THẦN KHÚC ( bài 9. Thi ca khúc  XXII, XXIII, XXIV)

 

NHỮNG KHÚC CA THẦN DIỆU 

DANTE  ALIGHIERI (1265-1321)

 

NHẤT UYÊN PHẠM TRỌNG CHÁNH

chuyển ngữ thơ lục bát

 

 

ĐỊA NGỤC

THI CA KHÚC XXII

 

Vòng thứ 8, túi thứ 5.  Bọn buôn lậu trong nhựa nóng. Lũ âm binh quỷ.

 

Ciampolo và bọn khác. Lũ quỷ chơi đùa.

 

Tôi đà từng thấy kỵ quân.

Nhổ trại, xung kích, duyệt binh oai hùng.

Đôi khi trốn chạy thoát thân,

Tôi từng thấy ngựa đua tranh các miền.

Nơi Arétins cả một đoàn,*

Cởi ngựa đấu giáo, trai hùng đấu thương.

Khi kèn đồng, khi tiếng chuông,

Cùng với tiếng trống lửa công pháo đài.

Tùy lễ hội trong hay ngoài,

Nhưng chưa từng thấy khoan thai ngựa hùng.                                   10

Ngựa binh ống tiếng lạ lùng,

Như còi tàu bỏ đất liền, đêm sao.

Với mười quỷ cùng đi theo,

Đồng hành hung tợn!  cảnh treo giáo đường.

Với thánh, quán nhậu bợm tham ăn.

Mắt tôi còn rõ trong bồn nhựa sôi.

Đủ mọi cảnh trong túi nồi.

Bao nhiêu tội phạm nung nơi bồn lò.

Như tín hiệu con cá heo,

Cho người thủy thủ, lưng vèo nhảy cong,                                          20

Báo thủy thủ cứu tàu mình.

Cũng như thế để giảm hình phạt đau,

Tội đồ lưng nổi nhanh mau,

Đề rồi biến mất thoáng nào chớp dông.

Như bên bờ nước ao đầm,

Nhô mũi để thở, thân ngâm ếnh bầy.

Dấu cả thân và chân tay,

Cũng như vậy tội phạm đầy khắp nơi.

Khi Râu Vễnh đi tới thời, (Barbaricca),

Chúng nhảy ngay xuống nhựa sôi nóng hồng.                                   30

Tôi nhìn nhớ xót xa lòng.

Như người đứng lại, sự tình xãy ra.

Một còn, ếch khác nhảy sa.

Vuốt Chó đứng trước thế là móc ngay. (Graffiacan)

Móc tóc dính nhựa sôi đầy,

Như con rái cá kéo ngay ra ngoài.

Tôi biết tên lũ quỷ thôi,

Tôi ghi nhớ chúng những lời nói sao.

Lắng nghe chúng bảo nhau nào :

Này nào Ngốc Đỏ nhận vào  sâu  a !, (Rubicante)                             40

Móc vào thịt và lột da.

Những kẻ khốn nạn thét la om xòm.

 

Tôi rằng : Thầy giảng cho con,

 

Ai  kẻ xấu số đau thương tội hình ?

 

Trong tay kẻ thù hành hình?

Thầy tôi tiến bước lại gần hắn ta.

Hỏi ai, hắn trả lời là :

 

Là nơi vương quốc Navarre tôi sinh.*

 

Mẹ tôi sinh ra, tôi thành,

Kẻ trụy lạc hủy hoại thân, gia tài.                                                      50

 

Giao một lãnh chúa quản cai,

 

Kẻ hầu, vua tốt bụng ngài Thibaud.

 

Tôi trở thành kẻ tham ô.

 

Thế nên là kẻ tội đồ nhựa sôi.

Quỷ Lợn nanh chìa hai nơi. (Ciriatto).

Chỉa ra khỏi mõm móc môi heo rừng.

Chỉ một đủ rách ruột mình,

Như chuột  giữa đám dữ hung đàn mèo.

Quỷ Râu Vễnh khoát tay trần,

Bảo : Đứng im đó, ta đâm tên này.                                                     60

Rồi quay sang hỏi vị Thầy.

 

Hỏi xem hắn có muốn gì nữa chăng ?

 

Cho biết trước khi phanh thân,

 

Thầy rằng:  Còn có tội hình khác chăng ?

 

Kẻ nào khác người La Tinh ?

 

Bị nung trong nhựa. Hắn rằng : Biết thôi.

 

Kẻ mới đến lúc vừa rồi,

 

Ta chưa xử đến, hắn thời còn đây.

Chưa cào móng, chưa đâm ngay,

Quỷ Gió Độc nói :  Ta đây phần nhiều.(Libicocco)                   70

Móc xiên tay với với móc câu,

Xé ra nhiều mảnh, miếng đầu mang đi.

Rồng Ác muốn miếng dưới đùi,(Draghignazzo)

Nhưng tên đầu xỏ lại quay mắt nhìn.

Với đôi mắt lửa dọa hăm,

Làm hắn sợ hãi đứng thèm lặng im.

Khi chúng im lặng, Thầy rằng:

Khi nhìn trông thấy vết thương bên ngoài.

 

Ai người xúi dục làm sai.

Nói ta ai kẻ khiến xui thế nào ?.                                                         80

 

Hắn rằng:  Sư huynh Gomita

 

de Gallura chất chứa tâm tà tội gian

 

Kẻ thù chúa hắn, hắn thông đồng,

 

Dù được đối xử tốt lòng giúp cho.

 

Thu tiền bạc, tha tự do.

 

Chức nào nắm cũng mưu mô vì tiền,

 

Chẳng cướp vặt mà đại bất lương.

 

Hắn dùng cách đó cả ngài Michel  Zanche *

 

de Logoduro  vùng Sardaigne.*

 

Miệng lưỡi hắn thật lăng nhăng,

Eo ôi ! Trông quỷ nghiến răng rợm hình,                                           90

 

Còn muốn nói sợ quá chừng,

 

Nó đang chuẩn bị móc cong cào mình.

 

Quỷ Đầu Lĩnh bảo Yêu Tinh (Farfarello) 

Đảo con mắt lé tưởng chừng ta tay:

 

Đồ ác điểu, cút nơi này !

 

Nếu ngài còn muốn nghe đây những gì.

Kẻ phạm tội  sợ, tiếp lời :

 

Người Toscans, Lombards tôi vời đến đây,

 

Nếu Quỷ Hố Nhựa xa nơi này.     

Để cho họ khỏi sợ khi báo thù.                                                           100

 

 

Còn tôi ở nơi đây thôi.

 

Chỉ mình tôi gọi bảy người đến ngay,

 

Tiếng huýt sáo ám hiệu này.

 

Mỗi khi một chúng tôi đi ra ngoài.

Nghe, quỷ Chó Điên hếch môi (Cagnazzo)

 

Lắc đầu và nói : Xem người mánh mung

Hắn đang nghĩ đến đâm dưới chân,

Kẻ kia trong bị, lòng vòng đi đâu !

 

Hắn rằng : Mưu mẹo có thừa,

Để ta cho chút cho vừa lòng nhau.                                            110

Quỷ Cánh Thấp chống, xỏ vào.

 

Quay các quỷ khác: Nếu nào mày dông,

 

Ta chẳng nước đại theo chân,

 

Chỉ cái vỗ cánh đến gần nhựa sôi,

 

Đến nơi mày ẩn trú thôi.

 

Một mình mày có hơn  thời chúng ta ?

Bạn ơi xem một vố lửa.

Khi cả lũ quỷ quay bờ bên kia.

Người tinh ranh thấy thời cơ,

Tên Navarre chọn mưu mô lúc này.                                          120

Trụ hai chân, bất ngờ phi,

Nhảy ngay giải thoát đi như đùa.

Bọn quỷ bực tức bị lừa,

Nhất là tên đã gây ra lỗi này.

 

Hắn thét lên : Tao bắt mày !

Nhưng rồi vô ích, cánh thì chẳng nhanh.

Hơn sợ hãi, lặn mất tăm,

Còn quỷ phải ưởn ngực trần để bay.

Khác chi con vịt lặn ngay,

Khi chim ưng vỗ cánh bay lại gần.                                            130

Trồi lên, thất vọng dữ hung,

Quỷ Băng Giá tiết điên lên vố lừa.(Calcabrina)

Cùng sãi cánh bay vật vờ,

Mong tóm được cổ tên vừa thoát thân.

Khi tên lừa đảo mất tăm,

Hắn chìa móng vuốt vào đồng bọn đâm.

Đâm hắn ngay trên hố bồn,

Nhưng tên này vốn chim ưng dữ dằn,

Nó cào lại, cả hai cùng,

Rơi tòm vào giữa hố bồn nhựa sôi.                                            140

Sức nóng làm chúng rã rời,

Muốn thoát ra, cả hai thời chẳng xong,

Vì cánh chúng nhựa dính chùm,

Quỷ Râu Vễnh cũng tức cùng quỷ ma.

Sãi cánh bay sang bờ kia,

Dùng câu móc chúng sa đà vớt lên,

Quẩn quanh chổ dưới chổ trên,

Móc câu hai đứa trong bồn nhựa sôi,

Nhưng chúng đã chín, nhựa bồi.

Chúng tôi bỏ mặc, chân rời nơi đây.                                          150

 

 

CHÚ THÍCH

5. Arétins :   Trong trận Campaldino năm 1289. Dante là một kỵ binh trong đoàn quân.

48.  Vương quốc Navarre:  lãnh địa vùng biên giới Pháp - Tây Ban Nha ngày nay. Kẻ tội phạm có tên  Campolo,, Vua Navarre  đương thời là Thibaut II công tước Champagne, cháu vua Saint Louis, Vị vua chết vì dịch trong trận thánh chiến Thập Tự Chinh tại Tunis.

81. Sư huynh Gotima: tu sĩ  Gallura ở Sardaigne. Phọ Gíám mục ở Nino Viscoti thành phố Pise.

88. Don Michel Zanche. Quan chức của vua Enzo, con Frédéric II ở Logoduro vùng Sardaigne sau khi vua mất,  lấy hoàng hậu.

 

 

ĐỊA NGỤC

THI CA KHÚC XXIII

 

 

Vòng thứ tám, ngục thứ sáu . Ké đạo đức giả mặc áo choàng sợi vàng bằng chì

 

Im lặng, lẽ loi chẳng tháp tùng.

Chúng tôi đi kẻ trước cùng người sau.

Ruổi rong như hai thầy tu,

Vì quỷ lục đục quậy thù đánh nhau.

Thơ ngụ ngôn Esope nhớ nào,*

Kể chuyện chuột ếch cột nhau dính chùm.

“Có” và “vâng” một nghĩa chung.*

Chuyện này sánh với giống cùng chuyện kia.

Tinh thần đầu cuối chẳng lìa,

Ý này ý khác như khơi mạch cùng,                                                    10

Cứ thế ý sau phát sinh,

Lớn gấp đôi trước, hoảng kinh rụng rời.

Nghĩ rằng lũ quỷ tanh hôi,

Tức mình vì bị nhất thời chơi khăm,

Hẳn là còn tức giận mình,

Căm giận thôi thúc với lòng ác nhân,

Chúng sẽ rượt ráo riết thêm,

Như chó săn thỏ muốn mang miếng mồi.

Dựng ngược lông tóc, nghĩ rồi.

Sợ hơn tôi lại thụt lùi nghe trông.                                              20

 

Thầy ơi nếu không tìm nhanh,

Một nơi ẩn náo, con càng sợ hơn.

 

Bọn quỷ đuổi theo trên đường,

Con nghe thấy chúng như đang sắp gần.

Thầy rằng : Nếu ta là gương.

 

Cũng không phản chiếu nhanh hơn ảnh hình,

 

Bằng sự tiếp nhận tâm hồn,

 

Vì ý con đến với cùng ý ta.

 

Giống nhau cử chỉ mặt da,

Vì hai ta một ý mà ấy thôi.                                                                  30

 

Bên phải đê thoai thoải bờ,

 

Chuyển sang chổ đường vô khác vòng.

Ta sẽ thoát quỷ đuổi săn.

Thầy tôi chưa giảng giải xong kế mình.

Lũ quỷ bay tới cánh giăng,

Không xa gì bắt  đến gần ta thôi.

Thầy tôi lập tức ôm tôi,

Như bà mẹ thức tỉnh nguôi giấc nồng.

Thấy ngọn lửa cháy bên mình.

Vùng lên bế đứa con cùng trốn ngay.                                                 40

Lo con hơn cả thân này,

Chỉ kịp khoát áo ngắn tay mặc vào.

Tức thì trên đỉnh dốc cao,

Thầy tôi trượt xuống lưng theo dốc ngồi.

Xuống mé vòng ngục khác rồi.

Như chưa từng thấy nước nơi đổ vào.

Chảy vào kinh tựa tát gầu,

Để làm cho bánh xe mau chạy vòng.

Bánh xe nước, cối xay nhanh,

Như Thầy tôi trượt nhanh bằng bánh lăn.                                           50

Sườn đá dốc ngược thẳng tăm,

Như ôm con, cứu nguy nan đồng hành.

Khi chân vừa chạm đáy vòng,

Đỉnh mõm đá lũ quỷ quanh trên đầu,

Đấng tối cao phân  chia giao,

Ngục thứ năm một vòng rào quản cai.

Chúng không quyền đến khác nơi.

Ngục sáu người tựa vẽ  chơi nơi này.

Bước chân chậm chạp vòng quay,

Rên than, suy sụp, hao gầy, mõi mê.                                                  60

 

Mắt trùm kín, áo choàng che,                                                   

Như áo tu sĩ đi về dành riêng.

Kiểu Cluny cho thầy dòng,*

Bên ngoài chỉ giát vàng thêu rực màu.

Trong bằng chì nặng nề sao !

Áo Fédéric sánh nào cỏ rơm.*

Ôi áo nặng mãi luôn luôn,

Rẽ bên trái họ tôi còn đi chung.

Nên vẫn nghe tiếng khóc rên,

Như vì gánh nặng mệt thêm linh hồn.                                                70

Bước chậm chạp tôi chuyển vòng,

Chúng tôi lại có cùng hàng bạn thêm.

 

Tôi rằng : Thầy thử tìm thêm,

Một ai tên tuổi Thầy quen biết rồi.

Đi và nhìn phía Thầy tôi,

Tôi nghe giọng nói một người Toscan.

Kêu phía sau, Thầy dừng chân.

 

Hỡi hai người khách đi vùng tối tăm.

Anh hãy hỏi điều anh cần.

Rồi Thầy quay lại bảo rằng : Chờ ta.                                                 80

Rồi cùng theo nhịp bước qua,

Tôi nhìn hai kẻ trông xa vẻ gì.

Thật vội vã, muốn tôi chi.

Nhưng dưới sức nặng, lối đi hẹp đường.

Bước đến gần, nhìn lặng thinh.

Thật lâu bên cạnh, nhìn gần chăm chăm.

Quay người bên cạnh nói rằng :

 

Anh ta còn sống, thở căng yết hầu.

 

Nếu đã chết, đặc ân sâu.

Tại sao chẳng phải mang đâu áo chì ?                                               90

 

Họ rằng : Bạn Toscan ơi !

Ngục kẻ giả nhân nghĩa, thần thời bán buôn.

 

Anh là ai ?  chẳng ngại lòng.

 

Tôi rằng:  Tôi vốn sinh thành lớn lên,

 

Sông xinh Arno, kinh thành.

 

Thân thể  còn sống chưa từng rời xa.

 

Còn các người là ai mà,

Nước mắt đau khổ nhỏ sa đầm đìa.

 

Hình phạt áo lấp lánh tia.

Một người : Rằng áo vàng kia khoát người.                                       100

 

Thêu vàng rất nặng, bằng chì.

 

Lên bàn cân cũng ầm ì  két ken.

 

Chúng tôi thầy dòng Bologne.*

 

Tôi tên Catalono, hắn tên Loderingo.

 

Đã được thành phố bầu cho.

 

Lệ thường chỉ có bầu vô một người.

 

Cai quản an ninh, giúp đời,

 

Gardingo vẫn còn lời nhắc ơn.

Bắt đầu điều xấu cấp trên.

Nhưng rồi ngừng  nói. Tôi còn thấy ra :                                             110

Một người ba cọc căng ra,

Thấy tôi ông bỗng vặn qua thân mình.

Thở dài lay động râu cằm,

Thầy Catalano, tôi nhìn nhận ra.

 

Tội vì bảo : Kẻ bị đóng đinh là.

Khuyên Pharisiens chẳng thực thà lời khuyên.

 

Vì nhân loại, một kẻ hy sinh,

 

Đặt trần truồng giữa con đường đi qua.

 

Ông chẳng có cảm nhận là,

Mỗi người qua nỗi xót xa nặng lòng.                                                 120

 

Bố vợ hắn, một ngục cùng.

 

Hội đồng xét xử tội cùng nơi theo,

 

Dân Do Thái mầm họa gieo.

Virgile kinh ngạc biết bao sự tình.

Sinh trước Chúa  Thập tự đóng đinh:

 

Rất ư hèn hạ cõi trần dương gian

Rồi thì, Thầy hỏi thầy dòng:

 

Xin cho tôi biết, nếu không phiền gì.

 

Phía tay phải, có lối chi ?

Liệu có thể thoát ra đi ngoài vòng.                                                     130

 

Không cần đợi các Hắc thần,*

Đến đây kéo chúng tôi trong hố này.

 

Ông rằng : Điều thật mắn may,

 

Có tảng đá lớn ra ngay khỏi vòng.

 

Xuyên qua thung lũng rợn kinh,

Nhưng đây đá đổ con đường sụp lăn.

 

Nơi đổ nát thì trèo lên,

Men bờ dốc đứng, cạnh thềm đáy sâu.

Thầy tôi suy nghĩ cúi đầu.

Nó làm ta nhận ra điều ác tâm.                                                          140

 

Bị  móc thầy dòng lỗi lầm,

 

Ta từng nghe nói ở vùng Bologna.

 

Có nhiều tật thật xấu xa,

 

Ở đó nói dối là cha trò lừa.

Nghe, Thầy tôi tiếp chân đưa,

Mắt không dấu nỗi lòng vừa giận căm.

Rời lũ khốn khổ tội nhân,

Theo Thầy yêu dấu, tôi chân không rời.                                             148

 

CHÚ THÍCH

 

5. Thơ ngụ ngôn Esope; được dạy dỗ trong các trường học thời Trung Cổ:

Con ếch chỡ con chuột trên lưng muốn làm chết đuối con chuột bàn chuyện cột sợi dây dính liền nhau,  một con cú bay ngang bắt hết cả hai.

7. ‘Có’ và ‘vâng’ nguyên tác tiếng Ý là ‘mo’ và ‘issa’ tiếng cổ địa phương vùng firenze đều có nghĩa là vâng.

63. Cluniy tu viện dòng Bénedictin

66. Áo choàng vua Fédéric II sánh với áo chì chỉ nặng như cỏ rơm.

103. Thầy dòng Bologne: tu sĩ dòng Chiến sĩ Đức Bà Maria lập ở Bologne năm  1261 nhằm xoa dịu những khác biệt gia đình và xã hội, bảo vệ người yếu đuối.

104. Catalono gia đình phe Guelfe des  Malavotti ở Bologne ảnh hưởng đến các thành phố khác.

Loderingo phe Gibelin ở Bologne hợp tác với Catalano ở Firenze, được bầu lên trong mục đích  giảm đi những mâu thuẩn, nhưng họ trốn đi bị kết án theo Giáo Hoàng Clément IV. Phái Gibelin bị đuổi khỏi Firenze, nhà các lãnh tụ bị đốt.

115. Người bị đóng đinh :  Caïfa  Đại Giáo sĩ Do Thái ủng hộ việc đóng đinh Chúa Jésus.(Jean XI,50)

121 Bố vợ hắn : Anne phán xét xử tội.(Jean, XVIII,13)

124. Virgile kinh ngạc: Virgile sinh trước Jésus nên không biết việc Jésus bị đóng đinh.

 

 

ĐỊA NGỤC

THI CA KHÚC XXIV

 

Vòng thứ  VIII, ngục thứ ̃7.

 

Kẻ trộm cắp đồ vật của Chúa bị rắn cắn, rơi thành tro bụi và trở lại hình người. Dante rối loạn leo lên khó khăn. Trong ngục kẻ cắp Vanni Fucci.

 

 

Năm mới đến thời khắc này,

Hệ Thái Dương ấm, sáng soi mặt trời.

Đêm ngắn chỉ bằng nửa ngày,

Mặt đất trờ lạnh phủ đầy giá sương.

Bóng hình người chị trắng tinh,

Nhưng nét tô điểm không còn dài lâu.

Nông dân đã hết cỏ khô,

Sáng thức dậy đứng nhìn vô cánh đồng.

Thấy trắng xoá tay vỗ sườn,

Quay vào nhà chỉ biết còn thở than.                                          10

Tội nghiệp, chẳng biết chi làm.

Đi ra hy vọng một niềm nảy sinh.

Khi thấy trời đất chuyển mình.

Chỉ trong chốc lát tay cầm gậy song.

Lùa đàn cừu mình ra đồng,

Cũng như thế ấy, Thầy làm tôi lo.

Trán người xúc động đắn đo.

Nhưng rồi sau, hết vu vơ sợ gì.

Cây cầu gãy trên đường đi,

Mắt trông hiền dịu, Thầy quay lại nhìn.                           20

Như lần trước núi dưới chân,

Thầy dang tay rộng ôm chầm lấy tôi.

Sau khi tính kỷ suy rồi,

Quan sát nơi sụp lỡ người tính toan.

Hành động suy nghĩ lo tròn,

Vẻ luôn tiên liệu việc làm xãy ra.

Dẫn tôi đến đỉnh đá xa,

Chỉ tôi tảng đá khác và nói tôi.

 

Hãy bám chắc vào đá lồi,

Nhưng thử xem nó có thời chắc không ?                                   30

 

Đường chẳng dành người áo choàng.

Thầy tôi thì nhẹ, tôi lên nhọc nhằn.

Đỉnh này, đỉnh khác trèo lên.

Dốc này dốc khác bờ trên vòng này.

Không ngắn hơn dốc trước đây,

Thầy, tôi chẳng rõ, nhưng tôi nản lòng.

Tất cả đều xuống dần dần.

Đến nơi sâu nhất tối tăm  Hố Sầu.

Hình thể mỗi vực như nhau,

Một bên dốc đứng, bên vào ít hơn.                                            40

Chúng tôi tới điểm đỉnh non,

Nơi đây tảng đá cuối cùng nhô lên.

Hơi thở dồn dập ngắn dần,

Chẳng làm gì để đi còn xa hơn.

Tôi ngồi bệch xuống dừng chân.

 

Từ nay con hãy gắng công sức mình.

 

Thầy rằng:  Chẳng nằm nệm lông.

 

Chăn bông, mà đạt đến vòng vinh quang.

 

Kẻ nào sống chẳng nhọc nhằn,

Chỉ lưu mặt đất ví bằng giống như.                                           50

 

Khói trên không, mặt nước hồ.

 

Hãy đứng lên thắng âu lo chính mình. 

 

Bằng can đảm thắng đấu tranh.                             

 

Phải luôn khuất phục nhọc nhằn tấm thân.

 

Trèo lên bậc thang dài hơn,*

 

Tránh được lũ quỷ chưa còn đủ đâu.

Khắc ghi bài học in sâu.

Tôi liền đứng dậy cố cầu gắng lên.

Tôi cảm thấy gân sức hơn,

Đi thôi, con đã mạnh thêm, khỏe rồi.                                        60

Từ tảng đá lên đường thôi,

Đường đi nhám ráp, chật thời khó khăn.

Khác đường trước và dốc hơn.

Tôi đi và nói, tỏ lòng chẳng than.

Bỗng tiếng dưới hố vọng lên,

Khó khăn chưa diễn được nên thành lời.

Chẳng hiểu dù ở gần thôi.

Trên cầu vòng bắt ngang nơi hố này.

Kẻ nói như đang chạy đây,

Tôi cố nhìn xuống. mắt người sống, nên.                                  70

Hố tối tăm, không thấy xuyên,

 

Thưa Thầy, ta hãy đi lần đến bên,

 

Phía bên kia dưới bức tường.

 

Vì đây con đã nghe. không thấy gì.

 

Thầy rằng : Ta chẳng lời chi,

Khác hơn hành động đang vì chính ta.

 

Bằng hành động, không nói ra,

Chúng tôi đi xuống nơi qua cuối bờ.

Nối đê thứ tám liền vô,

Cái hố trước mặt nhấp nhô mơ hồ.                                            80

Một đống khủng kiếp xô bồ.

Rắn toàn là rắn nhúc nhô đủ loài.

Chỉ nghĩ tới lạnh đông người.

Libye sa mạc ai thời khoe khoang.

Nơi này có thể sản sinh,

Rắn rết độc hại đỏ xanh đủ loài.*

Chưa thấy rắn độc này thôi,

Cả Ethiopie nữa, chẳng loài dữ hung.

Hồng Hải sa mạc bên trong,

Chẳng rắn nhúc nhích tởm kinh thế này.                                   90

Trần truồng kiếp sợ chạy bay,

Chẳng hy vọng trốn được, hay tàng hình ?*

Tay họ rắn quấn sau lưng,

Rấn to quấn chặt chung quanh thân sườn.

Đầu dưới khoá lại trước mình,

Nhìn kẻ tội phạm trong tầm mắt trông.

Bị rắn phóng xuyên thủng mình,

Ở nơi đầu cỗ nối liền vai, thân.

Chữ O, I chưa viết xong,

Kẻ khốn khổ đã lửa châm cháy rồi.                                           100

Rơi còn một đống tro thôi,

Rớt ngay xuống đất, thân thời hủy tan.

Tro bỗng tập họp tự thành,

Tạo thành như trước thân hình người lên.

Các nhà thông thái kể rằng :

Phương hoàng đã chết sinh thành lại ra,

Khi tới năm trăm tuổi già,

Thức ăn suốt kiếp chẳng là cỏ rơm,

Chỉ ăn nhựa hương, sa nhân,

Cam đường cùng với trầm hương ổ nằm.                                  110

Như người ngã, chẳng hiểu rằng,

Quỷ sứ xô ngã, bại thân bệnh thành.

Khi đứng dậy, đảo mắt quanh.

Hoang mang đè nặng trong lòng bi ai.

Rồi nhìn quanh lại thở dài.

Tội nhân cũng thế, khi thời đứng lên.

Quyền uy của Chúa khắc nghiêm.

Giáng đòn trừng phạt cho nên nỗi này.

 

Tôi hỏi :  Ông là ai đây ?

Hắn rằng : Tôi đến nơi này không lâu.                                      120

 

Từ Toscan xuống vực sâu,

 

Yêu đời súc vật, có đâu yêu người.

 

Một con lừa Vanni Fucci là tôi,

 

Pistoia là ổ hang nơi đời này.

 

Thầy rằng : Bảo hắn chớ đi !

 

Hỏi xem tội phạm ngục thời tối tăm.

 

Máu và bạo lực một lòng,

Tội phạm nghe được, trông không ngại ngần.

Nhìn tôi bộ mặt linh hồn,

Tỏ ra lộ vẻ đau thương thẹn thùng.                                           130

 

Ông kinh ngạc, tôi đau hơn,

 

Ông đà trông thấy tôi trong khốn cùng.

 

Tôi không còn đời khác hơn.

 

Tôi không từ chối điều ông hỏi gì.

 

Là kẻ trộm, tội đọa đầy.

 

Những đồ báu vật cắp nơi bàn thờ.

 

Kẻ khác, án tội oan cho.

 

Thấy tôi anh chớ vui lo nếu rằng.

 

Chẳng rời nơi chốn tối tăm,

Mở tai nghe được lời thông báo này.                                         140

 

Pistoia trước giải phe Đen,

 

Firenze đổi mới nhân dân, luật nhà,

 

Mars phóng sấm thung lũng Magra.*

 

Một cơn dông dữ dội và khiếp kinh.

 

Đánh nhau Picenum trên đồng,

 

Mọi người phe Trắng đều cùng bị thương.

Báo ông để khỏi đau buồn.                                                        147

 

CHÚ THÍCH :

 

55. Bậc thang dài : Virgilo nghĩ đây là bậc thang leo lên cõi Luyện Ngục.

86-87. Các loại rắn  ít nhiều tưởng tượng theo trong sách Pharcale de Lucain.

93. Tàng hình,  héliotrope cây tưởng tượng, loại cây chữa bệnh, và có phép lạm ai mang nó người khác không nhìn thấy.

125. Vanni Fucci, con ngoại hôn với một người không thuộc giới quý tộc Pistoia  (nên có biệt danh “con lừa” con của con ngựa và con la)   Fuccio de ́ Lazze sinh khoảng năm 1293. hắn ăn cắp kho tàng trong nhà nguyện Thánh Jacques ớ Pistoia, nhiều người bị bắt xử tội oan cho đến khi có người đồng lỏa tố cáo chính phạm. Vanni Fucci bỏ trốn và là một người phe Đen. Dante nói trước sự tổn  thất phe Trắng.

143. Lời tiên đoán dẫn tới sự lưu vong của Dante háng 5 năm 1301 phe Trắng ớ Pistoia đuổi phe Đen trong dịp lễ Các Thánh.