СТАРИК

Уж я не тот любовник страстный,
Кому дивился прежде свет:
Моя весна и лето красно
Навек прошли, пропал и след.
Амур, бог возраста младого!
Я твой служитель верный был;
Ах, если б мог родиться снова,
Уж так ли б я тебе служил!
1815

             ÔNG LÃO

Còn đâu nữa, nhân tình đằm thắm
Một thời từng say đắm lòng ai.
Tuổi xuân năm tháng phôi phai
Thời gian đưa tiễn về ngoài chân mây.
Hỡi A-mua, hỡi thần tình ái!
Tôn thờ Người chẳng phải là tôi?
Giá như kiếp được luân hồi
Thì tôi thờ phụng cho Người như xưa.

К***Я помню чудное мгновенье Я помню чудное мгновенье Передо мной явилась ты, Как мимолетное виденье, Как гений чистой красоты. В томленьях грусти безнадежной, В тревогах шумной суеты, Звучал мне долго голос нежный И снились милые черты. Шли годы. Бурь порыв мятежный Рассеял прежние мечты, И я забыл твой голос нежный, Твои небесные черты. В глуши, во мраке заточенья Тянулись тихо дни мои Без божества, без вдохновенья, Без слез, без жизни, без любви. Душе настало пробужденье: И вот опять явилась ты, Как мимолетное виденье, Как гений чистой красоты. И сердце бьется в упоенье, И для него воскресли вновь И божество, и вдохновенье, И жизнь, и слезы, и любовь.                                  1825

Gửi K… Anh vẫn nhớ phút giây kỳ diệu Anh vẫn nhớ phút giây kỳ diệu Như nàng tiên em bỗng hiện ra Như giấc mơ thoáng qua huyền ảo Em thiên thần sắc đẹp kiêu sa. Đắm chìm trong nỗi buồn tuyệt vọng Trong âu lo đời lắm trái ngang Bên tai anh giọng em thánh thót Và trong mơ hình bóng dịu dàng. Rồi tháng năm nhiệt tình tuổi trẻ Giấc mơ xanh mây khói trôi qua Anh quên l•ng tiếng oanh thuở ấy Khuôn trăng xưa đường nét ngọc ngà. Chốn lưu đày ngục tù tăm tối Tháng ngày anh lặng lẽ dần trôi Không thiên thần, không nguồn cảm hứng Không tình yêu, nước mắt, cuộc đời. Tâm hồn anh thêm lần rung động Như nàng tiên em lại hiện ra Như giấc mơ thoáng qua huyền ảo Em thiên thần sắc đẹp kiêu sa. Tim lại đập xốn xang, rộn r• Giấc mơ xưa nay sống lại rồi Cả thiên thần, cả nguồn cảm hứng Cả tình yêu, nước mắt, cuộc đời.

   
          УЗНИК

Сижу за решеткой в темнице сырой.
Вскормленный в неволе орел молодой,
Мой грустный товарищ, махая крылом,
Кровавую пищу клюет под окном,
Клюет, и бросает, и смотрит в окно,
Как будто со мною задумал одно.
Зовет меня взглядом и криком своим
И вымолвить хочет: «Давай улетим!
Мы вольные птицы; пора, брат, пора!
Туда, где за тучей белеет гора,
Туда, где синеют морские края,
Туда, где гуляем лишь ветер... да я!...»
1822

             Người tù

Cảnh tù, ta ngồi sau chấn song
Đại bàng thân phận sống trong lồng
Bạn tù buồn bã giương cánh vỗ
Mỏ cắp mồi tươi rỏ máu hồng.

Rồi nó quẳng mồi ngó nghiêng ra
Như chung suy nghĩ cùng với ta
ánh mắt, tiếng kêu chim dường nói:
Nào, hãy cùng nhau bay thật xa!”

Là chim tự do đến lúc rồi
Bay về núi trắng khuất mây trời
Bay về biển xanh điệp trùng sóng
Nơi gió cùng ta mải dạo chơi!..”

* * *

Все кончено: меж нами связи нет.

Все кончено: меж нами связи нет.
В последний раз обняв твои колени,
Произносил я горестные пени.
Все кончено — я слышу твой ответ.
Обманывать себя не стану вновь,
Тебя тоской преследовать не буду,
Прошедшее, быть может, позабуду —
Не для меня сотворена любовь.
Ты молода: душа твоя прекрасна,
И многими любима будешь ты.
1824


          * * *

Thế là hết, đôi ta chẳng còn chi

Thế là hết, đôi ta chẳng còn chi
Ôm gối em lần cuối trước chia ly
Và anh hát những bài ca chua xót
Thế là hết, em đáp rồi quay đi.
Anh sẽ không lừa dối mình thêm
Và quá khứ anh sẽ quên, có thể
Không cho nỗi buồn bám riết em
Tình yêu nào cho anh mà nên,
Em còn trẻ, tâm hồn em đẹp thế
Lại bao người đằm thắm yêu em.

ЗИМНИЙ ВЕЧЕР Буря мглою небо кроет, Вихри снежные крутя; То, как зверь, она завоет, То заплачет, как дитя, То по кровле обветшалой Вдруг соломой зашумит, То, как путник запоздалый, К нам в окошко застучит. Наша ветхая лачужка И печальна и темна. Что же ты, моя старушка, Приумолкла у окна? Или бури завываньем Ты, мой друг, утомлена, Или дремлешь под жужжаньем Своего веретена? Выпьем, добрая подружка Бедной юности моей, Выпьем с горя; где же кружка? Сердцу будет веселей. Спой мне песню, как синица Тихо за морем жила; Спой мне песню, как девица За водой поутру шла. Буря мглою небо кроет, Вихри снежные крутя; То, как зверь, она завоет, То заплачет, как дитя. Выпьем, добрая подружка Бедной юности моей, Выпьем с горя; где же кружка? Сердцу будет веселей. 1825

Đêm đông Cơn bão dăng sương phủ kín trời Và quay cuồng là cơn lốc tuyết Như thú dữ lúc thì gầm thét Như đứa trẻ lúc khóc oa oa Lúc rào rào gió thổi mái nhà Rơm mục nát bỗng rơi lã chã Lúc như khách muộn màng xa lạ Gõ cửa xin tá túc qua đêm. Ngôi nhà ta xiêu vẹo, ngả nghiêng Vừa rầu rĩ lại vừa tăm tối. U già ơi, nhìn trời bão nổi Mà người im bên cửa sổ hồi lâu Hay vì nghe tiếng gió rít gào Người của con trở nên mệt mỏi Hay vo vo tiếng quay khung cửi Ru người vào giấc ngủ chập chờn? Hãy uống đi, bạn già của con! Thời trai trẻ biết bao bất hạnh Hãy uống đi cho quên sầu hận Cho tim vui rộn rã vô bờ. U hãy hát về chim sơn ca Lặng lẽ sống chân trời biển cả U hãy hát về người thiếu nữ Sáng sáng ra sông gánh nước về nhà. Cơn bão dăng sương phủ kín trời Và quay cuồng là cơn lốc tuyết Như thú dữ lúc thì gầm thét Như đứa trẻ lúc khóc oa oa. Hãy uống đi hỡi người bạn già Thời trai trẻ biết bao bất hạnh Hãy uống đi cho quên sầu hận Cho tim vui rộn rã vô bờ.

        АНГЕЛ

В дверях эдема ангел нежный
Главой поникшею сиял,
А демон мрачный и мятежный
Над адской бездною летал.
Дух отрицанья, дух сомненья
На духа чистого взирал
И жар невольный умиленья
Впервые смутно познавал.
«Прости, — он рек, — тебя я видел,
И ты недаром мне сиял:
Не всё я в небе ненавидел,
Не всё я в мире презирал».
1827


            Thiên thần

      Thiên thần trên cửa thiên đình
Mái đầu nghiêng xuống lung linh dịu dàng.
      Còn quỉ giận dữ ngang tàng
Địa ngục thăm thẳm bay ngang vật vờ.

      Là thần phủ định, nghi ngờ
Quỉ ngơ ngáo ngó thần thờ trắng trong,
      Bất giác xúc động cõi lòng
Mập mờ cảm nhận đục trong lần đầu.

      “Xin lỗi, đã biết anh lâu
Cũng không uổng phí nhiệm mầu hào quang.
      Tôi không ghét cả thiên đàng,
Tôi không khinh cả trần gian”, - quỉ cười.


     ТЫ И ВЫ

Пустое вы сердечным ты
Она, обмолвясь, заменила
И все счастливые мечты
В душе влюбленной возбудила.
Пред ней задумчиво стою,
Свести очей с нее нет силы;
И говорю ей: как вы милы!
И мыслю: как тебя люблю!
1828

           Tư và vư

Gọi ngài thì xa, gọi anh thì gần
Nàng lúng túng lẫn lộn sơ, thân
Và biết bao giấc mơ hạnh phúc
Nàng gợi trong tôi yêu đương bội phần.

Trước mặt nàng tôi đứng đăm chiêu
Mắt không thể rời xa nàng được
Miệng thì nói: chị thật yêu kiều
Còn ý nghĩ: em thật đáng yêu!

      
          * * *

Не пой, красавица, при мне Не пой, красавица, при мне Ты песен Грузии печальной: Напоминают мне оне Другую жизнь и берег дальный. Увы! напоминают мне Твои жестокие напевы И степь, и ночь — и при луне Черты далекой, бедной девы. Я призрак милый, роковой, Тебя увидев, забываю; Но ты поешь — и предо мной Его я вновь воображаю. Не пой, красавица, при мне Ты песен Грузии печальной: Напоминают мне оне Другую жизнь и берег дальный. 1828

Xin đừng hát nữa, em ơi ! Xin đừng hát nữa, em ơi ! Những bài ca Grudi buồn b• Chúng vô tình gợi lại trong tôi Cuộc đời và bến bờ xa lạ. Giai điệu em da diết trong lòng Như nhắc nhở cho tôi nhớ lại Đêm trăng trong, đồng cỏ mênh mông Và dáng hình một người con gái. Buổi gặp em tôi cố quên đi Nét dịu hiền của người xa xứ, Khi em hát hồi ức lại về Hình bóng ai từ trong quá khứ. Xin đừng hát nữa, em ơi ! Những bài ca Grudi buồn b• Chúng vô tình gợi lại trong tôi Cuộc đời và bến bờ xa lạ.

           ЦВЕТОК

Цветок засохший, безуханный,
Забытый в книге вижу я;
И вот уже мечтою странной
Душа наполнилась моя:
Где цвел? когда? какой весною?
И долго ль цвел? и сорван кем,
Чужой, знакомой ли рукою?
И положен сюда зачем?
На память нежного ль свиданья,
Или разлуки роковой,
Иль одинокого гулянья
В тиши полей, в тени лесной?
И жив ли тот, и та жива ли?
И нынче где их уголок?
Или уже они увяли,
Как сей неведомый цветок?
1828
              Bông hoa

Ta thấy ai quên giữa trang sách
Bông hoa hương sắc đã tàn phai
Để rồi ý tưởng đâu xuất hiện
Tràn ngập hồn ta một sáng mai.

Hoa nở nơi đâu, xuân nào vậy
Đời được bao lăm, ai nỡ tay
Hái hoa người quen hay xa lạ
Làm chi hoa ướp giữa sách này?

Để nhớ hẹn hò bao âu yếm
Hay là định mệnh phút lìa xa
Hay cuộc dạo chơi thân vò võ
Im ắng đồng hoang, bóng rừng già?

Người ấy nữ, nam nay còn sống
Góc trời phiêu bạt đã về đâu
Hay kiếp trần gian đành bỏ lỡ
Bí ẩn hoa này tự bao lâu?

* * *

Я вас любил: любовь еще, быть может

Я вас любил: любовь еще, быть может,
В душе моей угасла не совсем;
Но пусть она вас больше не тревожит;
Я не хочу печалить вас ничем.
Я вас любил безмолвно, безнадежно,
То робостью, то ревностью томим;
Я вас любил так искренно, так нежно,
Как дай вам бог любимой быть другим.
1829

***

Tôi đã yêu em và nay có thể

Tôi đã yêu em và nay có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn tắt trong tôi
Nhưng không muốn quấy rầy em lần nữa
Làm em lại buồn, đau khổ em ơi!
Tôi đã yêu em âm thầm tuyệt väng
Khi rụt rè, khi hậm hực lòng ghen
Tôi đã yêu em như yêu cuộc sống
Lại cầu ai mang tình vậy cho em.


 Anet Olenina
(Người đẹp của bài thơ “Tôi yêu em”)



                          ОСЕНЬ
                        (Отрывок)
Чего в мой дремлющий тогда не входит ум?
                                                       Державин.
                          I
Октябрь уж наступил — уж роща отряхает
Последние листы с нагих своих ветвей;
Дохнул осенний хлад — дорога промерзает.
Журча еще бежит за мельницу ручей,
Но пруд уже застыл; сосед мой поспешает
В отъезжие поля с охотою своей,
И страждут озими от бешеной забавы,
И будит лай собак уснувшие дубравы.

                       Mùa thu                      
                     (trích đoạn)
Điều chi khi ấy không đến với trí tuệ ta đang thiếp ngủ?  
                                                     Đờrzavin
                         
                     I


Tháng mười đến – rừng cây trần trụi
Lá cuối mùa trơ trọi cành cao
Đường băng giá, gió ào ào
Cối xay, dòng suối rì rào bên nhau.
Đầm đầy nước, bạn sao đ• vội
Bỏ cuộc săn chưa tối về nhà
Đồng thu, canh lũ gian tà
Chó sủa đánh thức rừng già ngủ say.
                          II
Теперь моя пора: я не люблю весны;
Скучна мне оттепель; вонь, грязь — весной я болен;
Кровь бродит; чувства, ум тоскою стеснены.
Суровою зимой я более доволен,
Люблю ее снега; в присутствии луны
Как легкий бег саней с подругой быстр и волен,
Когда под соболем, согрета и свежа,
Она вам руку жмет, пылая и дрожа!
                         II

Thu ta yêu, mùa xuân lại ghét
Xuân ốm đau, thời tiết thất thường
Buồn chật chội, máu tha phương
Mùa đông khắc nghiệt lại dường hợp ta
Yêu tuyết trắng, ánh tà mờ tỏ
Xe cùng em theo gió cuốn đi
áo chồn em ấm một khi
Đưa tay cho bạn vỗ về  run run.
              V
Дни поздней осени бранят обыкновенно,
Но мне она мила, читатель дорогой,
Красою тихою, блистающей смиренно.
Так нелюбимое дитя в семье родной
К себе меня влечет. Сказать вам откровенно,
Из годовых времен я рад лишь ей одной,
В ней много доброго; любовник не тщеславный,
Я нечто в ней нашел мечтою своенравной.
                         V

Thu muộn màng để ai quở trách
Riêng lòng tôi lại thích, bạn ơi!
Duyên thầm óng ánh sắc trời
Giống như đứa trẻ bị người không yêu.
Thu quyến rũ, nói điều chi nhỉ?
Năm bốn mùa tôi quí thu thôi
Thu đôn hậu, thắm tình người
Thu mang xúc cảm thơ tôi nồng nàn.
                       VII            
Унылая пора! очей очарованье!
Приятна мне твоя прощальная краса —
Люблю я пышное природы увяданье,
В багрец и в золото одетые леса,
В их сенях ветра шум и свежее дыханье,
И мглой волнистою покрыты небеса,
И редкий солнца луч, и первые морозы,
И отдаленные седой зимы угрозы.

                         VII
Mùa thu buồn mắt ai quyến rũ
Sắc biệt ly như rỏ tơ lòng
Thu tàn rực rỡ không trung
Sắc vàng phủ khắp rừng thung sáng ngời
Gió rì rào, khí trời trong trẻo
Sương sa đà khắp nẻo đường quê
ánh trời giá buốt một khi
Báo mùa đông trắng đã về trên tay.
                          IX
Ведут ко мне коня; в раздолии открытом,
Махая гривою, он всадника несет,
И звонко под его блистающим копытом
Звенит промерзлый дол и трескается лед.
Но гаснет краткий день, и в камельке забытом
Огонь опять горит — то яркий свет лиет,
То тлеет медленно — а я пред ним читаю
Иль думы долгие в душе моей питаю.

                                                  IX

Ngựa thắng cương, không gian rộng mở
Dựng cao bờm cuốn gió lao đi
Âm vang vó ngựa rội về
Trời se se lạnh, mưa tê tê lòng.
Ngày ngắn ngủi thổi bùng ngọn lửa
ánh sáng vàng lan tỏa trong phòng
Khi leo lắt giữa mông lung
Biết bao suy ngẫm trong lòng nhà thơ.
                 

* * *
 
Я памятник себе
Exegi monumentum1)

Я памятник себе воздвиг нерукотворный,
К нему не зарастет народная тропа,
Вознесся выше он главою непокорной
Александрийского столпа.

Нет, весь я не умру — душа в заветной лире
Мой прах переживет и тленья убежит —
И славен буду я, доколь в подлунном мире
Жив будет хоть один пиит.

Слух обо мне пройдет по всей Руси великой,
И назовет меня всяк сущий в ней язык,
И гордый внук славян, и финн, и ныне дикой
Тунгус, и друг степей калмык.

И долго буду тем любезен я народу,
Что чувства добрые я лирой пробуждал,
Что в мой жестокий век восславил я Свободу
И милость к падшим призывал.

Веленью божию, о муза, будь послушна,
Обиды не страшась, не требуя венца,
Хвалу и клевету приемли равнодушно
И не оспоривай глупца.
1836


Ta xây cho mình tượng đài trí tuệ

Ta xây cho mình tượng đài trí tuệ
Dòng người viếng thăm luôn đổ về đây
Vươn cao hơn đài Alecxân Đại đế
Tượng đài ta bất khuất thẳng ngay.

Ta không chết, hồn thơ nhân ái
Không lụi tàn, không thể biến bay
Vinh quang ta chói ngời nhân loại
Khi thi sĩ còn sống đời này.

Tiếng tăm dội vang nước Nga vĩ đại
Người Phin, Tactá – bạn của thảo nguyên
Con cháu Slavơ, Tungu man dại
Sẽ gọi tên ta ngôn ngữ trăm miền.

Ta sẽ mãi được nhân dân yêu quý
Bởi thơ ta ca ngợi tự do
Khơi bác ái giữa bạo tàn thế kỷ
Gọi nhân từ cho phận rủi ro.

Nàng thơ ơi! Hãy lắng nghe thiên mệnh
Nguyệt quế không màng, hờn giận không lay
Khen chê người đời dửng dưng đón nhận
Và không luận bàn với kẻ ngu say.

РУСАЛКА Над озером, в глухих дубровах, Спасался некогда монах, Всегда в занятиях суровых, В посте, молитве и трудах. Уже лопаткою смиренной Себе могилу старец рыл — И лишь о смерти вожделенной Святых угодников молил. Однажды летом у порогу Поникшей хижины своей Анахорет молился богу. Дубравы делались черней; Туман над озером дымился, И красный месяц в облаках Тихонько по небу катился. На воды стал глядеть монах. Глядит, невольно страха полный; Не может сам себя понять... И видит: закипели волны И присмирели вдруг опять... И вдруг... легка, как тень ночная, Бела, как ранний снег холмов, Выходит женщина нагая И молча села у брегов. Глядит на старого монаха И чешет влажные власы. Святой монах дрожит со страха И смотрит на ее красы. Она манит его рукою, Кивает быстро головой... И вдруг — падучею звездою — Под сонной скрылася волной. Всю ночь не спал старик угрюмый И не молился целый день — Перед собой с невольной думой Все видел чудной девы тень. Дубравы вновь оделись тьмою; Пошла по облакам луна, И снова дева над водою Сидит, прелестна и бледна. Глядит, кивает головою, Целует издали шутя, Играет, плещется волною, Хохочет, плачет, как дитя, Зовет монаха, нежно стонет... «Монах, монах! Ко мне, ко мне!..» И вдруг в волнах прозрачных тонет; И все в глубокой тишине. На третий день отшельник страстный Близ очарованных брегов Сидел и девы ждал прекрасной, А тень ложилась средь дубров... Заря прогнала тьму ночную: Монаха не нашли нигде, И только бороду седую Мальчишки видели в воде 1819

Nàng tiên cá Có một thầy tu rất lâu rồi ở ẩn trong rừng, bên hồ nước Khắc khổ tu hành tháng ngày trôi Cầu nguyện ăn chay, bỏ việc đời. Thầy tu lo toan chuyện hậu sự Tự tay đào sẵn mộ một ngôi Mong ngày được về bên cạnh Chúa Cái chết thiêng liêng thoả lòng người. Một lần mùa hè bên bậu cửa Trong lều xiêu vẹo vị chân tu Mang lòng thành kính cầu nguyện Chúa Rừng sồi lặng ngắt đêm mịt mù Mặt hồ lãng đãng màn sương phủ Trăng vàng lấp loá trong đám mây Lặng lẽ vòm trời trăng đi dạo Thầy tu ngồi ngắm nước vơi đầy. Thầy nhìn bỗng lòng đâm hoảng sợ Không còn tin nổi cả mắt mình… Thầy thấy mặt hồ lao xao sóng Thoắt đâu thiếu nữ bỗng hiện hình Nhẹ nhàng như bóng đêm sơn cước Trắng như tuyết trắng phủ trên đồi Mình trần nàng bước lên mặt nước Bờ hồ lặng lẽ nàng tiên ngồi. Nàng nhìn thầy tu tuổi già nua Tay trải tóc mình mượt như tơ, Còn thầy toàn thân run run sợ Ngắm sắc nàng tiên tựa trong mơ. Đưa tay nàng vẫy như mời gọi Đầu khẽ nghiêng nghiêng vẻ đợi chờ Bỗng như sao trời vụt bùng cháy Nàng lặn sau làn sóng nhấp nhô. Cả đêm thầy tu mắt chong chong Nguyện cầu quên lãng cả ngày ròng ý nghĩ vẩn vơ đâu xuất hiện Chỉ thấy bóng hình tiên trắng trong. Rừng sồi lại phủ màn đêm tối Trăng lại hiện lên trong đám mây Nàng tiên lại hiện lên mặt nước Ngồi đó xanh xao vẻ đắm say. Nàng nhìn đầu gật như vẫy gọi Nụ hôn nàng gửi gió hương qua Vùng vẫy nô đùa bên con sóng Như trẻ cười rồi khóc oa oa. Nàng gọi thầy tu, nàng thổn thức “Thầy ơi hãy đến, em em đây!” Rồi bỗng biến đi trong lớp sóng Bờ vắng im lìm giấc ngủ say. Ba ngày thầy tu lòng đắm đuối Bến bờ cực lạc đã kề bên Nàng tiên trong mơ thầy ngồi đợi Đêm phủ rừng sồi, trăng lại lên… Bình minh bừng tỉnh xua đêm tối Chẳng ai còn thấy thầy tu đâu Lũ trẻ chỉ thấy râu như cước ẩn hiện trong làn nước hồ sâu.

Lê Đức Thụ
Tuyển chọn và dịch