LUYẾN TIẾC: MỘT TIỂU LUẬN

BS Nguyễn Dương

Trước hết theo tôi “luyến tiếc’ là ‘regret’ và ‘hối tiếc’ là ‘remorse’ chứ không ngược lại như trong
máy dịch. Luyến tiếc nhẹ nhàng hơn là hối tiếc (như lỡ theo đời sống trụy lạc, rượu chè bế bết,
cờ bạc phá sản, hút sách nghiện ngập, không làm soi ruột già như bác sĩ khuyên -về sau bị ung
thư ruột già- hay ngây thơ theo con đường chính trị sai lầm -đừng nghe những gì nói, hãy nhìn
kỹ những gì làm-)
Trong đời chúng ai cũng có không ít hay nhiều luyến tiếc, có thể nói là những chuyện luyến tiếc
đứng hạng thứ hai sau các chuyện ái tình (Non je ne regrette rien, Édith Piaf) (Nếu biết rằng em
đã lấy chồng, TTKh.)...
1- TRÊN CHUYẾN XE LIÊN TỈNH
Xe giường nằm đi từ Saigon về miền Tây, dãy giường cuối xe chỉ có tôi và 1 cô gái khoảng 20
tuổi.
Cô gái nằm giường dưới vì sợ độ cao, tôi nằm giường trên nhìn xuống thấy cô gái kéo áo lộ từ
rốn đến ngực, trắng nỏn....không ngủ được.
- Sao anh không ngủ cứ nhìn xuống em hoài vậy?
- Anh ngủ chuyên nằm úp và mở mắt em ạ.
Cô gái kêu lạnh chân, nhờ tôi xuống kéo mền đắp dùm 2 chân.
- Lạnh quá anh ạ ? mình kể chuyện vui đi, em không ngủ được.
- Chuyện gì được nhỉ ? em kể trước đi.
- Chuyện về cô giáo anh nhé?
- Thôi thôi, chuyện giáo viên nghe buồn lắm, em kể chuyện gì vui vui một tí đi.
Em bắt đầu kể: "Vua đi đánh trận, giao thằng hầu trông nom công chúa xinh đẹp. Dặn thực hiện
mọi yêu cầu của công chúa.
Đêm 1 công chúa cởi truồng gọi hầu vào phòng ngủ. Kêu lạnh. Hầu lấy mền đắp cho công
chúa.
Đêm 2 lại gọi. Hầu vào phòng không thấy có mền đâu nữa. Hầu lấy rèm cửa đắp cho công
chúa.
Đêm 3 lại gọi. Không có mền, không có rèm. Hầu cởi áo đắp cho công chúa.
Vua đi trận về hỏi công chúa?
- Hầu có làm theo yêu cầu của con không ?
- Chả làm gì cả cha ạ.
- À... à.... Vậy thì mai chém.
Trước khi chết, hầu than vãn với đao phủ. Đao phủ bảo:
- Thấy đống rơm kia không ?
- Thấy.
- Ăn đi. Mày đúng là 1 con bò.
Tôi phá lên cười vì câu chuyện của em và tôi ngủ thiếp đi lúc nào không hay. Lúc đến trạm
dừng chân, em quyết định đổi chuyến xe khác. Tôi nhanh tay giúp em lấy hành lý. Em đưa tôi
tờ 100K. Tôi ngạc nhiên hỏi:
- Tôi chỉ muốn giúp em thôi mà.
- Anh cầm đi. Tiền này để anh mua rơm mà ăn.
......

Tôi ngơ ngác không hiểu???
Cả nhà có ai không hiểu như em không?
2- ĐỪNG QUÊN THỬ TEST CÚM TẦU
Một cậu đi dạo mát với một bạn gái mới trông thấy 2 con chó đang “dính lẹo”.
Cô ta hỏi làm sao con đực biết khi con cái sẵn sàng giao hợp? Cậu ta trả lời là “con chó đực ngửi thấy khi
con cái rụng trứng xuống. Thiên nhiên như vậy”.
Sau đó cặp đó này đi ngang qua một trại cừu thì thấy một chú đực đang nhảy với một con cái. Cô ta lại
hỏi, sao con cừu đực này biết là con cái cần được giao hợp. Cậu ta trả lời: “thiên nhiên là như vậy, con
đực ngửi thấy thì biết ngay”.
Rồi chàng và nàng này đi ngang qua một đàn bò thì thấy một con bò đực đang làm tình với con bò cái.
Cô gái nói lạ thật, tụi nó biết hay thật. Có đúng là con bò đực ngửi được khi con cái đang sẵn sàng?
Chàng trả lời:”Thiệt mà, đó là thiên nhiên. Tất cả các thú vật đều ngửi thấy khi con cái sẵn sàng”.
Sau khi đi dạo mát, chàng đưa nàng về nhà và mi vào má cô ta để chào tạm biệt.
Cô ta nói: “Hãy cẩn thận, nên đi thử nghiệm cúm”.*
Chàng ngẩn ngơ??? N.D.
3- CẬU SINH VIÊN NON CHOẸT
Một cậu sinh viên mới bước vào ngưỡng cửa Đại học. Trong lớp chàng có một cô sinh viên,
đúng ra là một bà sinh viên thì đúng hơn vì bà ta đã có chồng và có nghề nghiệp khá giả rồi.
Ngồi trong lớp học chàng ta cứ suýt xoa ngắm bà ta đi vào lớp học trễ với tà áo dài bay phất
phới trước gió làm lộ một thân hình nẩy nở ba vòng đúng tần số, quyến rũ hết xẩy!
Một hôm bà ta nhờ anh chàng sinh viên non choẹt đó chở bà ta về nhà vì bà ta quên một
chuyện gì đó. Chàng ta chở bằng xe gắn máy được bà ta cố ý cho bộ đào tiên cọ vào lưng.
Tới nhà, bà ta mời vào phòng , cậu sinh viên ngoan ngoãn ngồi chờ nàng. Nhà thì vắng tanh,
bà ta hỏi chàng có cần gì không? Chàng ta tim đập hổn hển lắc đầu thơ ngây.
Sau khi trở về trường cô/bà ta nói “anh cần uống sữa thêm”.

Thộn mặt!

4- Áo dài phất phới
Một cậu sinh viên A.D. một hôm nào đó đi xe gắn máy ngoài đường thì gập một cô nàng rất xinh
đẹp mặc áo dài trắng phất phới. A.D. lẽo đẽo đi theo gợi chuyện, cô ta cũng đồng ý tiếp chuyện
vui vẻ rất hơp và có duyên. Cô ta cho tên là K. D. và cho theo tới nhà. Nhưng khi vào trong
phòng khách thì cô ta rút lui để bà mẹ ra phỏng vấn interview cho tới khi về mà không ra chào
chia tay. Chàng ta bất mãn ra về và không thèm trở lại. Về sau A.D. nghĩ lại luyến tiếc là không
tới sau đó nhất là khi gập vài cô gái khác xinh xắn với áo dài trắng. Nếu trở lại thì sẽ sao đây?
5- Một anh chàng có gia đình rồi, một hôm đi công tác một mình ở một tiểu bang. Một cô/bà bạn
gái ngày xưa đã có chồng nhưng nay available vì ly dị rồi biết tin đó đề nghị gặp nhau mừng
mừng tủi tủi cô ta mời chàng đi ăn đãi bạn cũ ở phương xa tới. Ăn xong cô ta chở anh ta đi dạo
du lịch xem thắng cảnh của tỉnh cô ta. Lúc đó cô ta ăn diện với một áo hở ngực để lộ hai trái đào
tiên nẩy nở sung sức. Trời đã tối rồi, cô ta dẫn vào một cây cầu bộ hành có nhiều hoa leo rất thơ
mộng lại vắng người qua lại. Cô ta mời chàng ta ngồi xuống trên ghế gỗ để ngắm cảnh. Cậu ta
hiền lành ngồi ngắm hoa như cô ta khoe.
Trên đường về, sau khi chia tay, cô ta nói “anh mới ở VN sang Mỹ hả?”
Anh chàng thắc mắc?
6- Trong một nhóm sinh viên y khoa và văn khoa có một anh chàng C.D. và một cô nàng T.D. gắn bó
thắm thiết, cũng lại có một anh D.G. cũng thích cô ta nhưng vì nể anh bạn y khoa nên anh ta chỉ
chiêm ngưỡng vòng ngoài mà thôi. Sau khi ra trường thì ai nấy đi một nẻo đường khác xa nhau,
C.D. đi du học ngoại quốc còn T.D. ở lại VN. Chẳng bao lâu C.D. mắc bệnh hiểm ngèo và mất ở xứ
xa lạ. Khi mất nước, T.D. lưu lạc tại một tiểu bang và sống với một anh chồng Mỹ. Một hôm D.G.
(đã có gia đình) đi công tác ở tiểu bang đó và có liên lạc được với người xưa mà D.G. thầm ước.
T.D. bỏ nhà lái xe 3-4 tiếng đồng hồ thăm D.G. và ở lại qua đêm. T.D. rủ uống rượu. Sáng hôm
sau chia tay cả hai không vi phạm thuần phong mỹ tục hay ngoại tình gì cả. Vài ngày sau D.G.
luyến tiếc nhớ mãi.
7- Năm 1981, một cậu sinh viên người Mỹ tên là Bruce đi trên một chuyến xe lửa liên tỉnh phía Bắc
nước Pháp có gập một cô tóc blond rất xinh đẹp tên là Sandra ngồi cạnh chung ghế. Hai cô cậu
bắt chuyện dễ dàng và rất hợp ý cười đùa với nhau. Chả mấy lúc thì Bruce tới trạm xe lửa tỉnh
mục đích của cậu, Bruce hôn cô ta nóng bỏng rồi chia tay nhau. Bruce lúc đó bốc đồng muốn trở
lại lên xe lửa để cùng theo cô ta xem bị lôi cuốn đi đến đâu. Nhưng than ôi, cậu ta vội ngoáy viết
địa chỉ của cậu vào một mảnh giấy nhỏ đưa cho cô ta. Gần như khi xe lửa chuyển bánh thì Bruce
tiếc ngẩn ngơ là không đi theo tiếng gọi con tim.
Khi trở lại Hoa kỳ, Bruce nhận được một lá thư của Sandra viết “có thể là điên một tí, nhưng khi
nghĩ lại đến anh, tôi mỉm cười”. Nhưng có điều oái ăm là thư của Sandra không có đề địa chỉ
người gửi trên phong bì. Về sau Bruce luôn luôn tự hỏi là nếu Bruce không xuống xe và ở lại với
Sandra thì sẽ ra sao? (ngược lại xem đính kèm **)
Trên đây là vài mẫu chuyện luyến tiếc mà tôi biết chắc chắn là trong đời chúng ta không ít thì
nhiều đều có vài chuyện mà chúng ta luyến tiếc. Theo bài ông David Robton viết có tác giả
Daniel Pink đã sưu tầm được tới 16 ngàn chuyện luyến tiếc trong cuốn “World Regret Survey”.
Ông ta nhận xét là trẻ em dưới sáu tuổi chưa có khả năng tiếc nuối. Ông ta chia các luyến tiếc ra
là bốn nhóm sau đây:
1- Tiếc là đã không chịu nhận trách nhiệm như trốn học, tiêu xài quá cỡ, hay không giữ gìn sức
khỏe như nhậu nhẹt quá đáng, chơi cờ bạc không biên giới...
2- Táo bạo: tiếc là đã quá cẩn thận nên mất một cơ hội bằng vàng đổi đời.
3- Luân lý không cho phép như sự ngoại tình là một lý do rất thông thường.
4- Tiếc là đã cắt đứt những sợi dây liên lạc gia đình hay bạn bè hay trong sở làm vì những
chuyện xích mích nhỏ mọn.
ĐỂ TRÁNH LUYẾN TIẾC:
Đáng chú ý nhất là hãy nối tiếp lại các sợi dây liên lạc
Khi muốn nhẩy vào một cơ hội có thể trở thành luyến tiếc thì nghĩ tới các hậu quả không tốt
khổ đau nhất là phạm tới luân lý, hạnh phúc hay sức khỏe.
NHỮNG CÁCH CHỮA KHI ĐANG SỐNG VỚI LUYẾN TIẾC:
1- Hãy tự khai ra vì nếu cứ khăng khăng giữ mãi trong lòng sự luyến tiếc đó sẽ càng ngày
càng gia tăng thêm, nhưng nếu khai ra thì nó sẽ nhẹ bớt. Nếu không muốn chia sẻ
chuyện luyến tiếc với một người khác thì nên viết trong hồi ký/ký ức của riêng ta. Như
vậy khi viết các cảm xúc của mình trên giấy sự luyến tiếc có chỗ thoát ra làm nhẹ đi.
2- Cách khác là tự thương mình (self-compassion) hơn là tự trách mình (self-toxic criticism)
đã quyết định sai lầm. Đừng nghĩ mình là một kẻ thất bại mà cho sự luyến tiếc đó là chỉ
xảy ra tại mình nhưng nên nhớ là mình không có gì đặc biệt riêng mình cả. Nghiên cứu
cho thấy là tự trị thương mình sẽ dể bớt stress hay bớt làm buồn rầu sớm. Hơn nữa nó
sẽ làm thay đổi cách suy nghĩ của bạn trong tương lai. Hay nói một cách khác, khi bạn đã
ý thức được cái sai lầm bạn đã lầm về sau bạn sẽ quyết định dễ hơn.
3- Chót hết nên thử cách gọi là xa cách (self-distancing) như là bạn ngó xa trên chuyện
luyến tiếc của bạn hay là tưởng tượng khuyên một người bạn có chuyện luyến tiếc xảy
ra tương tự như bạn, với cách đó bạn sẽ nghĩ với một khiá cạnh triết lý không bị ô nhiễm
bởi sự xúc động bồng bột của bạn.
“If you love something, set it free.
If it comes back, it was yours.
If it does not come back, it was never meant to be”. Richard Bach

Trở về chuyện chàng Bruce, anh ta cố lấy lại tinh thần vì chuyện luyến tiếc to tát đó bằng
cách viết lên mục Tìm Kiếm của hãng Craiglist Paris với hy vọng là anh ta cuối cùng được gập
lại người mơ ước. Anh ta không thay đổi được quá khứ nhưng anh ta chấp nhận chuyện
luyến tiếc đó để xoa dịu quãng thời gian đã mất qua đi.

KẾT LUẬN: “God grant me the serenity to accept the things I cannot change, courage to
change the things I can and wisdom to know the difference”, Reinhold Niebuhr

THAM KHẢO: *cúm Tầu làm mất khứu giác và vị giác.
Internet
“Nếu biết rằng em đã lấy chồng..”, TTKh (Trần Thị Khánh?)
How to live with your regrets, David Robson (BBC Worklife)
The Power of Regret, Daniel Pink.
The worst person in the world: 2021 film
Nuối tiếc: Trịnh Nam Sơn
**On a train (Washington Post 2 Mars 2022)