冬夜不寐偶成                   ĐÔNG DẠ BẤT MỴ NGẪU THÀNH

 

人生三萬六千日                Nhân sinh tam vạn lục thiên nhật

余己二萬七千未得息        Dư dĩ nhị vạn thất thiên vị đắc tức

縱然天夀齒喬彭                Túng nhiên thiên thọ xỉ Kiều Bành

 得丧悲歡豈終極               Đắc tán bi hoan khởi chung cực

髫齡之年付不知                Thiều linh chi niên phó bất tri

及已長成尚記憶                Cập dĩ trưởng thành thượng ký ức

失怙吁嗟早曰孤                Thất hổ hu ta tảo viết cô

養育荻風思母德                Dưỡng dục địch phong tư mẫu đức

於国於家既厥心                Ư quốc ư gia ký quyết tâm

為子為臣供屏織                Vi tử vi thần cung quyết chức

風濤嵐瘴一身輕                Phong đào lam chướng nhất thân khinh

奔走先後非不力                Bôn tẩu tiên hậu phi bất lực

宦海升沉四十年                Hoạn hải thăng trầm tứ thập niên

劳劳還有休休得                Lao lao hoàn hữu hưu hưu đắc

幾經滄海變桑田                Kỷ kinh thương hải biến tang điền

無限焦劳并目疾                Vô hạn tiêu lao tịnh mục tật

伏外孤忠老未休                Phục ngoại cô trung lão vị hưu

徒抱杞憂終鬱抑                Đồ bào Kỷ ưu chung uất ức

自分乾坤一贅疣                Tự phận càn khôn nhất chuế vưu

病驥悲鳴其寐食                Bệnh ký bi minh kỳ tẩm thực

胡然而帝使虛生                Hồ nhiên nhi đế sử hư sinh

胡然而天不早殛                Hồ nhiên nhi thiên bất tảo cức

惜逝隨彼潘安人                Tích thệ tùy bỉ Phan An Nhân

當窮浪笑段成式                Đương cùng lãng tiếu Đoàn Thành Thức

安知事物總歸無                An tri sự vật tổng quy vô

色即是空空是色                Sắc tức thị không, không thị sắc

禍福蒼蒼也主持                Hoạ phúc thương thương dã chủ trì

豈狥人間求足欲                Khởi tuẫn nhân gian cầu túc dục

厭塵古有范武子                Yếm trần cổ hữu Phạm Vũ Tử

祈死今無善巫祝                Kỳ tử kim vô thiện vu chúc

善祝古有華封人                Thiện chúc cổ hữu Hoa Phong nhân

多夀轉思多耻辱                Đa thọ chuyển tư đa sỉ nhục

顧余鬂髮似童山                Cố dư mấn phát tự Đồng Sơn

不假相迎躋夀域                Bất giả tương nghinh tê thọ vực

意也天工加我年                Ý dã thiên công gia ngã niên

些間傀儡湏終曲                Thử gian khối lỗi tu chung khúc

意也天愧嗇我死                Ý dã thiên quý sắc ngã tử

些晶奕碁湏終局                Thử gian dịch kỳ tu chung* cục

居易俟命復何輕                Cư dịch sĩ mệnh phục hà khinh

那知修短與速遲                Na tri tu đoản dữ tốc trì

今宵寂賓苦更長                Kim tiêu tịch mịch khổ canh trường

坐立書齋真跼跼                Tọa lập thư trai chân cúc cúc

宛若唐卢以上人                Uyển nhược Đường Lô dĩ thượng nhân

渾無知識渾無俗                Hồn vô tri thức hồn vô tục

 

陳廷粛 Trần Đình Túc        Phiên bản Linh Đàn

 

 *後終字當作完               (Hậu chung tự đương tác hoàn :*Chữ Chung ở sau đổi là chữ Hoàn)  Câu thứ 7 kể từ dưới trở lên.

 

Dịch nghĩa:  Trần Đại Vinh

                         

ĐÊM ĐÔNG KHÔNG NGỦ ĐƯỢC CHỢT LÀM

 

Người đời gồm ba vạn sáu ngàn ngày

Tôi đã hai vạn bảy ngàn chưa được nghỉ ngơi

Mặc nhiên tuổi thọ thua Bành Tổ

Được mất buồn vui há kết cuộc

 

Những năm trẻ nhỏ thì chưa biết

Đến khi lớn lên còn nhớ rõ

Cha mất than ôi sớm côi cút

Nuôi dưỡng hiu hắt nhớ ơn mẹ

 

Với nước với nhà đã quyết tâm

Làm con làm tôi tròn chức phận

Sóng gió lam chướng một thân nhẹ

Chạy vạy trước sau không phải là không có sức

 

Bể hoạn chìm nổi bốn mươi năm

Nhọc nhằn rồi lại được tốt đẹp thôi

Đã trải bể xanh thành ruộng dâu

Nhọc mệt vô chừng lại bệnh mắt

 

Giữ tấm cô trung già chưa nghỉ

Suông ôm lo trời trọn uất ức

Tự thấy đất trời một lão vụng ốm đau

Ngựa ký đau buồn bã hý lên chẳng ăn ngủ

 

Mặc nhiên sao vua sai hư sinh

Mặc nhiên sao trời không giết bỏ

Xưa thề theo như Phan An Nhân

Đang khốn cười suông Đoàn Thành Thức

 

Đã biết sự vật thảy về không

Sắc tức là không, không là sắc

Họa phúc trời xanh đã chủ trì

Há theo nhân gian cầu thỏa dục

 

Chán đời xưa có Phạm Vũ Tử

Mong chết nay không có thầy bói giỏi

Chúc cho xưa có người Hoa Phong

Nhiều thọ chuyển ra nhiều sỉ nhục,

 

Đoái tôi tóc bạc như Đồng Sơn

Không nhờ rước về lên cõi thọ

Hoặc là tạo hóa tăng tuổi tôi

Tượng gỗ ở cõi này cần kết thúc

 

Hoặc là trời thẹn bắt tôi chết

Bàn cờ cõi này cần kết thúc

Theo dịch đợi mệnh sao con khinh

Sao biết sửa ngắn hay chậm mau

                    

Đêm nay vắng vẻ khổ canh dài

Ngồi đứng thư trai chân co quắp

Sao như Đường Lô các bậc trên

Hầu không tri thức hầu không tục.

           

Dịch thơ : Hạ Thái Trần Quốc Phiệt

 

ĐÊM ĐÔNG KHÔNG NGỦ LÀM THƠ

(thoát dịch)

Cuộc đời ba vạn sáu ngàn ngày

Hai vạn bảy ngàn chửa nghỉ tay
Bành Tổ, đương nhiên không ước đến

Buồn vui được mất chẳng cần hay!

Thời gian còn trẻ biết gì đâu
Khi lớn khôn rồi mới hiểu sâu

Cha mất than ôi côi cút sớm
Hắt hiu phần mẹ dĩa hao dầu

 

Với nước với nhà đã quyết tâm
Làm con hiếu để nghĩa thần dân

Sương lam gió chướng không hề nản

Chạy vạy trước sau trọn mọi phần

 

Bốn chục năm qua những nổi chìm

Nhọc nhằn tươi sáng vũng niềm tin

Biển xanh bao bận thành nương rẩy

Mệt mỏi cam cùng, bệnh cũng yên

Chưa nghỉ thân già, giữ tấm trung
Nổi lo trăm thứ rán ôm cùng
Đất trời như thể gom chung lại
Ngựa ký đau buồn ngủ lạnh lưng

Vua đà tự ý sai hư sinh
Trời cứ mặc nhiên giết bỏ hình
Thì gọi Phan Anh Nhàn nhận lấy
Cười suông Đoàn  Trúc tính khôn linh

Trên đời sự vật thảy về không
Không sắc, sắc không chỉ một vòng
Họa phúc trời cho đều chủ ý
Nhân gian sắp xếp có tương đồng

Phạm Vũ Tử xưa chán mớ đời
Mong thầy bói phán chết cho rồi
Hoa Phong câu nói người thường nhắc
Nhiều thọ sinh mầm lắm nhục thôi

Nhìn tôi tóc bạc tựa Đông Sơn
Không khéo nâng lên bậc lão hơn
Tạo hóa dè chừng tăng tuổi thọ
Tượng gỗ mặt dày trán phẳng trơn.

Trời thẹn, bắt tôi chết sớm sao
Bàn cờ cõi thế sẽ tàn mau

Nếu khinh dịch số mà chờ mệnh

Thì sửa ngắn dài khó biết bao

 

Vắng vẻ đêm nay nhọc kéo dài

Đứng ngồi thắc thỏm chốn thư trai

Đường Lô và bậc cao hơn nữa

Vô tục, vô tri... huống mấy ai.

 

Hạ Thái Trần Quốc Phiệt

              Feb-2016

* Trích từ Tiên Sơn Thi Tập, gồm hơn 200 bài thơ Hán Nôm đã được nhóm chúng tôi diễn nghĩa và chuyển thành thơ thau62n Việt ngữ.
Sẽ in lưu truyền trong họ tộc và làm tài liệu, hầu hết thơ luật Đường, một số ít thơ Cổ phong, bài dài nhất 120 câu.
Văn học giới cung đình, quan lại thời Minh Mạng, Thiệu Trị...

Kính gởi,

TQP