Chương 6

Phần I

Biết là Thái rất cương quyết nói mãi cũng vô ích,không thể đổi được ý định của Thái,Dũng giơ tay bắt tay bạn từ biệt:
-Chúng tôi không thể giúp được anh gì nữa?
Thái giữ bàn tay Dũng trong tay mình:
-Anh cần gì phải áy náy.Mỗi người một cảnh. Đến như lần trước tôi muốn anh Cận đi với tôi lắm mà cũng đành để anh ấy ở lại.Thế cũng may.
Dũng thấy hai mắt Thái sáng quắc một cách ghê sợ.Thái chậm rãi nói tiếp theo:
-Lần này khác nhiều.Hai anh giúp tôi thế này là đủ lắm rồi.Khi nào đến bước liền thì nên cần đến một người thôi.
Trúc để chân lên bàn đạp nói:
-Thế bây giờ chúng tôi về...Anh nhớ lát nữa bóc bánh gai mà ăn,bánh gai ở bến đò Gió phải biết,ngon có tiếng.
Ra đến ngoài đường cái,Trúc nhìn Dũng,lắc đầu:
-Anh đoán không sai,Thái đã đến bước không cần gì cả,không thiết gì đến cả sống nữa.
Dũng nói:
-Tôi thương anh ấy quá.Anh ấy khổ sở suốt đời.
-Nhưng đã chắc đâu là anh ấy khổ.
Dũng giảng giãi:
-Không phải anh ấy liều thân như thế là khổ đâu.Khổ là vì anh ấy không còn biết sống và làm theo đường nào để đến nổi chỉ còn một nước liều thôi.
Dũng nghĩ đến cách sống khốn đốn của Thái sau khi bị đuổi khỏi nhà trường và nghĩ đến hiện tình của mình và Trúc.
-Còn bao nhiêu các anh khác cũng bó buộc như Thái,cũng phất phơ vô định như Thái,nhưng ít ra các anh kia còn hy vọng,còn tìm.Có lẽ tìm,tìm mãi suốt đời không ra,nhưng cứ sống để tìm,thế cũng đủ.
Trời lấm tấm mưa,nhưng nền trời ở phía xa lại sáng hẳn lên.Rặng cây nhãn trên đê,cạnh bến đò Gió mờ rõ trong mưa bụi và khói ở các mái nhà tỏa ra như mấy vết mực tàu đương lan trên tờ giấy trắng ướt đẫm nước.
Qua đò,vào hàng nghĩ ngơi và mua bánh gai xong.Hai anh em cắm đầu đạp thật nhanh để kịp về tới huyện trước khi tối trời.Mưa đã tạnh,nhưng về chiều gió càng rét.Hai bên đường,tiếng nhái nghe như bay trong gió.Dũng nghĩ đến căn buồng của chàng,hơi ấm trong chăn nệm và những chữ in đẹp trên một sách quý dưới ánh đèn.Nhưng Dũng vẫn không vui vẻ.Chàng thấy một sự ăn năn rạo rực ở trong lòng,một sự ăn năn vô cớ,không cội rễ,lúc xa lúc gần như tiếng rao hai bên đường,không biết nới nào đưa đến.
Tới đầu phố huyện thì trời tối hẳn.Qua hàng rào cây,trường học có ánh đèn thấp thoáng,Dũng và Trúc cùng đạp thong thả lại,trong khung cửa sổ,Dũng nhìn thấy Thảo đứng xoay lưng ra ngoài,cạnh cây đèn có chao bằng lụa xanh,Lâm đương cúi đầu viết.Dũng bấm chuông,liên thanh,Trúc cất tiếng nói thật to:
-Sang năm thế nào cũng đổ tú tài.Thần giáng về báo mộng cho đấy.Học chăm làm gì cho mệt.
Rồi chàng hát tiếp theo:
-Bên anh đọc sách,bên nàng đứng trơ.
Hai người cùng cười rồi đạp nhanh cho Thảo không kịp nhận ra là ai.
Dũng nói:
-Gia đình lạc thú.
Về đến cổng,thấy trong nhà Đính có ánh đèn “măng sông”sáng xanh.Dũng nói:
-Dân này lại tổ tôm chứ gì.Sống để đánh tổ tôm hay sao mà đánh mãi không chán.
Qua đá lộ bộ bằng đồng bóng loáng,lẫn trong đám người ngồi trên sập đánh tổ tôm,Dũng trong thấy ai như Loan,chàng bảo Trúc:
-Ta rẽ qua đây đã.Trong này chắc sẳn thức ăn.
Nghe nói có sẳn thức ăn,Trúc biểu đồng tình ngay.Dũng và Trúc bỏ mũ vào nhà,cùng cất tiếng một loạt:
-Chúng tôi đói lắm rồi.Trong này có thức ăn ngay.
Mọi người quay ra,ngơ ngác nhìn Dũng và Trúc đầu tóc rối bời và quần áo ướt đẫm nước mưa.Hiền nói:
-Ma quỷ ở đâu hiện về thế này?
Dũng nghiêm trang đáp:
-Em sang thăm lúa ở bên ấp.
Đính đáp:
-Lúa đâu bây giờ mà thăm với nom.Rõ chú này!
Dũng cười:
-Ừ nhỉ! Tôi quên đi mất đấy.
Thuận,vợ Đính,nói:
-Chú Dũng thì làm ruộng với làm nương gì.Nay mai chú ấy làm quan rồi,chú ấy cần gì đến ruộng.Hai ông tướng lại đi mò mẫm ở đâu về chứ gì?
Dũng hơi khó chịu đáp:
-Có lẽ.
Không nhìn hẳn vào chổ Loan ngồi,nhưng Dũng biết rằng từ lúc vào Loan vẫn chăm chú nhìn mình.Loan ngồi khuất sau Hiền để không ai chú ý đến.Nàng không nói,không mĩm cười,chỉ yên lặng nhìn Dũng.
Dũng đặt mũ xuống bàn và đứng dựa vào thành ghế,hơi nghiên người để ẩn mặt trong bóng tối.Loan biết rằng Dũng muốn được tự do nhìn lại mình;hai con mắt nàng bổng tươi hẳn lên dưới ánh đèn và hai hàng lông mi nàng hơi rung động.Nhìn Loan,Dũng thấy rõ ý nàng muốn bằng hai con mắt lặng lẽ diễn cho chàng biết nổi vui sướng âm thầm được trông thấy mặt chàng.
Loan cất tiếng nói:
-Tôi chịu các anh thôi.Dễ thường các anh không biết rét là gì.
Trúc đáp:
-Chuyện,cô bảo làm ruộng mà không tập chịu được rét thì làm thế nào nổi.
Dũng nói tiếp:
-Có đi ra ngoài mưa rét khi về mới biết là ấm,cô Loan ạ.
Trúc nói:
-Mà nhất là đói.Giờ chúng tôi về thay quần áo,lúc sang mong sao lại có sẳn sàng thức ăn.
Loan nói:
-Hai anh không lo. Ông chủ,bà chủ dở bận đánh tổ tôm, để tôi tiếp hộ hai ông quý khách này cho.
Về buồng mình,Dũng hỏi vú già,người vú trước kia nuôi Dũng:
-Bà tham Hiệu hôm nay có đến không?
-Có ,cậu ạ.Có cả cụ thượng bà.Cụ lớn truyền tôi tìm cậu mãi,tôi chẳng biết cậu đi đâu,phải nói dối quanh bảo cậu sang bên ấp.Cụ lớn gắt gỏng cả nhà.
Dũng rất khó chịu nhưng vẫn làm như không quan tâm đến điều đó.Chàng hỏi vú già:
-Chắc họ sang trả lời về việc cô Khánh chứ gì?
Chàng mĩm cười và nói bằng một giọng bông đùa coi như là một chuyện chơi không quan trọng gì đối với chàng.
Bao giờ cũng vậy,khi ngồi với ông,chàng hết sức tránh những câu chuyện có liên lạc xa gần tới cụ thượng Đặng và Khánh.Chàng không muốn để ông tuần có dịp nói rõ hẳn câu chuyện cưới Khánh về lamé vợ chàng.Dũng biết trước rằng sẽ có chuyện bất bình giữa hai cha con.Vì muốn tránh một sự xung đột sẽ đến làm cho chàng đau khổ nên chàng phải yên lặng,sự yên lặng khiến ông tuần tưởng lầm rằng chàng đã bằng lòng. Đối với ông,không có lý gì Dũng lại không bằng lòng được.Trúc ra trước gương khoác chiếc áo của Dũng ngắm nghía.
-Vừa như in.Thế mới biết trời sinh voi,trời sinh cỏ.
Dũng mĩm cười.Một lúc sau,Trúc giảng giải:
-Tôi là voi mà anh là cỏ.Nếu trời không sinh tôi ra thì lấy ai mặc áo của anh.Thế cho nên tôi sinh ra không phải là một ngưới thừa.Vả lại, Đức Khổng Tử có nói: “nhân chi kỳ ý,bất nhi đắc kỳ hề.”Cũng là nói theo ý ấy vậy.
Dũng quay lại gắt:
-Anh nói cái gì thế.Mau lên mà sang không đói lắm rồi.Khẽ mồm chứ. Ông cụ biết tôi về thì đừng có hòng ăn ngon.
Vừa đi qua sân,Dũng vừa bực tức ngẫm nghĩ:
-Trong lúc mình muốn tránh một sự đau lòng thì việc khó chịu kia nó cứ từ từ tiến, đến một ngày kia,mình không ngăn nổi nữa.
Chàng mĩm cười nghĩ đến con đà điểu khi thấy nguy chui đầu xuống cát,tưởng rằng không thấy cái nguy,thì cái nguy cũng không có nữa.
-Mình là con đà điểu.
Trúc giật mình,quay lại nhìn Dũng,ngạc nhiên:
-Anh bảo anh là con gì kia?
Hai người cất tiếng cười to.Dũng quên cả lời vừa dặn Trúc cẩn thận lúc nãy.Không khí nhẹ nhàng khi mưa xong làm cho Dũng thở dài khoan khoái.Chàng bảo Trúc:
-Không gì dễ chịu bằng ngoài lạnh,má lạnh,tai lạnh,mà trong lại ấm.
Những giọt mưa đọng rơi từ lá này xuống lá khác lộp độp hai bên vườn.Hai người đi qua một quảng đường nức mùi thơm của một cây bưởi gần đó.Trời im gió nên khi ra khỏi chổ hương thơm,hai người tưởng như vừa ra khỏi đám sương mù bằng hương thơm của hoa bưởi đọng lại.
Vào nhà Đính,Dũng đã thấy Loan ngồi đợi bên cạnh bàn ăn.
Trúc nhìn mâm cơm nói:
-Làm gì mà long trọng thế này?Ra phố huyện mua cho một liễn bún riêu có tiện không?
Loan nói:
-Em vừa xuống bếp làm lấy để các anh xơi cho ngon.
-Quí hoá quá! Không ngờ cô Loan làm bếp khéo thế này!
-Ấy ,phải tập cho quen.Về sau khỏi bị bà mẹ chồng mắng là hư thân.
-Giản tiện hơn là chọn nơi nào không có mẹ chồng.
Loan cười:
-Nhưng thế là phải chọn nhà chồng chứ không phải chồng.
Tiếng cười ồn ào bên bàn tổ tôm. Đính cười vang và nói to:
-Nuớc bài đánh cao lắm chứ.Quân nhị sách lên nhất định không ăn.Kể cũng gan thật!
Dũng nghĩ đến câu Thái nói lúc chièu khi chàng đến: “Chờ mãi nhị văn,bây giờ nhị văn mới thấy.”
Loan hỏi nhỏ Trúc và Dũng:
-Lúc nãy hai anh đi đâu?
Loan không tin là Dũng sang thăm ruộng bên ấy.Mười hôm trước ngồi xem nhật trình với Hiền,tình cờ nàng đọc đến chổ đăng tin Thái vượt ngục.Nàng thấy cuộc đi chơi của Dũng hôm nay có vẻ bí mật:nàng muốn biết rõ sự bí mật ấy và tự nhiên nàng thấy nẩy ra cái ý thích được dự vào những công cuộc của Dũng và Trúc.Loan mỉm cười và nhìn Dũng nói như có ngầm ý:
-Em biết rồi, đừng giấu em làm gì.
Dũng nói:
-Cô có thích ăn bánh gai không?
-Sao anh lại hỏi thế?
-Vì tôi muốn làm quà cho bác và cô ít bánh gai ở bến đò Gió,ngon có tiếng theo như lời cô nói độ nào.
Loan mĩm cười:
-Anh nhớ lâu nhỉ.Bến đò Gió quê ngoại em...Các anh vừa đi bến đò Gió về đấy à? Thích nhỉ.
Ở ngoài nhà,một cơn gió nổi lên rào rào trong lá cây rồi cất tiếng mưa rơi đều đều.Dũng nói:
-Trời lại mưa.Giá mà lúc nãy còn ở bến đò Gió thì cũng khá nguy.
Loan tiếp theo:
-Nguy nhưng mà thích.Em chưa thấy bến đò nào buồn hơn.Lèo tèo mấy cái quán xơ xác.
Đột nhiên Đính nói to và nhìn về phía Dũng:
-Quên không cho chú biết:Hôm nay cụ thượng đến chơi.
Thuận nói:
-Cậu nói đến chơi không được đúng.Sao không nói hẳn ra cho chú ấy mừng.
Đính ngắt lời vợ:
-Mợ chỉ được cái nói vơ vào.Phải chắc hãy nói kẻo chú ấy thất vọng về sau.
Dũng quay mặt về phía sập tổ tôm,mĩm cười.
Hiền nói:
-Độ này trông chú ấy buồn tệ.Lấy vợ sẽ hết buồn ngay.
Thuận tiếp theo:
-Mà nào chỉ lấy vợ thôi đâu.Rồi khối tin mừng.
Dũng hiểu ý Thuận muốn nói khi chàng lấy Khánh,nhờ thế lực cụ thượng Đặng,chnàg sẽ ra làm quan rất dễ dàng.Dũng định nói:
-Tôi không phải bám vào ai mới lập được thân.
Nhưng câu ấy chàng không nói ra, đã bao nhiều lần như thế rồi,hể muốn nói đến những cái xấu xa,yếu hèn thì chàng thấy như định ám chỉ một người nào trong nhà.Một độ chàng hăng hái bàn chuyện với Trương,công kích những người ham hư danh,chàng không ngờ chính lúc đó Trương đương nhờ bố vợ vào Huế vận động xin chức hàn lâm để người ta khỏi gọi mình là ông cả.Khi biết,Dũng ngượng không dám nhìn mặt Trương đến mấy tháng,người lấy điều đó làm nhục,người hổ thẹn nhứt lại là Dũng chứ không phải Trương:
-Sống bám vào người khác.
Tất cả mọi người trong nhà,trong họ thảy đều sống bám vào ông tuần và cho đó là một sự tự nhiên,một cái phúc.Một lần cụ Bang ốm nặng,con cháu phải về chăm nom.Dũng mới nhận thấy không có người nào làm một việc,một nghề gì cả,mà người nào cũng sống phong lưu,sang trọng.
Tiếng Thuận vừa cười vừa nói:
-Nhưng ông tướng nhà này phải có học chăm thi đổ đi đã rồi hãy nói chuyện.
Dũng nói:
-Tôi sẽ xin hết sức chăm học để được vợ đẹp.
Miệng nói nhưng trí Dũng vẫn theo đuổi ý nghĩ đương bỏ dở:
-Cha mình coi như là một bổn phận,hơn thế nữa,một cái vinh dự lớn được cho mọi người trong họ nhờ vả.Mà như thế ai không coi cha mình là một người rất tốt.Ai không phục.
Loan nói:
-Hôm thượng thọ tôi được ngắm mặt cô dâu.Cô ấy đẹp chứ.
Dũng tiếp:
-Mà người lại nết na,nhu mì,lịch sự đủ hết các tính nết tốt.
Hai người đưa mắt nhìn nhau hơi mĩm cười.Dũng cũng như Loan, đều cho mấy câu đó chỉ là những câu nói cho có chuyện mà thôi.
Loan cầm ấm rót nước mời Dũng và Trúc uống.Lúc nàng rót nước Dũng thấy khủy tay áo của Loan rách hở cả lần áo trong,chàng ngượng vội quay mặt nhìn đi chổ khác.
Dũng biết chắc chắn rằng không bao giờ ông tuần bằng lòng cho chàng cưới Loan.Biết vậy nhưng chàng cũng không tìm cách xa Loan ra,chàng lại có ý muốn éo le càng cố yêu Loan mỗi ngày một hơn. Điều dự định của ông tuần cũng như của bà Hai,chàng cho là không cản trở gì đến ái tình của Loan và chàng.Việc yêu Loan và việc cưới xin,chàng phân tách ra làm hai việc không có liên lạc gì với nhau cả.
Dũng châm thuốc ra hút và để khỏi nghĩ ngợi rắc rối,chàng lắng nghe tiếng mưa rơi ngoài vườn.Chốc chốc một cành cây gió đưa hiện ra gần cửa sổ,lá ướt lấp lánh ánh sáng,rồi lại khuất vào trogn bóng tối.
Dũng khẻ nói với Loan:
-Mưa thế này thì cô về làm sao được ?
Dũng lấy làm lạ rằng khi hỏi câu hỏi rất thường ấy,giọng chàng đổi khác hẳn đi.Loan áp hai bàn tay vào má,hai ngón tay út khẻ đập trên thái dương,thẩn thờ nói:
-Thì cứ ngồi đây suốt đêm.
Một lúc sau,nàng mĩm cười tiếp theo:
-Ngồi nghe mưa rơi.
Tiếng nói của Loan nghe trong căn phòng ấm áp,thốt nhiên gợi Dũng nghĩ đến cảnh một người phiêu lưu ngủ trọ trong quán hàng nước ở một bến đò xa vắng. Đêm khuya lạnh sực thức dậy nghe tiếng mưa rơi trên sông và nhớ tới người yêu ở quê cũ.
Loan giật mình quay về phía Trúc:
-Từ nãy đến giờ anh Trúc ngồi không nói gì cả.Một sự lạ lùng.
Trúc đang ngồi tựa đầu vào cột nhìn lên mái nhà,nghe tiếng Loan hỏi,chàng thong thả đáp:
-Tôi tự nhiên thấy mình sung sướng quá nên yên lặng để nghe mình sung sướng như cố nghe mưa rơi,như anh Dũng xoay mãi cái chén uống nước mà không uống.
Câu ấy cả Dũng và Loan đều thấy Trúc đã sắp sẳn chỉ đợi dịp nói ra.Dũng nói đùa:
-Bao giờ anh ăn no là anh cũng đâm ra sung sướng.
Nhưng chàng vẫn khó chịu rằng Trúc để ý đến cử chỉ của mình.Chàng nhìn ra phía đánh tổ tôm và có nghĩ đến chuyện khác,không nghĩ đến Loan nữa,cho đở ngượng.Chàng tự hỏi:
-Nhưng sao mình lại ngượng với Trúc?Sao lại muốn dấu Trúc?
Dũng thấy rằng tấm tình yêu của chàng như một ngôi sao nhỏ ở một góc trời chỉ riêng đẹp,riêng quý đối với chàng,chính vì chàng đã chọn nó và không cho ai biết.Chỉ cho một người khác biết,người đó tất sẽ ngạc nhiên không hiểu,vì thấy ngôi sao ấy tầm thường không đẹp hơn gì muôn ngàn ngôi sao khác vẫn lấp lánh ở trên nền trời từ nghìn xưa đến giờ.Chắc chàng sẽ buồn về sự ngạc nhiên ấy và chàng sợ rồi sẽ không tin rằng ngôi sao của chàng là đẹp nữa.
Mưa mỗi lúc một to.Loan thở dài khẻ nói:
-Có lẻ mưa suốt đêm chắc.
Dũng thấy lời Loan nói như một lời reo vui.Chàng nhìn Loan ngẫm nghĩ:
-Sao mắt Loan đêm nay đẹp lạ thường.
Nghĩ vậy chàng cất tiếng nói với Loan:
-Lúc nãy qua vườn,có hai bông hoa nhài trắng nở về đêm đẹp quá.
Loan không hiểu tại sao Dũng lại nói đến hai bông hoa nhài.Nhưng nàng cũng mĩm cười và thấy sung sướng.

**

Chương 7

Phần II

Ngủ trưa dậy thấy người nhà vào phòng mời sang bên ông tuần uống nước chè,Dũng đoán chắc có chuyện gì lạ.Nhưng ngồi uống đã gần tàn ấm chè,Dũng chưa thấy cha mình nói gì.
Trước mặt chàng,những chậu sứ trồng lan xếp đều đặn thành mấy hàng cạnh núi non bộ.Quả núi ấy,nguyên một tản đá, ông tuần đã bỏ ra mấy trăm bạc để mua lại của một người Tàu, đối với Dũng khi còn nhỏ,quả núi với những khe đá hiểm hóc,những chòm cây um tùm là một thế giới thần tiên đầy bí mật. Đã bao nhiêu lần chàng đứng hàng giờ ngắm nghía không biết chán,chàng thường chỉ cho Loan và những trẻ bên hàng xóm xem một con đường ở sát mặt nước đi khuất vào trong bóng tối một cái hốc đá,chàng bảo đó là đường vào Đào Nguyên và tả cảnh Đào Nguyên lại cho Loan nghe theo như lời ông tú đã kể chuyện với chàng.Ngay từ lúc còn nhỏ,chàng đã có cái ý muốn rời khỏi nhà để đi tìm cảnh Đào Ngyên đẹp đẽ.Có khi đêm khuya sực thức dậy,chàng chạy ra nhìn con đường ấy xem có xảy ra việc gì lạ không.Dưới ánh trăng,hai ông tiên ngồi đánh ván cờ thiên cổ,chàng tưởng họ vừa ngừng đánh và ngạc nhiên nhìn chàng.Mấy con cá vàng lên đớp ánh trăng trên mặt nước,dưới những cụm sương bồ ướt sương,chàng cho là những con vật kỳ quái biết cử động giữa một thế giới yên lặng nhưng có linh hồn.
Nhớ lại,Dũng mĩm cười.Sau bao nhiêu năm tháng chàng vẫn còn ở nguyên chổ cũ.Núi non bộ với những nguời chăn trâu,những ngôi chùa,những tiều phu bằng đất nung chàng thấy không có gì là thần tiên nữa,có vẻ ngờ ngệch,vụn vặt trẻ con.
Dũng uống cạn chén nước,nhìn ông tuần,toan đứng dậy.
-Anh hãy ngồi đây tôi nói câu chuyện đã.
Dũng biết là cha mình đã nghĩ lâu lắm về câu chuyện sắp nói. Ông phải nói ra chắc vì ông đã tức tối lắm không thể nén được nữa.Nghĩ vậy nên Dũng định cố sức giữ vẻ mặt bình tỉnh khi phải nghe lời trách mắng của cha.
Ông tuần nói:
-Anh đã lớn rồi,anh phải liệu lấy thân anh,cho tôi khỏi phải lo.
Bà Hai rút ống vôi,ngửa mặt,quệt vội chiếc que vôi vào lưỡi,rồi vừa nhai trầu vừa nói:
-Ông nói làm gì.Tôi đã mấy lần nhờ anh cả khuyên anh ấy thôi đi mà anh ấy có nghe đâu.
Bà cười và nói tiếp theo giọng đùa bởn và cố làm như âu yếm để cho Dũng khỏi giận mình:
-Tôi chịu ông tướng cứng đầu cứng cổ nhất nhà.Ngay từ hồi còn bé đã thế rồi.
Ông tuần ngắt lời vợ:
-Bà để tôi nói nào.Tôi không muốn mang tiếng có một người con du đãng.
Dũng quay lại phía ông tuần,dạ khẻ một tiếng làm như chưa nghe rõ lời cha. Ông tuần nói luôn:
-Độ này anh bỏ cả học hành, đi bè bạn với bọn du thủ du thực,anh làm tiếng xấu cho cả họ.
Dũng toan nói phân trần để bênh vực những người bạn,nhưng ông tuần gạt đi:
-Anh đừng cãi.Tôi biết lắm.Anh làm việc gì mà tôi không biết.Dẫu sao thì tôi chỉ muốn anh ở nhà nghĩ đến sự học hành cho nên người xứng đáng.Người ta trông vào không thẹn.Anh đã lớn,tôi mong anh biết nghĩ và đừng để tôi nói nhiều.
Ngừng một lát, ông tiếp theo:
-Nhất là giữa lúc này.Anh muốn tương lai anh khá thì anh phải để yên cho tôi cố sức lo lắng cho anh mới được.
Muốn khỏi cãi lại ông tuần,Dũng cầm ấm nước rót vào chén,chàng thấy tay chàng run run.Biết là một phút rất nghiêm trọng,Dũng phải cố sức giữ cho lòng được thản nhiên.Lời mắng của ông tuần chàng cho là không quan hệ gì, ông tuần khuyên chàng học chăm chỉ thì chàng sẽ học chăm.Nhưng sự xung đột của chàng với ông tuần ngấm ngầm đã từ lâu rồi,những sự trái ngược,những cái mà chàng ghét,những việc khiến chàng khó chịu đến nổi bỏ cả học,Dũng biết là ông tuần không sao hiểu được.Chàng không phải việc gì sống sung sướng nhàn nhã hơn một năm trời, đối với ông tuần,chàng không có quyền phẩn uất .Nếu ngay lúc này nói ra,chắc ông tuần không chịu nghe, ông sẽ nổi giận mắng chàng là con bất hiếu,có lỗi mà không chịu nghe lời cha,rồi câu chuyện nhỏ sẽ thành to.
Dũng đưa mắt nhìn ra vườn hoa.Trong một chậu sứ,giữa mấy hòn đá cuội trắng,một chồi lan,mới nhú lên,bóng và sạch như một lưỡi gươm.Một cơn gió thoảng qua nhẹ đưa đẩy những ngọn lá dài và làm lấp lánh ánh sáng ở chổ lá cong cong rủ xuống .Dũng ngấm nghía những giò hoa thẳng xanh mềm mại lẩn trong đám cuống lá.Chàng thở dài,trong người nhẹ nhỏm và từ lúc đó chàng biết chắc là sẽ không xảy ra chuyện gì nữa.
Dũng không đáp lại lời ông tuần.Chàng cố ngồi ráng lại để làm như chàng còn muốn nghe lời cha dạy nửa.Trước sự yên lặng của Dũng, ông tuần ngượng không nói được nữa.Nhưng ông vẫn tức bực như thường.Giá Dũng cãi lại, ông có dịp nổi giận nói to và mắng tàn tệ,thì có lẻ ông mới hả được nổi tức bực ngấm ngầm bấy lâu.. Ông tuần đã toan nói cho Dũng biết về việc hỏi Khánh,nhưng lại thôi.Bà tham Hiệu có nói với ông tỏ ý chê Dũng chơi bời lêu lỏng. Ông sợ nói cho Dũng biết về sau việc không thành, ông sẽ ngượng với con.
Ông tuần gọi người nhà bảo pha thêm nước rồi ông với cái điếu khảm,anh người nhà chạy lại thông điếu, đặt thuốc rồi đánh diêm.
Ông hút một hơi dài rồi gắt:
-Thằng này hỏng.Khi cháy thuốc,mày phải bỏ diêm ra cho nóng chứ...
Ông quắt mắt nhìn anh người nhà một cách độc ác:
-Thôi,cút xuống dưới nhà.
Cho đở khó chịu.Dũng bảo người nhà:
-Bận sau phải nhớ kỹ lấy.
Dũng quay mặt đi.Tự nhiên,Dũng thấy hiện ra trước mặt cảnh một công đường khi ông tuần còn làm tri phủ.Một hôm vào công đường,chàng sợ hải ngừng lại:cha chàng đang dập đầu một người nhà quê vào tường và tát luôn mấy cái nửa,mặt, đầu,trán và má người kia đã ướt đẫm máu. Ông phủ quay lại bảo người lính lấy thau nước và kho trông thấy chàng, ông gắt:
-Anh lại cho nó vào đây.
Hồi đó chàng còn nhỏ,nhưng sau mười mấy năm,chàng vẫn còn thấy rõ trước mắt,tuy chàng vẫn cố hết sức quên đi.
Dũng cầm chén nước xoay trong tay,mặt cúi nhìn xuống nền gạch.Bà Hai bảo:
-Anh đưa chén đây,tôi rót nước.
Dũng biết là xong chuyện.Chàng đỡ lấy ấm nước, đứng dậy rót đầy chén,uống một hơi cạn rồi bước xuống sân.
Khi qua vườn,chàng rứt một bông hoa mẫu đơn rồi cầm lấy nhị hoa đưa lên miệng thổi mạnh cho bông hoa quay như chong chóng.Chàng cố mê mãi với trò chơi ấy để khỏi nghĩ ngợi lôi thôi.
-Lạy cậu ạ.
Dũng ngửng lên và khi thấy hai Lẫm,chàng quắt mắt nhìn rồi tránh ra một bên.Lẫm chắp hai tay trước ngực và vaí chàng luôn mấy cái,giọng nói sặc mùi rượu:
-Bẩm con sang hầu cụ lớn.Hôm nọ cụ lớn mệt,con vào mấy lần hỏi thăm,mợ Hàn không cho vào.
Hai Lẫm vừa đi theo Dũng vừa lải nhải.
Dũng nói:
-Say rượu bí tỉ thế kia,vào cụ đánh cho đấy.
-Bảm,cụ lớn đánh là cụ lớn thương.Hôm thượng thọ cố,cụ lớn cầm đầu con rập vào tường mấy cái đau chết cha chết mẹ,sưng bươu cả đầu lên.Thế mới biết cụ lớn còn khỏe.U cháu bảo con còn uống rượu thì con bị đòn.Nhưng hôm ấy con có uống đâu.
Dũng bật cười nói:
-Hôm nay cũng không uống?
Chàng đi thật mau để hai Lẫm không theo kịp.Câu nói của hai Lẫm nhắc chàng nghĩ lại một lần nữa cái cảnh ở phủ đường mười mấy năm về trước.Chàng không khó chịu vì cha mình độc ác đánh người,chàng khó chịu vì những người bị đánh không kháng cự lại,không thấy thế làm nhục...
Có lẽ cha mình không độc ác.Có lẽ vì quen tay,thấy dễ tức thì cứ tức,dễ đánh thì cứ đánh...
Dũng nhận thấy rằng những lúc tức giận chàng không dám đánh ai,vì cứ tưởng đánh thì người bị đánh sẽ kháng cự,cha chàng dễ đánh người ta vì đã biết chắc là người dưới sẽ yên lặng chịu đòn.
Tìm được cách giảng nghĩa cử chỉ của cha và đổ lỗi cho những người bị đánh,Dũng thấy trong lòng hơi yên tĩnh.

***

Chương 8

Phần II

Dũng mỉm cười bước vào nhà Định, cất tiếng hỏi:
-Cho tôi đánh một hội với. Có ai muốn nghỉ không?
Thuận nói:
-Có, đánh xong ván này thì bác Bản thôi, chú vào thay.
Nàng cười ngặt nghẽo rồi tiếp theo:
-Độ này nghe chừng đã quen, gọi bác cả là bác Hàn không thấy ngượng mồm, chướng tai nữa.
Lời nói bông đùa mỉa mai của Thuận, Dũng thấy ngụ ý tức tối; Thuận luôn luôn chế giễu cái chức hàn lâm của Trường để khỏi tủi thân khi người ta gọi mình trơ trẻn là mợ Hai. Trường yên lặng. Dũng đứng gần nên nhận thấy hai tai Trường đỏ rần rần.
Dũng ngồi xuống ghế đưa mắt nhìn mọi người, mỉm cười nói:
-Vui đấy, mình đương buồn không biết làm gì?
Thuận hỏi:
-Chú tú vừa sang thăm đất trên Lạch về đấy à?
-Vâng, nhưng tôi đã đỗ tú tiếc gì đâu. Lười như tôi thì đỗ thế nào được. Chị gọi tâng bốc thế làm tôi tủi nhục.
Nói xong, Dũng mới biết mình lỡ lời. Chàng ngẫm nghĩ:
-Không thể nói câu chuyện gì thẳng thắn, tự nhiên được, lúc nào cũng phải giữ kẽ.
Định hạ bài ù, Trường vứt mạnh bài xuống chiếu, mắt đỏ ngầu, nói một mình:
-Phải, thằng này xấu hổ, thằng này nhục nhã.
Thuận nói:
-Chú Dũng đâu dám bảo bác thế. Bác nghĩ lầm.
Trường vịn vào câu của Thuận, nói luôn:
-Tôi chẳng nghĩ làm gì cả. Tôi biết thừa đi rồi. Chẳng phải bây giờ chú ấy mới kính tôi. Phải, tôi đâu được bằng chú ấy...
Trường đứng dậy chụp khăn lên đầu:
-Nhưng tôi bảo thật cho chú ấy biết. Chú ấy đừng có lấy nê thầy yêu mà lộng hành. Không xong đâu.
-Ô hay chưa?
Dũng bàng hoàng, nhìn Trường không hiểu là mình tỉnh hay mê. Lời nói của Trường cho chàng biết những điều mà chàng không thể nào tưởng tượng ra được. Trường giận chàng không phải vì câu nói lỡ, kể ra chưa độc ác bằng những câu mỉa mai của Thuận, Dũng buột miệng nói:
-À ra thế?
Đã từ lâu, cách cư xử không được công bằng của ông tuần đã làm cho Trường và Định ngấm ngầm ghét Dũng; Dũng vẫn biết thế nhưng thực chàng không ngờ rằng Trường lại cho là chàng định tâm mua chuộc lòng yêu của cha để cướp lấy hết của về phần mình.
Dũng không muốn phân bày phải trái về một chuyện có dính líu đến tiền tài, của cải. Chàng cúi đầu yên lặng.
Khi Trường đi khỏi, Thuận nhìn Dũng nói:
-Bác cả vẫn nóng tính. Chú Dũng đừng nghĩ ngợi làm gì.
Dũng cười nhạt. Hiền nói:
-Có gì đâu, bác ấy vẫn tức sẵn chú vì hôm nọ bác ấy xin thầy bán miếng đất ở trên Lạch để ăn khao, nhưng thầy không nghe, vì miếng đất ấy thầy muốn để cho chú. Vả lại cứ để tự do thì bao nhiêu bác cả cũng bán hết. Thật là oan cho chú Dũng quá.
Dũng cầm bài lên tay, nhìn mọi người và giục:
-Thôi đánh đi chứ. Việc đã qua không nên nhắc đến làm gì nữa.
Hiền nói:
-Phải đấy.
Nàng đưa mắt nhìn sang gian bên, bảo Chi, đứa con gái đầu lòng của Định:
-Cháu đọc nốt chỗ ấy đi.
Chi cầm tờ báo lên hỏi:
-Thưa cô, chỗ nào cơ ạ?
-Chỗ người sắp bị bắt, bắn súng lục tự tử. Tên anh ta là gì, anh Hai nhỉ?
Định nói:
-Tên là Thái, người huyện ta đấy.
Dũng giật mình, buột miệng hỏi to:
-Ai? Làm sao?
Mấy quân bài trên tay chàng rơi xuống chiếu.
Định hỏi:
-Chú quen anh ta?
Dũng nhặt mấy quân bài lên đặt liền vào một chỗ, rồi nói:
-Không. Thấy nói là người huyện ta, nên ngỡ là quen. Chị Hai đánh cho xin một cây đi.
Dũng nhìn quân bài Thuận vừa đánh ra, lắc đầu:
-Ván đầu mà bài xấu quá, đến phải ngụp thôi.
Chàng hất cây bài cho Định ngồi cuối cánh rồi hút thuốc lá, đánh diêm châm hút. Hai tay chàng run mạnh nên châm mãi thuốc mới cháy, Dũng ngồi ưỡn người tựa vào thành ghế rồi bảo Chi:
-Cháu đưa cho chú tờ nhật trình. Chú đương đọc giở tiểu thuyết, đến đoạn này.
Định nói:
-Cái anh Thái ấy hình như bắn xoàng. Bắn ông phủ hai phát không trúng, bắn mình một phát lại trúng ngay.
Nói xong Định cười vì câu hỏi khôi hài của mình, Thuận cười theo chồng, nói:
-Còn kém cậu một tí. Hôm nọ bắn hai còng giằng lại chết một con cò. Anh chàng Thái ý chừng mới tập súng lục.
Định nói:
-Chừng như thế. Không biết anh ta con cái nhà ai? Chắc nhà giàu vì người ta khám thi thể thấy có gần trăm bạc trong túi. Bao nhiêu, chú Dũng nhỉ?
Dũng đương mãi đọc không nghe thấy lời Định hỏi, Hiền nói:
-Kìa chú Dũng, anh Hai hỏi. Đọc truyện gì mê mải thế?
Dũng gấp báo lại, hỏi:
-Anh Hai ù đấy à?
Mọi người cất tiếng cười rộ. Thuận nói:
-Chú Dũng mê ngủ hay sao. Chưa đánh được hai quân bài.
Dũng nói:
-Hay tôi nghỉ đánh thôi. Anh cả anh ấy làm tôi đánh mất cả hứng thú.
-Được, chú để đấy, ván sau tôi cầm hộ cho.
Dũng đứng lên, bước vội ra sân. Chàng lấy làm lạ rằng mình chỉ bàng hoàng ngây ngất như người mới nhận được một tin đột ngột quá, chứ không thấy đau khổ, không thấy thương xót người bạn mới khuất. Sau một hồi khích động mãnh liệt, Dũng thấy dần dần thấm vào lòng một nỗi êm ả xưa nay chưa từng thấy. Chàng có cái cảm tưởng rằng mình sắp thoát một nơi u ám nặng nề và một sự gì mới mẻ sắp nảy nở ra trong tâm hồn. Cái chết của Thái đối với Dũng chỉ là một sự thoát ly, nhưng Dũng thấy rằng người được thoát ly lại là chàng chứ không phải Thái. Nhiều ý nghĩ trái ngược hỗn độn hiện ra một lúc khiến Dũng không biết rõ hẳn lòng mình ra sao. Chàng cũng không muốn nhân cái chết của một người bạn để suy nghĩ về mình và hờn tủi cho mình.
Không muốn nghĩ ngợi mặc dầu, Dũng cũng tự nhiên cảm thấy rằng đã có thể không cần gì cả, liều chết như không thì những nỗi bực dọc của chàng ở trong gia đình, những duyên cớ vẫn làm chàng đau khổ bấy lâu, chiều hôm nay không đáng kể đến làm gì nữa, Dũng lẩm bẩm:
-Hay phải lúc nào cũng đợi cái chết thì sống mới không sợ sống.
Dũng ngửng đầu lên. Trời về chiều cao và yên tĩnh: Mảnh trăng thượng tuần sau rặng cây soan trông như một cái diều trắng ai mới thả lên ở đầu làng.
Dũng nghĩ đến Trúc và các bạn khác ở rải rác trong các làng quê, giờ này có lẽ cũng đương như chàng nghĩ đến Thái và ngẫm đến thân phận riêng của mình. Các bạn chàng đối với nhau chỉ có mỗi một dây liên lạc chung là tình bạn hữu, còn ngoài ra mỗi người đi theo một ngả đường, sống theo một cảnh đời riêng, yếu ớt, rời rạc. Thỉnh thoảng lại nghe tin một người trong bọn chết đi hay bị tù tội, rồi ai nấy trước số mệnh, chỉ việc cúi đầu, yên lặng, nơm nớp đợi đến lượt mình.

hết: Chương 8, xem tiếp: Chương 9
Đánh máy : ThanhLoan & Chiều Nhạt Nắng