mang Hồn Việt bởi các nhạc sĩ Lữ Liên, Phạm Duy, Trường Kỳ, Nam Lộc, Tùng Giang, Vũ Xuân Hùng trong phong trào Việt hóa nhạc trẻ. Khi tình chưa lãng quên thì căn cước tâm hồn tôi vẫn còn đó mãi với thời gian trôi trên phận người dù năm tháng cũ đã qua…

Oh! Mon Amour - Tình Yêu Ôi! Tình Yêu
Ca khúc của: danh ca Pháp CHRISTOPHE (1945 – 2020)
Phỏng dịch thơ lục bát: MINH SƠN LÊ
**************************
Elle a des yeux qui voient la mer
A travers la pluie qui descend
Elle fait des rêves où elle se perd
Entre les grands nuages blancs
Elle ne sait plus le jour ni l'heure
Elle a des larmes au fond du cœur

Mắt em ôm cả đại dương
Xuyên qua mưa khúc miên trường tuôn rơi
Giấc mơ em lạc mất rồi
Giữa vùng mây trắng dạt trôi hững hờ
Em không còn biết ngày giờ

Chỉ còn nước mắt xô bờ trong tim

Qui lui font peur
Oh! Mon amour écoute-moi
Déjà la vie t'attends là-bas
Non n'ai pas peur il faut me croire

Ai làm anh thấy sợ em
Ôi! Tình yêu lắng nghe tim của mình
Đời em còn đợi bình minh
Xin em đừng sợ hãy tin lòng này

La vie est belle même sans mémoire
Tu sais je te raconterai
Avec le temps tu comprendras
Elle n'entend pas ce que je dis

Đời không dĩ vãng đẹp thay
Biết anh sẽ nói lời này với em
Thời gian em sẽ hiểu thêm
Khoan nghe anh nói với em những gì

Et sa main dans ma main s'endort
Je voudrais être ce pays
Où elle s'en va chercher encore
Dans le miroir de son passé
Ce rêve qui s'était brisé
Un soir d'été

Bàn tay ngủ giữa bàn tay
Anh mong thành đất nước này giờ đây
Đi đâu em thấy lại ngay
Trong gương quá khứ hình hài của anh
Giấc mơ đã vỡ tan tành
Một ngày vào tối trời xanh mùa hè

Oh! Mon amour écoute-moi
Un autre monde t'attend là-bas
Non n'ai pas peur il faut me croire
La vie est belle et notre histoire
Peut continuer quand tu voudras
Et tout sera comme autrefois

Ôi! Tình yêu hãy lắng nghe
Một trời đất khác hiện về cho em
Tin anh đừng sợ nhé em
Cuộc đời rất đẹp huyên thuyên chuyện mình
Em cứ đi khi muốn nhìn
Và rồi mọi thứ vẫn bình như xưa

Oh! Mon amour ouvre ton cœur
Tu m'entendras
Pardonne le mal que je t'ai fait
Je ne te quitterai plus jamais
Oui mets ta main dans mes cheveux
Je vois des soleils dans tes yeux

Ôi! Tình yêu mở hồn chưa
Để em nghe thấy anh vừa thiết tha
Thứ cho thương tổn đã qua
Anh không hề muốn rời xa em đành
Tay em lùa mái tóc anh
Mắt em là khoảng trời anh ngắm nhìn

Oh! Mon amour
Une autre vie t'attend là-bas
Je t'aime tant il faut me croire
Le monde est beau et notre histoire
Peut continuer quand tu voudras
Et tout sera...

Ôi! Tình yêu của lòng anh
Một đời sống khác đang dành đợi em
Yêu em nhiều hãy vững tin
Trần gian tươi đẹp sử xanh cuộc đời
Tiếp hoài khi em muốn thôi
Và rồi mọi thứ tuyệt vời nhé em...

MINH SƠN LÊ 24.8.23

Tiểu sử:
---------
Christophe (1945-2020) tên thật là Daniel Bevilacqua, xuất thân từ một gia đình người Ý nhập cư vào Pháp. Là tác giả của những ca khúc bất hủ Main Dans La Main, Aline, Je Suis Parti… nổi danh từ thập niên 1960, Christophe đã nhanh chóng thoát ra khỏi hình ảnh của một thần tượng thời Sixties, để đi theo
con đường âm nhạc của riêng ông. Mê điện ảnh, mê sưu tập dĩa, chuyên sống về đêm, ông còn nổi tiếng là một nghệ sĩ rất cầu toàn và cũng cởi mở với những xu hướng nghệ thuật mới, luôn luôn canh tân âm nhạc của ông. Nhạc của Christophe cho tới nay vẫn không bị lỗi thời.

https://www.youtube.com/watch?v=1zZ-iq0d6F8
https://www.youtube.com/watch?v=T8gvLzY9e1o
https://www.youtube.com/watch?v=sx7W1MVOjWg
https://www.youtube.com/watch?v=HaLkiAmnJdc
https://www.youtube.com/watch?v=X2BV_FdCYPU

Tuổi học trò thế hệ chúng tôi trừ thời gian đến lớp để đón nhận kiến thức từ thầy-cô dưới mái trường, rồi về nhà tự sắp xếp mà ôn tập chứ không hề có ai bắt buộc phải đi học thêm ngoài giờ dù bất kỳ bộ môn nào. Việc học giỏi là bởi cá nhân tự chuyên cần đèn sách, do năng khiếu bẩm sinh hoặc do trí thông minh có sẵn. Có một sự đặc thù là báo chí thời đó chưa bao giờ đăng tin rằng có vụ học trò nào đã lên bậc trung học rồi mà lại không biêt chữ như đã xảy ra trong nền giáo dục thời nay.
Tuổi học trò thế hệ chúng tôi không phải suốt năm tháng dài cứ mải đeo đuổi việc học thêm ngoài giờ chính khóa, tốn kém bạc tiền, đánh mất tuổi hoa niên. Ngoài kiến thức trong sách giáo khoa ra, chúng tôi còn biết đến “Mùa Thu Lá Bay” của nữ sĩ Quỳnh Dao, “Buồn Ơi! Chào Mi” của Françoise Sagan, “Ngựa Chứng Trong Sân Trường/Duyên Anh”, “Vòng Tay Học Trò/Nguyễn Thị Hoàng”, và nhất là dòng nhạc trẻ Pháp của danh ca Christophe qua những bản lời Việt như 2 bản điển hình dưới đây. Một sự nuối tiếc không bao giờ thôi nuối tiếc với lòng tôi…

* * * * * *

Je Suis Parti (1965) Lời Người Ra Đi

Ca khúc của: danh ca Pháp CHRISTOPHE (1945 – 2020)
Phỏng dịch thơ lục bát: MINH SƠN LÊ
***************************
Je suis parti sans un adieu
Il valait mieux pour tous les deux
Laisse-moi te dire, laisse-moi te dire
Je t’aimais bien

Anh đi không tiếng giã từ
Thà rằng như thế đôi lòng hiểu nhau
Xin cho anh nói một câu
Yêu em nhiều lắm nguyện cầu khắc ghi

Je suis parti
La mélodie elle est trop triste
Oh! c’est ma vie
Écoute-là, écoute-là
Elle est pour toi.

Anh đi là nghĩa chia tay
Lòng anh buồn lắm trong giai điệu này
Ôi! là cuộc sống anh đây
Xin em hãy lắng nghe giây phút này
Nghĩa là chỉ có em đây.

Je suis parti
Cette chanson
Je l’ai chantée en criant ton nom

Ne pleure pas, ne pleure pas
Elle est pour toi.

Anh đi tình cũng xa bay
Cho em tiếng hát buồn đày đoạ thêm
Hát lên gào cả tên em
Xin em đừng khóc cho tim ướt mềm
Tình này anh chỉ cho em.

Je suis parti sans oublier
La belle histoire que l’on se racontait
Je n’ai plus rien, je n’ai plus rien
C’est ma chanson, c’est ta chanson.

Anh đi lòng chẳng quên em
Những câu chuyện đẹp trong tim chúng mình
Còn gì đâu chỉ lặng thinh
Đây bài hát cuối chúng mình xa nhau…
https://www.youtube.com/watch?v=cxoyeApWyvY

* * * * * *

Main Dans La Main (1972) Tay Trong Tay

Ca khúc của: danh ca Pháp CHRISTOPHE (1945 – 2020)
Phỏng dịch thơ lục bát: MINH SƠN LÊ
***************************

Je t'aime et je t'aimerai toujours
Mon presque premier amour
Ma tendresse, mon bonheure, ma douleur
Je t'enferme au fond de mon Coeur

Anh yêu và mãi yêu em
Gần như tình ái đầu tiên của đời
Dịu dàng, vui sướng, rã rời
Nhốt em trong đáy vợi vời hồn anh

Nous serons tous deux
Comme les amoureux
Nous serons si bien
Main dans la main

Đôi ta cùng bước song hành
Như là những kẻ đời dành yêu nhau
Đôi ta hạnh phúc bền lâu
Tay trong tay dắt dìu nhau trọn đời

Nous serons tous deux
Comme les amoureux
Nous serons si bien
Main dans la main

Đôi ta sẽ chẳng xa rời
Như là những kẻ làm người yêu nhau
Đôi ta sống đến bạc đầu
Tay trong tay bước bên nhau trọn đời

Quand, où et comment le dire
Ce grand amour qui me déchire
Je t'aime et je t'aimerai toujours
De l'aube à la fin des jours

Khi, đâu và nói thế nào
Tình yêu diễm tuyệt cấu cào trong anh
Anh yêu em mãi xin dành
Từ bình minh đến lúc mành đêm buông

https://www.youtube.com/watch?v=cxoyeApWyvY
https://www.youtube.com/watch?v=2jubnxxnKeE

Những người sinh ra và lớn lên trong chiến tranh bên bờ nam vỹ tuyến 17, hay những người đã vượt qua sông Bến Hải, tìm về đất phương Nam để xây lại yêu thương. Họ, ở hai miền đất nước nhưng chung giòng máu quê hương và chung nỗi niềm thế hệ.
Họ, kẻ bắc, người nam. Cùng sống chung một miền, cùng yêu thương một mối, cùng nhìn về một hướng, cùng hòa trái tim nhau trong một nhịp điệu yêu đời… Dấu vết lịch sử ấy, đã gắn liền với những ca khúc vang danh của thế giới du nhập vào miền nam Việt Nam. Có một “rừng hoa nghệ thuật” từ đất bắc hội tụ
về Sài Gòn đã làm say mê tâm hồn người dân nam và không có điều gì đố kỵ bởi tính nhân văn, hồn nhân bản ở miền nam đã hiện diện trong mỗi con người do hấp thụ qua nền giáo dục của thời ấy. Kể riêng về lĩnh vực ca nhạc, các ca sĩ thời ấy, họ đều có một nền tảng văn hóa, giáo dục ngang tầm thế giới.
Với ca khúc “Aline” này, có hai ca sĩ người Việt đã thực hiện. Đó là ca sĩ Jomarcel và ca sĩ Elvis Phương, là cựu học sinh của trường “Lasan Taberd” và “Jean Jacque Rousseau” tại Sài Gòn. Chỉ bao nhiêu đó thôi cũng đủ tiêu biểu cho một nền giáo dục đã từng làm nên một xã hội mà trong đó có những con người biết trọng nhân cách và yêu quê hương.

Aline - Gọi Tên Người Yêu

Ca khúc của: danh ca Pháp CHRISTOPHE (1945 – 2020)
Phỏng dịch thơ lục bát: MINH SƠN LÊ
***************************
J'avais dessiné sur le sable
Son doux visage qui me souriait
Puis il a plu sur cette plage
Dans cet orage, elle a disparu

Anh ngồi trên cát vẽ em
Dung nhan đằm thắm môi em mỉm cười
Rồi trên bãi biển mưa rơi
Trong cơn dông tố, em trôi khuất chìm

Et j'ai crié, crié "Aline!"
pour qu'elle revienne
Et j'ai pleuré, pleuré
Oh j'avais trop de peine

Anh gào, thét gọi "Aline!"

Anh gào, anh thét gọi em quay về
Và anh khóc,
Nỗi tái tê

Je me suis assis auprès de son âme
Mais la belle dame s'était enfuie
Et je l'ai cherchée sans plus y croire
Et sans un espoir pour me guider

Anh ngồi ôm hồn thương đau
Nhưng người đẹp đã trốn đâu mất rồi
Tìm em lòng luống rã rời
Chỉ là vô vọng về nơi kiếm tìm

Et j'ai crié, crié "Aline!" pour qu'elle revienne
Et j'ai pleuré, pleuré
Oh j'avais trop peine

Anh gào, thét gọi "Aline!"
Anh gào, anh thét gọi em quay về
Và anh khóc,
Nỗi tái tê

Je n'ai gardé que ce doux visage
Comme une épave sur le sable mouillé

Dung nhan đằm thắm vỗ về trong tim
Như tàu trên cát ướt mềm

Et, et j'ai crié, crié "Aline!"
pour qu'elle revienne
Et j'ai pleuré, oh, pleuré
Oh, oh j'avais trop de peine

Anh gào, thét gọi “Aline!” trở về

Anh gào, anh thét gọi em
Rồi anh khóc,
Khóc con tim não nề

* Gọi Tên Người Yêu là tựa đề do nhạc sĩ Phạm Duy đặt cho bản dịch sang Việt ngữ từ ca khúc Aline.
https://www.youtube.com/watch?v=d3DEzC8CTB8
https://www.youtube.com/watch?v=khLi49tp2wg
https://www.youtube.com/watch?v=uHRa_SbVZqQ
Christophe Aline et le final concert Toulouse 2016
https://www.youtube.com/watch?v=Z-rRYWvszx4

Maman (1967) Mẹ

Ca khúc của: danh ca Pháp CHRISTOPHE (1945 – 2020)
Phỏng dịch thơ lục bát: MINH SƠN LÊ
**************************

Une femme pleure son enfant perdu à tout jamais
Elle se souvient du temps passé où l'enfant lui disait
Maman maman quand m'achèteras-tu un train électrique?
Je le voudrais pour ne plus jouer avec celui des copains

Mẹ hiền thương đứa con xưa
Nhớ khi còn nhỏ đã thưa với mình
Mẹ mua tàu điện con nha?
Để con chơi khỏi lân la bạn bè

Une femme pleure son enfant perdu à tout jamais
Elle se souvient du temps passé où l'enfant lui disait
Maman maman aujourd'hui c'est ta fête
Pour toi je suis allé cueillir ces petites fleurs

Mẹ hiền thương đứa con xưa
Nhớ khi còn nhỏ đã thưa với mình

Hôm nay mẹ đến ngày sinh
Mẹ, con đi hái hoa xinh nhỏ này

Qui te porteront bonheur ce ne sont que des coquelicots
Une femme pleure son enfant perdu à tout jamais
Elle se souvient du temps passé où l'enfant lui chantait
Ta ba dou...

Là hoa anh túc, may thay
Mẹ hiền thương tiếc con nay không còn
Nhớ từng tiếng hát của con
Ta ba dou...

https://www.youtube.com/watch?v=nVR2rGg_9zI